Interview met Tania Sachdev

Vertaling: Ben Blakmoor

Er wordt wel eens beweerd dat het samengaan van grote geestkracht en lichamelijke schoonheid een grote zeldzaamheid is. Of dit nu een juiste constatering is of niet: hier is in elk geval het portret van een schaakgenie om die stelling aan het wankelen te brengen. Haar titels van Internationaal Meester en Vrouwengrootmeester tonen al dadelijk aan dat we niet met zomaar iemand te doen hebben. Zij wordt beschouwd als een eenvoudig meisje van de moderne Vasant Vihar-school, een meisje dat houdt van uitgaan. Daarmee onderscheidt zij zich niet van haar leeftijdgenoten. De schaaksuccessen zijn haar intussen niet naar het hoofd gestegen: bescheidenheid is een van haar belangrijkste deugden.

Tijdens de simultaanseance aan de vooravond van het toernooi gaf zij menig groot zakenman van Tata Steel Company het nakijken. In de C-groep van dat toernooi scoorde zij met nog één ronde te gaan een indrukwekkende 6½ uit 12. Zij demonstreerde haar grote klasse niet alleen door op het bord goede zetten te doen, ook in het leven buiten het schaken neemt zij de juiste beslissingen. Haar aanstekelijke glimlach en betoverende schoonheid maken haar aangenaam gezelschap voor wie dan ook, en een geduchte tegenstander, vooral wanneer zij het moet opnemen tegen mannen.

_____________________________________________________________________________

Dit is je eerste optreden in Wijk.

Bevalt het je hier?

Het is voor mij een opwindende ervaring. Het is een buitengewoon sterk bezet toernooi met een jarenlange geschiedenis. Het is heel plezierig hier te mogen spelen. Dit is vermoedelijk het sterkste toernooi waaraan ik ooit heb deelgenomen. Ik beschouw de uitnodiging als een grote eer en ik ben er heel verheugd over, deel te mogen uitmaken van dit grote evenement.

Heb je jezelf vóór aanvang van het toernooi een doel gesteld?

Ik vind dat de beste wijze van benadering is om iedere partij opnieuw als een nieuwe uitdaging te beschouwen.

Ik ben hier de speler met de laagste rating en elke partij is weer een gevecht. Het uiteindelijke doel voor mij was om zo goed mogelijk te schaken.

Je hebt getraind met Vladimir Chuchelov.

Gaat die samenwerking een vervolg krijgen?

Ja, natuurlijk! Hij is beroemd en een trainer van hoog aanzien. Hij werkt ook samen met het volledige Nederlandse team. Daardoor heeft hij het altijd druk en het is niet eenvoudig om een gaatje te vinden in zijn agenda. Maar jazeker: wij gaan binnenkort verder met mijn training.

Heb je je vooruitgang aan Vladimir te danken en aan zijn techniek?

Ik deed er al een hoop aan, ook met mijn coach uit Dehli, maar de samenwerking met Vladimir heeft beslist veel bijgedragen en ik hoop nog veel beter te worden. Tussen haakjes: herinner je je nog onze partij tijdens het kampioenschap tot 10 jaar in Brazilië?

Nu je het zegt: het komt weer terug. Het is wel lang geleden. Wat was de uitslag van die partij?

Volgens mij won jij die partij. Je droeg altijd een rode haarband.

:))) Het zag er niet uit, maar ja: ik was tenslotte pas 10 en ik vermoed dat het een soort bijgeloof is geworden, omdat ik al mijn partijen ermee won… tot het ogenblik dat ik begon te verliezen.:))

Toch denk ik dat het je geholpen heeft. Je werd tenslotte wereldkampioen.

Kan wel zijn. Maar speelt bijgeloof bij jou ook een rol? Heb je misschien routinematige handelingen vóór een partij?

Tania: Nee, die heb ik niet. Misschien moet ik er eens over nadenken, maar op dit ogenblik heb ik er geen.

Ik herinner me dat je moeder je altijd vergezelde op toernooien. Doet zij dat nog steeds?

Vroeger deed ze dat wel. Tegenwoordig geeft ze de voorkeur aan prettiger locaties met stranden, zonneschijn en zo. Op dit moment heeft ze het overigens te druk met haar kleinzoon en ach… ik mis haar wel een beetje.

Speel je veel in toernooien? Ondanks de grote afstanden?

Je kunt inderdaad wel stellen dat India een afgelegen oord is en we hebben er lang niet zoveel toernooien als jullie hier in Europa. Het gaat de laatste tijd wel wat beter, maar het is toch nog altijd bittere noodzaak om lange reizen te maken. Ik moet wel: er is geen keus. Daarom: ik reis veel, en ik geniet van het schaken. Het kon bijna niet beter. Mijn privéleven lijdt er wel een beetje onder, maar zo gaan die dingen eenmaal… en je gaat op die manier je beperkte mogelijkheden beter waarderen. Ik mis mijn familie en mijn land erg. Je weet ongetwijfeld hoe sterk cultuur en de familiebanden in India zijn. Ik mis dat, maar ja… dit is nu eenmaal mijn lot.

Hoe staat het schaken in India er tegenwoordig voor?

Er is enige verbetering merkbaar. Het heeft lang geduurd voordat de mensen in India beseften dat er buiten cricket nog andere sporten zijn. Toch hebben we nog een lange weg te gaan. Ik zei al dat het vooruit ging, maar het zal toch nog jaren gaan duren.

