Schaakrubrieken weekend 19 oktober 2013

Schaaksite.nl is een site voor iedere geïnteresseerde in het schaken. Daarom mag aandacht voor de schaakrubrieken in de landelijke bladen niet ontbreken. Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar deze schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het verschijnen van de veelal zaterdagse schaakrubrieken.

Hans Ree Gert Ligterink Hans Böhm Bab Wilders Johan Hut Rini Kuijf Henk Prins

Hans Ree

Als de FIDE om de paar jaar weer eens een herziening van de regels rondstuurt, vraag je je af of dat nodig is. Weten we dan nog steeds niet hoe we moeten schaken? Maar eerlijk is eerlijk, soms komen die veranderingen niet voort uit regelzucht, maar zijn ze afgedwongen door veranderende omstandigheden. Op 1 juli 2014 gaat een verscherping in van de regel die zegt dat iemand zijn partij verliest als zijn mobiele telefoon afgaat. Een mobieltje meenemen dat uitgeschakeld is, mag nu nog wel. Straks krijgt iedereen die een mobieltje of een ander elektronisch apparaat in de speelzaal brengt, een nul. Aan of uit doet er dan niet meer toe. Het is een maatregel tegen schaakcriminelen die zich laten voorzeggen door computers, al vrees ik dat het niet veel zal helpen.

Dit jaar zagen we de opkomst en ondergang van Borislav Ivanov, een 25-jarige Bulgaarse schaker die lang een bescheiden bestaan leidde met een rating van ongeveer 2200, maar in januari 2013 een grote sprong voorwaarts van 115 punten maakte.

De successen hielden aan. In het ene na het andere toernooi versloeg hij topschakers. Er werd opgemerkt dat zijn zetten te vaak overeenkwamen met de eerste keuzes van computerprogramma’s, dat hij in ingewikkelde stellingen zonder na te denken schitterende zetten op het bord bracht en dat hij zich vreemd gedroeg aan het bord. Twintig Bulgaarse schakers tekenden een verklaring waarin ze weigerden tegen hem te spelen.

Ivanov liet zich gretig links en rechts interviewen en ontkende schuld. Hij werd de James Bond van de schaakwereld genoemd en haalde de New York Times en de Washington Post. Het was duidelijk dat hij de boel voor de gek hield, maar hoe? De val van Ivanov kwam toen hij begin deze maand tijdens een Bulgaars toernooi bij een scherpe controle weigerde zijn schoenen uit te doen, volgens hem omdat zijn sokken stonken.

Ieder groot man heeft zijn fouten en bij mij zijn het mijn voeten, zei Hein Donner eens. Bij Ivanov misschien ook. De conclusie was snel getrokken. In Ivanovs schoenen zaten dus de microcomputers, die hij met zijn tenen bediende. Denk niet dat het niet kan. In Las Vegas werd het al omstreeks 1980 gedaan door spelers die de bank wilden kraken door de baan van het rouletteballetje te voorspellen. In ieder geval mocht Ivanov niet meer aan Bulgaarse wedstrijden meedoen, en kort daarna zei hij dat hij met schaken stopte. Laten we niet paranoïde worden. Voor de volgende slotaanval van de winnaar van het Tsjigorin Memorial in St. Petersburg steek ik mijn hand in het vuur.

Maxim Matlakov – Pavel Eljanov, Tsjigorin Memorial 2013

22…Lh3 Zwart dreigt mat met 23…Dg4. Als wit de loper neemt gaat hij na 23. gxh3 Dxh3 ook mat, bijvoorbeeld 24. f3 Tc2 25. Tf2 Pxf3+ 26. Kh1 Dxh2+ 27. Txh2 Txh2 mat. En na 23. f3 of 23. f4 wint zwart met 23…Tc2. 23. Dd4 Alles lijkt nog in orde voor wit. 23…Pf3+ 24. gxf3 Te4 Het ene mooie offer na het andere. Na 25. fxe4 Dg4+ gaat wit mat. 25. Dxd5 Om 25…Tg4+ 26. fxg4 Dxg4+ te weerleggen met 27. Dg2. 25…Txb4 Zwart dreigt 26…Tc5 gevolgd door 27…Tg5+. 26. Tfd1 Na 26…Tc5 heeft wit nu 27. Dd8+ 26…Txb5 27. Dxb5 Tc5 28. Td8+ Heeft zwart dit over het hoofd gezien? 28…Dxd8 29. Dxc5 Df6 Zwart heeft alles gezien. Hij dreigt 30…Dxa1+ en 30…Dxf3. Wit gaf op.

