Schaakrubrieken weekend 26 augustus 2017
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar deze schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Aronian las Paulus
Na zijn overwinning in het rapid- en blitztoernooi in St. Louis liet Levon Aronian op zijn facebookpagina weten dat hij nog iets belangrijkers had gewonnen, en hij citeerde uitvoerig uit 1 Korintiërs 13, het deel van de eerste brief van de apostel Paulus aan de Korintiërs dat over de liefde gaat. In onze Statenvertaling begint het zo: „Al ware het, dat ik de talen der mensen en der engelen sprak, en de liefde niet had, zo ware ik een klinkend metaal, of luidende schel geworden.” Hij kondigde zijn huwelijk met Arianne Caoili aan. Zij is 30 jaar, vrouwenschaakmeester, geboren in Manila en later geëmigreerd naar Australië. Sinds een paar jaar woont en werkt ze als econoom in Jerevan, de stad van Aronian. Ze had al in een aantal olympiades gespeeld, eerst voor de Filippijnen en later voor Australië, toen haar naam tot de grote wereld doordrong tijdens de olympiade van 2006 in Turijn, waar ze op een feestje met Aronian danste. Een Engelse grootmeester was jaloers. Caoili is mooi. Aronian won al alles en de Engelsman had net drie partijen achter elkaar verloren. Hij had zijn medicijnen niet genomen en was daardoor zichzelf niet, of misschien juist wel, en gaf Aronian klappen.
Media die zich nooit om schaken bekommerden stortten zich op het incident. Aronian reageerde soeverein en zei tegen iedereen die hem om commentaar vroeg: „Er is niets gebeurd, dus er valt ook niets te zeggen.” Hij is een vriendelijk mens en hij ging met Armenië die olympiade winnen, dus hij kon vergevingsgezind zijn. Dit gebeurde in 2006, dus Aronian en Caoili zijn niet over een nacht ijs gegaan voor hun huwelijk. Na de rapidpartijen in St. Louis, waarin Kasparov vaak mooi speelde, maar door extreem riskante tijdindeling slecht scoorde, liet hij weten dat blitz het spel voor senior citizens zou blijken te zijn. En inderdaad, het verging hem in de blitzpartijen veel beter. De Cubaan Dominguez Perez leek te worden weggeschoven door een onweerstaanbare hogere macht.
Leinier Dominguez Perez – Garry Kasparov, St. Louis Blitz 2017
1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 a6 6. h3 e6 7. g4 h6 8. Lg2 g5 Geen nieuwe zet, maar wel in overeenstemming met Kasparovs ambitieuze stijl. Hij streeft naar beheersing van de zwarte velden. 9. Le3 Pbd7 10. De2 Pe5 11. 0-0-0 Pfd7 12. h4 Tg8 13. hxg5 hxg5 14. Kb1 b5 15. a3 Lb7 16. Lc1 Tc8 17. Th3 Pg6 Wit heeft zijn kans om f2-f4 te spelen verzuimd en de strijd om de zwarte velden verloren. 18. Lh1 Pde5 19. Tg3 Le7 20. Pa2 Th8 21. Tc3 Txc3 22. Pxc3 Dc7 23. Lg2 Dc4 24. Dxc4 bxc4 25. f3 Th2 26. Lf1 Pf4 Triomf van zwarts strategie: twee paarden op ideale velden. 27. Le3 Ld8 28. Td2 Zwarts druk werd ondraaglijk, maar met een afwachtende zet kon wit het langer uithouden. 28…Txd2 29. Lxd2 Lb6 30. Lxf4 gxf4 31. Pce2
Als de finale bereiken meer betekent dan de eindzege
Volgende week zondag begint in Tbilisi, de hoofdstad van Georgië, het tweejaarlijkse World Cup toernooi. Het is een wat vreemde naam voor een knock-outwedstrijd met 128 deelnemers, waarin het bereiken van de finale belangrijker is dan de eindzege. De twee spelers die erin slagen zes eliminatieronden te overleven, ontvangen een toelatingsbewijs tot het volgende kandidatentoernooi.
Met uitzondering van de Bulgaar Topalov doen alle grote spelers mee. Ook Magnus Carlsen is van de partij, omdat het toernooi volgens hem een ‘interessante ervaring’ is. Wat hem betreft verdwijnen het kandidatentoernooi en de WK-match en wordt voortaan elk jaar om de wereldtitel gespeeld in een knock-outwedstrijd. Niet iedereen denkt er zo over, maar het is verfrissend een wereldkampioen te zien die zijn privileges niet krampachtig verdedigt.