De jeugd zal het allengs beter krijgen. Kinderen die nu tussen 8 en 10 jaar oud zijn zullen steeds meer kansen krijgen om zich te ontplooien.

Studeer je nog?

Ik heb mijn studie afgerond en speel tegenwoordig beroepsmatig schaak. Schaken is mijn voornaamste bezigheid, al heb ik ook een baan bij Air India. Mijn werkgever stelt zich heel flexibel op, zodat ik niet naar kantoor hoef wanneer ik een schaaktoernooi moet spelen.

Dat klinkt als een droombaan. Wat doe je daar precies?

Ik zit op de commerciële afdeling. In beginsel houd ik toezicht op het grondpersoneel en de uitgifte van tickets. Daar hoef ik niet dagelijks naar toe, wat in de meeste banen toch wel het geval is. Ik heb daardoor gelegenheid om mijn schaakkennis op peil te houden. Maar wanneer ik daar wel aanwezig ben, houd ik me bezig met alle voorkomende commerciële activiteiten.

Wanneer kwam deze baan in zicht?

Was het na je optreden in de week van Indian Fashion?

Om precies te zijn: dat was na het vorige schooljaar, nadat ik afstudeerde. Ik won veel toernooien: Het Aziatisch kampioenschap en het Indaas kampioenschap. Zij wilden mij graag als medewerker aanstellen. Aanvankelijk konden zij mij geen baan aanbieden, maar dat veranderde na mijn afstuderen aan de universiteit. Toen greep ik mijn kans.

En wat studeerde je?

Engelse literatuur, een heleboel Shakespeare. Dat was heel prettig. Ik houd van lezen, dus die studie paste goed bij me.

Kun je iets meer vertellen over de Arjuna-prijs die je ontving?

Dat is zo’n beetje de belangrijkste erkenning die een sporter in India ten deel kan vallen. Er is maar één sportprijs, en slechts één persoon kan die krijgen. Die prijs ging naar Anand. De Arjuna-prijs gaat naar 12 sportlieden in 12 verschillende sporten. Die prijs staat in hoog aanzien en betekent erkenning van iemands prestaties. Het was een heel belangrijk moment in mijn leven. Na veel hard werken, reizen en het getroosten van veel opofferingen kreeg ik eindelijk iets terug. Het betekent veel voor me.

Je merkte op dat je graag reist.

Welke bestemming vond je het meest aangenaam?

Vermoedelijk IJsland. Daar hebben ze vele goed geleide toernooien en ik speelde er goed. Verder is Spanje (naast India natuurlijk) mijn favoriete land. Ik woonde twee en een halve maand in Barcelona en het was er fantastisch, mede vanwege het schitterende klimaat.

Weet je nog op welk ogenblik je besloot om van schaken je beroep te maken?

Dat was na mijn winst in het Aziatisch kampioenschap tot 16 jaar. Ik geloof dat dit het keerpunt was in mijn carrière. Het was een zeer sterk bezet toernooi met vele Chinese en Vietnamese deelnemers. Wat me altijd bij zal blijven zijn de klanken van het Indiase volkslied bij de sluitingsceremonie. Dat bracht vele emoties in mij teweeg. Op dat moment besefte ik: dit is wat ik wil, ik wil beroepsschaker worden. Toch zijn er zoveel andere dingen die mijn interesse hebben en die ik in mijn leven nog wil doen. Ik heb nu zo’n 15 jaar geschaakt en ik ben niet bang om eens wat anders te gaan proberen. Maar momenteel bevalt dit leven mij bijzonder goed: reizen en schaken. Als ik er ooit genoeg van heb zal ik met genoegen een wending nemen, maar nu ben ik nog steeds heel gelukkig. Ik kom graag uit voor India, ook in de Olympiade. Dit is nog lang niet het moment om ermee op te houden.

Er zijn jammer genoeg niet zo heel veel vrouwen die schaken als hun beroep hebben gekozen. Denk je dat het mogelijk is om meer sponsoren aan te trekken?

Daar is de laatste tijd een kentering ten goede merkbaar. Veel toernooi-organisatoren willen vrouwen in hun evenement. Hoe meer vrouwen het schaken serieus nemen, des te beter voor hen en voor het vrouwenschaak. Belangrijk is om er veel tijd en studie in te steken. Dan kunnen vrouwen ook hogere eisen stellen aan de voorwaarden waaronder gespeeld moet worden. Maar allereerst moet de bereidheid er zijn om beroepsmatig met het schaken om te gaan. Los van dit alles denk ik dat het een pre is om in deze sport een vrouw te zijn. Er zijn zo ontzettend veel mannelijke grootmeesters, dat maakt hun onderhandelingspositie zwakker. Wanneer je je als vrouw inspant om er hard voor te werken, dan staan je kansen erg goed.

Heb je er weleens aan gedacht om op zeker moment schaaktrainer te worden?

Zeer zeker! Ik heb zo veel jaren gespeeld en ervaring opgedaan, dat het zonde zou zijn om dat alles voor mezelf te houden. Ik wil het graag met anderen delen. Het is geweldig om je leerlingen op het podium bezig te zien, om hun vreugde mee te beleven, en om te beseffen dat zij dat mede hebben bereikt dankzij jouw inspanningen. Maar dat zal waarschijnlijk pas gebeuren als ik zelf genoeg heb van het spelletje!

Ik wens je veel succes in de laatste ronde. Het is ieders verwachting dat we spoedig de letters GM achter je naam zien in de ratinglijsten!