Gert Ligterink

De man van zeven titels

Loek van Wely won zesmaal achtereen de Nederlandse titel en Walter Browne kreeg de bijnaam Mr Six-Time, nadat hij voor de

zesde maal kampioen van de Verenigde Staten was geworden. Het zijn mooie prestaties, maar toch dienen Browne en Van Wely hun hoed af te nemen voor Peter Svidler, die deze week voor de zevende maal kampioen van Rusland werd.

Sommige commentatoren merkten op dat Svidler daarmee het record had gebroken van Botwinnik en Tal, die beiden zes nationale titels veroverden. Die vergelijking gaat niet op, omdat Svidlers voorgangers kampioen waren van de Sovjet-Unie en dus ook te maken hadden met tegenstanders als de Est Keres, de Armeniër Petrosian en de Oekraïners Bronstein en Geller.

Maar record of niet, zevenmaal kampioen worden van ’s werelds sterkste schaakland is een prestatie die niet snel zal worden geëvenaard. Svidlers laatste twee titels zijn de mooiste van het zevental. Zowel in 2011 als nu had het toernooi nauwelijks sterker bezet kunnen zijn. De enige afwezigen waren ditmaal Morozevitsj, die zich niet had weten te kwalificeren, en Grisjoek, die na het Grand Prix- toernooi in Elancourt rust nam. Svidlers grootste concurrent was op papier en in de praktijk de bijzonder gretig spelende Vladimir Kramnik.

Als enige van de tien deelnemers bleef Svidler ongeslagen. Maar vier winstpartijen en vijf remises bleken niet voldoende voor de directe eindzege, toen Ian Nepomniachtsji in de slotronde een inferieure stand tegen Kramnik in zijn voordeel wist

om te buigen. In de noodzakelijk geworden rapid-tiebreak sloeg Svidler toe in de eerste partij:

Svidler – Nepomniachtsji na de 25ste zet van wit. In een wederzijds scherp opgezette partij had zwart een kwaliteit geofferd in de hoop aanval te krijgen tegen de witte koning. In de diagramstelling is het hoogtepunt van de strijd bereikt. Nepo vond niet de diep verborgen sterkste zet.

25 … Pe4

Deze ruil leidt tot niets. Wit zou het moeilijk hebben gehad na 25 … Dd6! 26. Txf5 Lxf5 27. Dxf5 Ph5!, waarna 28. Lxh5 niet gaat wegens 28 … Te1+ en mat. Met 28. Lf4! (de enige zet) 28 … Pxf4 29. Lf3 kan wit zich voorlopig verdedigen, al

staat zwart aangenaam na bijvoorbeeld 29 … Db6.

26. Pxe4 Txe4 27. Ta3!

Daarmee zijn alle problemen opgelost. De torenzet is sterker en vooral overzichtelijker dan 27. Lg4, waarna zwart kan rommelen met 27 … Dd4 (28. Dxd4 Pg3+!)

27 … Pd6 28. Tb3 Dc7 29. Le3 Te8 30. Lb6 De7 31. Lh5 Ld7 32. Lc5 Tf8 33. De3 Le5 34. Te1 f6 35. Tb6

Zwart geeft op.

In de tweede partij had Svidler geen enkel probleem. Hij ging ten slotte akkoord met remise in nagenoeg gewonnen stand.

Zijn beste partij speelde Svidler tegen de verliezende finalist van het recente World Cup-toernooi.

Svidler – Andreikin

Nizjni Novgorod 2013

1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 Pf6 4. d3 d6 5. 0-0 Ld7 6. c4 g6 7. Pc3 Lg7 8. Le3 0-0 9. h3 Pb8

Een zet die niet ieders keuze zou zijn. Veel maakt het niet uit, in een gesloten stand kan men zich tijdverlies permitteren.

10. Db3 c6 11. La4 Dc8 12. Dd1 Pa6 13. d4 exd4 14. Lxd4 Le6 15. De2 Te8 16. Tad1 Pc5 17. Lc2 Pcd7

Dit was een goed moment om actief te worden met 17 … b5! 18. cxb5 cxb5 19. Pxb5 (19. Dxb5 Lxh3!) 19 … Pcxe4 20. Lxf6 Lc4. Na de passieve tekstzet trekt wit ten aanval.