Hier en daar klinkt gemor over Carlsens deelname. Hij zou immers gevaarlijke tegenstanders in een WK-match de weg naar het kandidatentoernooi kunnen versperren door hen in Tbilisi te elimineren. Volgens Carlsen heeft deze overweging geen rol gespeeld bij zijn beslissing zich als deelnemer aan te melden: ‘In het verleden liet de wereldkampioen verstek gaan bij de World Cup omdat hij niet hoefde mee te doen. Ik doe mee omdat ik dat graag wil. Het toernooi is altijd een van mijn favorieten geweest.’ Hoe het ook zij, de spelers in Carlsens helft van het schema weten dat een grote barrière zou kunnen wachten op de weg naar de finale. Tot zijn mogelijke tegenstanders behoren Karjakin, Aronian en Giri. In de andere helft zijn Nakamura, Caruana en So de voor de hand liggende kanshebbers. Voordat hij wereldkampioen werd, speelde Carlsen twee World Cup toernooien. In 2005 verloor hij in de vierde ronde van Barejev, in 2007 ging hij in de halve finale ten onder tegen Kamsky. Uit het laatste toernooi komt een overwinning op de Australiër Zong Yuan Zhao.
Carlsen – Zhao Chanty Mansisk World Cup 2007
1. Pf3 Pf6 2. c4 e6 3. d4 Lb4+ 4. Ld2 De7 5. g3 Pc6 6. Pc3 L×c3 7. L×c3 Pe4 8. Dc2 P×c3 9. D×c3 0-0 10. Lg2 d6 11. d5 Pb8 12. 0-0 e5 13. c5 Lg4 14. Tac1 a5 15. Tfe1 Pa6 Dit was een goed moment voor 15 … L×f3. Zwart zal last krijgen van het witte paard. 15 … Pa6 16. c×d6 c×d6 17. Pd2 b6 18. De3 Pc5 19. b3 Ld7 20. a3 Lb5 21. b4 a×b4 22. a×b4 Pd7 23. Pe4 Tfb8 Te passief. Het was tijd voor 23 … f5, waarna zowel 24. Pg5 f4 25. g×f4 T×f4 26. Pe6 T×b4 als 24. Dg5 D×g5 25. P×g5 Tfc8 zwart behoorlijk spel geeft.24. Tc7 Dd8
27. c×d7 d×e4 28. L×e4 Ta4 29. Lc6 T×b4 30. D×e5 Df8 31. Td1 Td8 32. Td3 Tg4 33. Te3 Tg6
Boeiend gevecht
De slotstand in het supersterke St. Louis toernooi is het bestuderen waard:
1.Vachier-Lagrave 6 2.Carlsen, Anand 5,5
4.Aronian, Karjakin 5 6.Svidler 4,5 7.Caruana 4 8.Nakamura 3,5 9.So, Nepomniatchi 3.
De wereldkampioen wint dus eens een keer niet en dat kwam door de onderlinge confrontatie met de toernooiwinnaar. Een typerend, boeiend gevecht met wisselende kansen.
M. Carlsen–M. Vachier-Lagrave
1.Pf3 Pf6 2.c4 c5 3.Pc3 d5 4.cxd5 Pxd5 5.e3 Pxc3 6.dxc3?! Typerende keus van Carlsen. Iedere andere wereldkampioen zou hier 6.bxc3 Pc6 7.d4 spelen en wit behoudt het openingsvoordeeltje.6…Dxd1+ 7.Kxd1 Lf5 8.Pd2 Pc6 9.e4 Lg6 10.Lb5 Tc8 11.h4 h5 12.Te1 e6 13.a4 Wit is erg bezig met zijn randpionnen terwijl zwart zich intussen verder ontwikkelt. De stelling is interessant en in evenwicht. 13…Le7 14.g3 0-0 15.a5!? Wit stelt de normaalzet Kc2 maar uit en geeft zwart de mogelijkheid om met 15…a6 16.Lxc6 Txc6 17.Pc4 f6 18.f3 e5 19.Le3 met het loperpaar het middenspel in te gaan.
