De Telegraaf schaakrubriek 1 oktober 2011

Hans Böhm

Boeken

Het wordt weer eerder donker, de zomertoernooiencyclus is voorbij en we maken ons in Nederland op voor een volgend traditioneel topevenement in de herfst: het UNIVE-toernooi dat 15 oktober begint. Dan nu aandacht voor wat meer tijdloze zaken: boeken.

Het is niet makkelijk voor de schaakboekenbranche, de jongere generatie zweert bij de computer en is gewend daarmee te leren. Dus is een belangrijke verschuiving merkbaar in het aanbod, de boeken over openingstheorie worden minder en de boeken met ‘andere invalshoeken’ komen op. Drie voorbeelden van uitgeverij New in Chess.

Improve your chess tactics door de Russische meester Yakov Neishtadt. Er is iets eigenaardigs aan de hand met tactische wendingen. Soms zie je een moeilijke wending in een flits en een typische, veel makkelijkere, combinatie blijft zich maar aan het geestesoog onttrekken. Dat moet te maken hebben met de wijze waarop het schaakspel van meet af aan geleerd is.

Diagram 1

Een stelling uit een correspondentiepartij uit 1902 tussen Seipel – Arnegaard. Hoe wint wit direct? Hoe maak je gebruik van de gecombineerde krachten over e-lijn en de indirecte aanval van Lb4 op Kf8? Ik vermoed dat zelfs vele goede spelers de mogelijkheid 1.De7+ Txe7 2.d7! gewoonweg niet zien. In dit boek 700 praktische lessen in tactiek: veldruiming, diverse offers, vele matbeelden maar ook afleidingen en miraculeuze reddingsmanoeuvres. Omdat opdracht en uitleg in diagrammen wordt gegeven, heb je geen schaakbord nodig. Goed boek (380 bladzijden) voor een goede prijs 18,- euro.

The Rossolimo Sicilian door Victor Bologan uit Moldavië. Een boek over een minder vaak gespeelde variant in de Siciliaanse opening. Maar zo houd je iets niet onbekend. We hebben het over 1.e4 c5 2.Pf3 Pc6 (en nu dus niet de overgang naar de vele hoofdvarianten van het Siciliaans te beginnen met 3.d4 maar …) 3.Lb5!? En met die laatste zet bepaalt wit de teneur. Het is dus vooral een boek voor witspelers. Vervolgens behandelt Bologan de vele manieren waarop zwart kan voortzetten: Pa5, Pd4, Dc7, Db6, Pf6, d6, e6, g6. Er worden voorbeeldpartijen bij gegeven waarbij vooral de witte zetten een ! krijgen. In feite wordt dus een openingssysteem aan de man gebracht zoals tweedehands auto’s worden aangeprezen ‘weinig gebruikt, alleen door een oud schakertje, maar in prima staat’.

M. Oratovsky – J. Pinheiro, Lissabon 2001

1.e4 c5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 d6 4.Lxc6+ bxc6 5.d3 Lg4 6.Pb-d2 Pf6 7.0-0 e6 8.e5! dxe5 9.De1! Pd7 10.Pxe5 Pxe5 11.Dxe5 Dd5 12.Pc4 Lh5 13.Dc7 Dd7 14.Da5 f6 15.Le3 Tb8 16.a4 De7 17.Ta3 g5 18.Tc3 Td8 19.Da6 Td5 20.Tb3 Td7 21.Dxc6 Kf7 22.Lxc5 en zwart gaf op.

Voor een boek dat één kant kiest over 240 bladzijden, met veel witregels (symbolisch?), en 23 euro kost, staat de prijs/kwaliteit verhouding onder druk.

The joys of chess, door de Amerikaan Christian Hesse. Wat een boek! Een sieraad om te hebben en om weg te geven. Zo’n boek kan alleen een schaakliefhebber maken, een amateur in hart en nieren. Hesse is professor wiskunde aan de universiteiten in California en Stuttgart. Zijn hobby’s zijn literatuur en schaken en daarom loopt hij met respect en verwondering door al dat fraais in schaakland. Het maakt niet uit welke bladzij je openslaat, je wordt verbaasd en vermaakt. Zijn onderwerpen zijn bijvoorbeeld ‘de weerlegging van de weerlegging’, ‘het onmogelijke’, ‘schaken en psychologie’, ‘gedichten en problemen’ en nog meer van die intellectuele prikkelingen.

Diagram 2

Wit speelt en wint, Mitrofanov 1967.

Uit het hoofdstuk ‘de moeder aller zetten’. We volgen de bewondering van de schrijver. “Als je deze stelling beziet zou het kunnen zijn dat je hem beoordeelt als oninteressant. Zwarts overduidelijke superioriteit uit zich in drie stukken meer en een pion op promoveren. (-) Het doet feitelijk niet ter zake wie er aan zet is, de beoordeling is zonder een schaduw van twijfel: wit zal nederig buigen voor het onvermijdelijke en opgeven. (-)”.

1.b6+ Ka8 2.g7 h1D g8D+ Lb8 4.a7 Pc6+ 5.dxc6 Dxh5+ 6.Dg5!!!

‘Wat een idee! Aan deze zet werd een geheel boek gewijd door meester Charuschin. Een zet die nog niet door de mensheid was ontdekt. Een zet van een andere wereld. (-)’

6…Dxg5+ 7.Ka6 Da5+ 8.Kxa5 Lxa7 9.c7!! Kb7 10.bxa7.

Overal waar (-) staat gaat Hesse veel verder. En tot slot geeft hij nog drie voorbeelden uit de toernooipraktijk waarin zo’n spectaculair dameoffer ook daadwerkelijk gespeeld werd.

Dit boek is in Engeland genomineerd voor ‘schaakboek van het jaar 2011’. Slechts 30 euro voor 430 bladzijden schaakbeleving.

Alleen geregistreerde gebruikers kunnen een reactie achterlaten.