18. Pg5 Dc7 19. f4 Da5 20. a3 h6 21. Pf3 Ph5

Sterker is 21 … Tad8.

22. Lxg7 Kxg7 23. Dd2 Db6+ 24. Tf2 Lxc4 25. Pa4!

Veel energieker dan 25. Dxd6 Tad8.

25 … Dc7 26. Dc3+ Phf6 27. Dxc4 b5 28. Db4 bxa4 29. Txd6 Tab8 30. Dd2 Ted8

31. e5 Pe8 32. Dc3!

Zo wint wit alles. Eerst de c-pion, daarna de zwarte koning.

32 … Pb6 33. Txc6 Db7 34. f5 Pd5 35. Dc5 Dxb2 36. fxg6 f6 37. Pd4

Zwart geeft op.

Hans Böhm

Schaakrubriek 19 oktober

Univé en drie boeken

Vandaag vindt de opening plaats van het 17e Univé-evenement met een recordaantal deelnemers van 270. Traditioneel blijft de speellocatie het Gemeentehuis van Hoogeveen. De amateurs spelen in de Raadzaal, de Grootmeesters en Meesters spelen in de Burgerzaal en de Kroongroep speelt een dubbelrondige vierkamp in de Trouwzaal. Die Kroongroep belooft op voorhand spannend en interessant te worden: twee gelouterde en gelauwerde spelers, Loek van Wely en Michael Adams (Eng), en twee talentvolle junioren met eveneens de grootmeestertitel, Robin van Kampen en Wesley So (Fil). Allen hebben genoeg redenen om er vol in te gaan. In de stilte voor de schaakstorm pakken we drie interessante boeken voor ieder niveau.

Offer en Initiatief van Ivan Sokolov. Een goed thema, leerzaam uitgewerkt. Het gaat hier niet om de offers die op termijn het verloren materiaal met rente teruggeven, nee, het gaat hier juist om offers die als compensatie een algeheel overwicht geven, een structureel ongemakkelijke stelling bij de tegenstander, een aanhoudende aanval. Maar de weg blijft glibberig, het terrein blijft onbekend en het geofferde materiaal blijft onbelangrijk. Dit is feitelijk het ware offer. Sokolov analyseerde zo’n duizend partijen en begon uiteindelijk bij Michael Tal, de tovenaar van Riga, wereldkampioen in 1960. “In de lange periode daarvoor verdedigden de verdedigers simpelweg niet goed genoeg…”.

Het boek heeft zestien hoofdstukken met verschillende thema’s zoals: Negeer de dreiging; Houd het momentum vast; Koningsjacht. Er staan vele tips zoals: Verdoe geen tijd met verzamelen van materiaal als je in de aanval bent; Kijk goed naar het aantal aanvallers en het aantal verdedigers; Vertrouw niet blind op de computer bij het beoordelen van een aanvalsstelling. De uiteindelijke selectie van de 92 diepgaand geanalyseerde volledige partijen zegt iets over de spelers die het meest intuïtief te werk gaan. Naast zijn eigen 21 ervaringen zijn de beste bronnen: Tal (22 partijen), Kasparov (14), Anand en Aronian (10).

M. Tal – E. Geller, Riga 1958.

‘Zwart was vermoedelijk tevreden: hij valt Te1 aan en dreigt Dxd5. Tal negeert de dreigingen.

18.Tb1! Lxe1 19.Txb7 Te8 20.d6 Dc8

(-) Wits meest logische en ‘enige’ zet is 21.Tc7, wat tot vereenvoudiging leidt en een makkelijke remise voor zwart. Tals volgende zet bracht een shock teweeg.

21.Lg5!

Zelfs een moderne super machine als Houdini 3 doet er lang over om het offer te begrijpen. Voor de mens is het een drastische verandering: in plaats van aangename vereenvoudiging, wordt er meer olie op het vuur gegooid. (Hierna volgt een lange variant die aantoont dat 21.Tc7 tot remise kan voeren).

21…Te2

(Hier volgt een zeer uitgebreide analyse van 21…Dxb7 waarna wit het initiatief houdt). Excellente beoordeling van Tal!

22.Tc7! De6 23.Pxe1 Txe1+ 24.Kh2 Td8 25.Lxf6

Na goed verdedigd te hebben, begaat Geller (wellicht als gevolg van tijdnood) hier een blunder. 25…Dxf6 voert naar een remiseachtig eindspel: 26.Dxf6 gxf6 27.d7 Kf8 28.Lxh7 Te2 29.Kg3 Txa2 30.Lf5 a5 31.Txc4 a4 32.h4 enz.