21…Pe4 22.Le3 Eindelijk heeft deze loper een plaats gekregen en zijn de torens verbonden. Pxg3 is nu niet mogelijk, wel na 22…Lf5 23.Tg1 Td5 24.Tae1 Kf7 25.Lc1 Lh7 26.Te3
Wanneer men bij McFarland weer een standaardwerk over een minder bekende schaker publiceert, dan weet je het wel. Een prachtband, honderden pagina’s mooi papier en wat de inhoud betreft: geen partij wordt vergeten. Maar ook over het verdere leven van de hoofdpersoon wordt men tot in detail ingelicht. Dit keer was William Henry Krause Pollock de gelukkige die zo’n monument kreeg opgericht, dankzij de heren Urcan en Hilbert: A chess biography with 523 games (www.mcfarlandpub.com; € 48). Ik dacht: Krause als voornaam? Uiteraard wordt dit in het boek beantwoord: de familienaam van vroeger, en zelfs leren we dat een voorvader bij Waterloo heeft gevochten.
De levensgeschiedenis van deze Ier krijgt volledige aandacht, zouden we alle schaakpartijen schrappen, dan blijft er nog een boekwerk over met een duidelijk beeld dat WHK een maatschappelijke carrière verwaarloosde voor zijn passie voor het schaken. Pollock heeft alle groten van het eind van de 19e eeuw aan het schaakbord tegenover zich gehad maar was te wisselvallig om tot grootmeesterlijk niveau te stijgen.
Dat hij schaakreizen maakte naar de Verenigde Staten en Canada, waarvan het boek uitgebreid verslag doet, was natuurlijk leuk maar schijnt zijn speelsterkte en gezondheid geen goed gedaan te hebben. Toch wist hij in het beroemde toernooi Hastings 1896, waar hij 19e werd, de fameuze Tarrasch te verslaan, met wit: 1.e4 e6 2.e5 f6 3.d4 c5 4.Ld3 f5 5.g4 cxd 6.gxf Da5† 7.c3 Dxe5† 8.Pe2 Pc6 9. 0-0 Lc5 Pollock heeft Tarrasch tot een voor hem vreemde opening weten te verleiden, zwart had een uur al gebruikt en Pollock vertelt dat hij maar veel wandelde (in de speelzaal uiteraard) om hersenspinsels te vermijden. 10.Te1 Df6 11.Pd2 exf5 12.cxd4 Le7 (beter Lb4 13.a3 Lxd2 Lxd2 14.Pge7) 13.Pf3 Kd8 beter Kf8. Vanaf dit moment meer publiek in de omgeving van het bord, toeschouwers en medespelers: zou hier een verrassing komen? 14.Lg5 Df7 15.Lxe7 Pgxe7 16.Dd2 h6 17.Pe5 Pxe5 18. dxe b6? (g5!) 19.Pf4 (loert naar g6) Lb7 20.Lb5 Pc6 21.e6 De7 zwart wordt opgerold 22.Pg6 Dg5† 23.Dxg5† hxg 24.Pxh8 Pd4 25.e7† 1-0. Dit was Tarrasch nog niet vaak overkomen. Zoals gebruikelijk bij de serie boeken van McFarland wordt het overlijden van Pollock uitvoerig behandeld. De auteurs hebben zelfs alle In Memoriams uit de kranten verzameld. Longproblemen, de ziekte van die tijd, een zwakke gezondheid en oververmoeidheid speelden een rol maar in de hagiografie van eind 19e eeuw werd ook genoemd dat hij bij het helpen, onder barre omstandigheden, van een arme vrouw wier huis afbrandde een zware kou had opgelopen. Hij werd slechts 37 jaar en zeer betreurd door de Engelstalige schaakgemeenschap. Ook als probleemcomponist was hij bekend, verhaalt het boek. Kortom, een monument voor een schaker die niet direct vanwege zijn schaakkwaliteiten in een eregalerij zou zijn gekomen.
Probleem 2645 is een tweezet van Casa:
Giri schiet uit zijn slof tegen Ding
Voor het krijgen van lucratieve uitnodigingen scheelt het nogal wat of je in de top tien van de wereld staat of niet. In Saint Louis (Amerika) werd afgelopen weken een elitetoernooi gespeeld met zeven spelers uit de top tien en drie eronder. Daarop volgde in dezelfde plaats een toernooi met rapid- en snelschaak met vier spelers uit de top tien, vijf eronder plus de ‘inactieve’ Garry Kasparov. Anish Giri, die dertiende staat op de wereldranglijst, werd voor geen van beide toernooien uitgenodigd.