25…gxf6?? 26.Te7 Dxd6+

26…Dxe7 27.Dg4+ werd vermoedelijk door Geller gemist.

27.Dxd6 Txd6 28.Txe1 Td2 29.Tc1 Txf2 30.Le4 Txa2 31.Txc4 a5 32.Tc8+ Kg7 33.Tc7 1-0.

Sokolov eindigt met een wens: ‘Ik hoop dat met dit boek de lezer zijn aanvalskracht versterkt en aanvalspatronen makkelijker herkent’. Die wens is na 250 bladzijden en 25 euro een feit.

De Techniek van Positioneel Spel van Valeri Bronznik (Oek) en Anatoli Terekhin (Rus). In dit boek worden 45 methodes uitgelegd waardoor positioneel voordeel kan worden bereikt. Bronznik schreef meer didactische schaakboeken en Terekhin leidt een schaakacademie in Perm, Rusland. Hier is de uitgangsstelling een momentopname uit een partij, wat ervoor of erna gebeurt boeit niet. Ook de selectie van deze bronnen is te begrijpen: Botwinnik (26), Petrosjan (23), Aljechin (21), Kasparov, Karpov, Tal (op hogere leeftijd!) 11.

B. Spassky – T. Petrosjan, Moskou 1966

De half open g-lijn belooft zwart goede aanvalskansen. Voor tegenspel moet wit lijnen openen op de damevleugel.

17…c4! 18.Le2 a6!

Nu blijft de damevleugel altijd gesloten (a5-b5 en b5-a5). Dat zwart veld d4 weggeeft is hier van ondergeschikt belang.

19.Kh1 Td-g8 20.Tg1 Tg4 21.Dd2 Th-g8 22.a5 b5

‘en zwarts aanval via de koningsvleugel besliste de partij’.

Zo krijgt de lezer in 250 bladzijden en 25 euro allemaal leerzame fragmenten met positionele pareltjes.

Dan het boek Vassily Ivanchuk, 100 geselecteerde partijen, door Nikolay Kalinichenko, 300 bladzijden voor 29 euro. Hier komt alles samen want als je de mooiste partijen van de somtijds briljante Ivanchuk selecteert, dan krijg je een bord vol intuïtieve offers en meesterlijk positioneel spel, waar iedere liefhebber van gaat likkebaarden.

Alle drie boeken zijn in het Engels uitgegeven bij New in Chess te Haarlem.

Bab Wilders

De tweekamp om de wereldtitel tussen kampioene Anna Ushenina en uitdaagster Hou Yifan heeft niet gebracht wat er van verwacht werd. We zagen in de rubriek van 5 oktober al dat Anna, die toch niet zo maar wereldkampioene is geworden, soms in een partij onbegrijpelijk kan wegzakken en dat gebeurde ook in het verre China, merkwaardig genoeg vooral als ze wit had.

In het begin loopt het nog wel maar dan komen onbegrijpelijke zetten waar Houdini geen goed woord voor over heeft. Dat is het leuke van het volgen op Chessdom, je ziet gelijk dat er iets misgaat aan de waardering. In de eerste partij had wit voordeel tot plusjes totdat het op zet 34 plotseling misging en acht zetten later was het ondekbaar mat. Nog droeviger was partij twee: Ushenina-Hou: 1.d4 Pf6 2.c4 e6 3. Pc3 Lb4 4. Dc2 0-0 net als in partij 1 maar nu 5.e4 d5 6.e5 Pe4 7. Ld3 c5 8. Pf3 cxd 9. Pxd4 Pd7 Wellicht was Dh4 sterker 10. Lf4 Pdc5 11. 0-0 Lxc3 12. bxc Ld7 13. Le2 Pa4 14. cxd exd 15. c4 tot zover is er niets aan de hand voor wit en na 15.. Tc8 geeft 16. Tac1 een plusje. Maar wit besluit tot 16. Db3 en staat na dxc gelijk iets minder hoewel er nog niet veel aan de hand is na 17. Dxb7. Maar helaas is Anna niet op Houdini aangesloten en speelt 17. Lxc4 Pac3 met vervelende dreigingen zoals La4 en slaan op d4. Misschien had wit nog met Lxf7+ in troebel water kunnen vissen maar kennelijk geschokt door het veranderde beeld komt ze met 18.a4?? Lxa4 19. Txa4 Pxa4 20. Pf5 Pac3

Nu is Te1 nog wat maar 21. e6? Txc4 22. Dxc4 b5 23. Db3 Dd3 dreigt Pe2+ maar het is toch al uit 24.exf7+ een schoolvoorbeeld van een schaak der wrake Txf7 en wit geeft op. Het verschil is inmiddels meer dan 12. Twee nederlagen met wit achter elkaar, de strijd was eigenlijk al beslist. Hou Yifan dus wereldkampioen. We vervolgen het feuilleton over de prachtige serie Schachklassiker van het Rudolph Verlag uit Hamburg met een boekje van Aaron Nimzowitsch, van wie ook Mein System en Die Praxis meines Systems in dezelfde serie zitten: Die Blockade. Het is een kostelijk werkje dat de grondslag legde voor de theorie die deze briljante schaker ontwikkelde.

Wereldkampioen werd hij nooit, misschien wel omdat hij te veel met dit soort zaken bezig was, maar er staan wonderschone partijen op zijn naam zoals de Onsterfelijke Zugzwang Partij tegen Sämisch. Die Blockade gaat over het blokkeren van een vijandelijke pion, zeker een vrijpion die in de vrij vertaalde woorden van de auteur “ een misdadiger is die niet maar onder toezicht gesteld moet worden maar in verzekerde bewaring”. Een zwarte vrijpion op d5 moet niet via Pb3 en Lf2 tegengehouden worden, het paard moet naar d4. Afgezien van de schaaktheorie is de tekst vol prachtige stijlbloempjes al konden collega schakers in die tijd(1925) zich grenzeloos ergeren aan de “parmantigheid “van Nimzowitsch. Voor de clubschaker die zich wil verbeteren door studie van de theorie een goed begin (isbn 979-3-941670-02-0, www.rudolph-verlag.de en ook www.bod.de) Probleem

2447: een tweezet van Preciosi.

En de sleutelzet van probleem 2445 was 1. d5!

Johan Hut

Verliezen van Mahsa is niet erg

In 2001 stond in de Telegraaf een foto van een schattig meisje achter een schaakbord. Het bijgaande verhaal had als strekking: meisje van vier kan nog niet lezen en schrijven, maar heeft wel een schaakdiploma gehaald. Een jaar later stond in dezelfde krant een foto van een meisje met vlechtjes en de mededeling dat dit vijfjarige meisje aan Nederlandse schaakkampioenschappen deelnam. Het was uiteraard hetzelfde meisje: Mahsa Bitalzadeh, dochtertje van een Iraanse arts die naar Nederland was gevlucht. Op haar vijfde werd ze Nederlands kampioen bij de meisjes tot en met zeven.

Mahsa sprokkelde meer dan tien Nederlandse meisjestitels bij elkaar en werd ook uitgezonden naar internationale toernooien. In 2011 werd ze veertigste op het wereldkampioenschap in haar leeftijdsgroep. Dat was teleurstellend. Haar oudere broer Ali Bitalzadeh, zelf internationaal meester, werd geïnterviewd door de Gelderlander. Hij vertelde: "Haar voorbereiding was niet goed, een paar dagen voordat het WK begon, wist ze niet eens of ze wel kon gaan. Bij zo’n WK betaalt de schaakbond de helft van de kosten, de andere helft komt voor eigen rekening. Maar dat geld is er simpel niet." Ook voor een goede begeleiding en training was er te weinig geld. Enkele ondernemers uit hun dorp probeerden een sponsorfonds op te zetten, maar Ali had er een hard hoofd in: "Sponsoring in het schaken ligt moeilijk. Kon ze maar zo goed voetballen of fietsen, dan was het iets makkelijker.”

Na dat WK werd er twee jaar lang nauwelijks iets van Mahsa Bitalzadeh vernomen, ze speelde alleen vorig jaar het vakantietoernooi in Vlissingen. Vorige week dook haar naam plotseling weer op. Zestien jaar oud inmiddels, had ze een competitiepartij gespeeld voor HMC Calder 3 in Den Bosch. Tegenstander was Willem Hajenius van Overschie. Dat is een gepensioneerde automatiseringsadviseur die als schaker de hele wereld over gereisd heeft. Neergestreken in België schreef hij een boek van 400 pagina’s met als titel: ‘’t Amusement, het plezante van schaken’. Hajenius werd door de jongedame in vijftien zetten opgerold en vond dat zo plezant, dat hij de partij inzond voor de schoonheidsprijs van de eerste ronde. “Prachtig om zo’n partij te verliezen”, was zijn commentaar. Mahsa kwam niet verder dan een eervolle vermelding, maar ook de vermelding dat ze misschien weer terug is.