Toch hoefde onze landgenoot zich niet te vervelen en hij hoeft ook niet op een houtje te bijten. In China werd hij uitgenodigd voor een tweekamp over vier partijen tegen Liren Ding, de sterkste speler van dat land. Hij is de nummer elf van de wereld en liep de mooie uitnodiging voor Saint Louis ook mis. Sportief stond een terugkeer in de top tien op het spel, met een grotere kans op uitnodigingen tussen de allergrootsten. Financieel hoefden ze ook niet te klagen, voor de winnaar lag twintigduizend dollar klaar.
Dat enorme bedrag (voor vier partijen) ging naar Giri, die de tweede partij won. De andere drie partijen eindigden in remise. Giri, die anderhalf jaar geleden nummer drie van de wereld was, steeg door dit resultaat van dertien naar twaalf. Ding, die een jaar geleden zevende stond, daalde van elf naar dertien. Ongeveer stuivertje wisselen dus.
Voor de liefhebbers was de inhoud van de partijen natuurlijk belangrijker dan die cijfertjes. De drie remises kwamen tot stand na lange gevechten, de spelers gaven de sponsor waar voor zijn vele geld. De winstpartij van Giri was een geweldige aanvalspartij. Giri speelt veel remises, maar is geen saaie remisespeler. Hij is wel degelijk een vechter, maar dat is niet aan zijn resultaten af te lezen. Deze geweldige partij kan in een volgend boek komen met zijn favoriete partijen.
Ding-Giri
1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lc4 Lc5 4.0-0 Pf6 5.d3 0-0 6.h3 d6 7.c3 a6 8.a4 La7 9.Te1 h6 10.Pbd2 Le6 11.Lxe6 fxe6 12.Pf1 Ph5 13.Le3 a5 14.Lxa7 Txa7 15.d4 Df6 16.Te3 Pf4
Twee jaar geleden schreef Giri een boekje over potentiële opvolgers van Carlsen. Daarin noemde hij Ding dodelijk met de witte stukken. In deze partij is dat in de opening nog lang niet te zien. Daarna overigens ook niet.17.h4 Dg6 18.g3 Taa8 19.dxe5 Pxe5 20.Pxe5 dxe5 21.f3 Tad8 22.Dc2 Ph5 23.Kh2 Tf6 24.Td1 Tdf8Alles staat goed bij zwart. Het enige dat je van wit kan zeggen is dat hij alles kan dekken.25.Tdd3 Df7 26.Dd1 Tg6 27.De1 De7 Zwart droomt van een offer op g3. Het offer dat nu volgt, komt voor Ding onverwachts. 28.Kh3
Ook in vakantietijd wordt er volop geschaakt. De bekende Nederlandse open toernooien trokken veel belangstelling van buitenlanders. De beste Nederlandse schaker, Anish Giri, deed het anders. Hij ontving een uitnodiging voor een tweekamp tegen de beste Chinese schaker, Liren Ding, te spelen in de Chinese stad Wenzhou. De strijd ging over vier partijen. Door een schitterende winst in de tweede ronde met zwart won Giri de match.
Liren Ding – Anish Giri
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lc4 Lc5 4. O-O Pf6 (Het Italiaans komt minder voor dan het Spaans.) 5. d3 O-O 6. h3 d6 7. c3 a6 8. a4 La7 9. Te1 h6 10. Pbd2 Le6 11. Lxe6 fxe6 12. Pf1 Ph5 13. Le3 a5 14. Lxa7 Txa7 15. d4 Df6 16. Te3 Pf4 17. h4 Dg6 18. g3 Taa8 19. dxe5 Pxe5 20. Pxe5 dxe5 21. f3 Tad8 22. Dc2 Ph5 23. Kh2 Tf6 24. Td1 Tdf8 25. Tdd3 Df7 26. Dd1 Tg6 27. De1 De7 28. Kh3?
Het lijkt er op dat de FIDE er geen rekening mee gehouden heeft dat wereldkampioen Carlsen aan de World Cup zou meedoen. Als zijn uitdager Karjakin, winnaar van de World Cup in 2015, de finale haalt, dan spelen de verliezende halve finalisten om een plaats voor het kandidatentoernooi, omdat Karjakin daar al voor geplaatst is. Ik neem aan dat dat ook geldt voor als Carlsen de finale haalt, maar dat is niet expliciet vermeld.