Hajenius-Bitalzadeh

1.d4 Pf6 2.c4 c6 3.Pc3 d5 4.cxd5 cxd5 5.Lf4 Db6 6.a3 Ld7

In 6…Dxb2 7.Pa4 Db5 8.e4 zal Bitalzadeh geen zin hebben gehad.

7.b4 Pc6 8.e3

8…Pxb4

Daar zit een logische gedachte achter, maar het is even rekenen. Bitalzadeh dacht er dan ook een halfuur over na.

9.axb4 e5 10.dxe5 Lxb4 11.exf6

Geen vreemde gedachte, als zwart Pe4 en Tc8 mag spelen is het witte paard niet te redden. Toch had wit maar moeten ingaan op 11.Pge2 Pe4 12.Dd4 Dxd4 13.exd4 Pxc3 14.Ld2 Pxe2 15.Lxe2 Le7 en hij leeft nog.

11…Lxc3+ 12.Ke2

12…Lg4+

Mooi. Ze wil deze loper naar b5 spelen, dat gaat ze straks ook doen, maar eerst deze zet tussendoor. Na 12…Lb5+ 13.Kf3 vindt wit op de koningsvleugel een veilig heenkomen.

13.f3

Of 13.Pf3 Db5+ 14.Dd3 Db2+ en zwart wint.

13…Db2+ 14.Kd3 Ld7

Daar is hij terug!

15.e4 Lb5+

Wit geeft het op. Na 16.Ke3 d4+ 17.Dxd4 Lxd4+ staat hij mat.

Rini Kuijf

Voor beginners A6228

Zwart aan zet wint met?

Voor gevorderden B6228

Zwart aan zet kan winnen met?

Henk Prins

Het schaakprobleem stelde in de geschiedenis tot het jaar 1850 nog niet zo heel veel voor. Wit gaf een aantal keren schaak en dreef daarbij de zwarte koning in een matnet. Het vinden van de oplossing was ook niet echt moeilijk, want als wit geen schaak zou geven, dan zou zwart het initiatief onmiddellijk kunnen overnemen en zelfs wit mat kunnen zetten. Het bekende probleem van F. Healey uit 1861, wat onder nummer 828 ter oplossing werd aangeboden, was het begin van een verandering in de geschiedenis van het schaakprobleem.

Deze driezet werkt met het idee om een sleutelzet in een probleem te maken, die totaal verrassend is. De sleutelzet is 1. Th1!, en ieder weldenkend mens zal denken, wat doet die toren daar op h1? Het antwoord is dan ook: helemaal niets! De bedoeling van deze vreemde sleutelzet komt dan ook later openbaar. Zwart zit in tempodwang, speelt hij zijn paard dan speelt wit mat met 2. Dd6. Het enige zwarte stuk dat kan spelen is de loper, het maakt niet uit waarheen. Wit speelt dan 2. Db1, en dekt daarmee veld b6 via de andere kant en dreigt met 3. Db4 mat te geven. Zwart kan zijn loper naar b5 terugspelen, om dit mat tegen te houden. Maar dan is veld b5 geblokkeerd en kan wit met 3. Dg1 mat geven.

Nu is duidelijk waarom de toren naar h1 moest. De toren moest ruimte maken voor de dame. Hij moest zorgen dat deze dame naar g1 kon. Healey behaalde een eerste prijs met dit probleem in het Bristoltoernooi. Een zet die enkel en alleen een ruiming tot doel heeft, zoals hier de zet Th1, wordt sinds die tijd Bristolruiming genoemd, een bekend probleemthema dat nog regelmatig in hedendaagse problemen te zien is.

Eén van de bekendste componisten uit die tijd is Samuel Loyd (1841-1911). Van deze componist een driezet, uiteraard met een verrassende sleutelzet. Oplossing is welkom tot over drie weken bij Henk Prins, Reinenweer 42, 3363 XR Sliedrecht, .

Alleen geregistreerde gebruikers kunnen een reactie achterlaten.