Schaakrubrieken weekend van 18 november 2017
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar deze schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Stockfish als gids en orakel
Dankzij de aanhoudende goedertierendheid van de miljardair Rex Sinquefield werden van 9 tot 14 november in St. Louis vier tweekampen gespeeld van vluggertjes en rapidpartijen met verschillende bedenktijd: 5, 10, 20 en 30 minuten. Ik wil niet zeggen dat meedoen daar belangrijker was dan winnen, maar het scheelde niet veel. De winnaars (Carlsen, Caruana, So en Nakamura) verdienden 60.000 dollar en hun verslagen tegenstanders (respectievelijk Ding Liren, Grisjtsjoek, Leinier Dominguez en Topalov) 40.000 dollar. Ding Liren werd hard aangepakt. Er was een ingewikkeld scoringssysteem, maar ook als je dat niet helemaal begrijpt spreekt de uitslag, 67-25 voor Carlsen, duidelijke taal. De partij hieronder, gespeeld met 10 minuten bedenktijd per persoon, is een van de weinige successen van Ding. Eigenlijk moet je een vluggertje niet analyseren, maar ik was nieuwsgierig wat er in de diagramstelling kan gebeuren als wit het standaardoffer 14. Pd5 brengt. Het programma Stockfish liet bliksemsnel een verbluffende variant zien waarin het beste spel voor wit en zwart – als je Stockfish gelooft, en dat doe ik – tot een eindspel met een zeer ongebruikelijke materiaalverdeling leidde. Vaak leggen de computers onvermoede rijkdommen van het schaakspel bloot. Wit zou, ogen dicht, met 14. Pd5 een sprongetje nemen en dan komen de spelers in een maalstroom terecht die hen in dat vreemde eindspel neerkwakt. Maar hoe staat het daarna, wie is in het voordeel? Stockfish orakelt 0.00; precies gelijk. Wat moet je met zo’n onwaarschijnlijk antwoord? Het doet denken aan de supercomputer Deep Thought uit The Hitchhiker’s Guide to the Galaxy die na 7,5 miljoen jaar rekenen zegt dat op de ultieme vraag naar het Leven, het Universum en Alles, het antwoord 42 is. Het kan zijn dat Stockfish aan de verre einder remise door eeuwig schaak ziet, maar vaak staat 0.00 voor iets anders. Dan zegt de computer: ‘Ik weet het niet.’ Magnus Carlsen-Ding Liren, St. Louis 2017.
1. e4 c5 2. Pf3 e6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pc6 5. Pc3 Dc7 6. Le3 a6 7. a3 b5 8. Pxc6 Dxc6 9. Ld3 Lb7 10. 0–0 Pf6 11. Te1 Tc8 12. Df3 Ld6 13. Ld4 Dc7
Uitzichtloze martelgang na opvallende loftuiting
In St. Louis bedacht mecenas Rex Sinquefield iets nieuws. Hij inviteerde acht topspelers, die het tegen elkaar opnamen in vier tweekampen van dertig partijen met korte bedenktijd, variërend van 30 tot 5 minuten. Grote Amerikaanse schakers uit het verleden zullen jaloers naar het prijzenfonds van 100 duizend dollar per tweekamp hebben gekeken. Zij moesten voor een fractie van dat bedrag hun inkomen verdienen in weekendtoernooien. De drie uitgenodigde Amerikanen deden wat van hen werd verwacht. Caruana en So versloegen vooral dankzij hun bedrevenheid in de vijfminutenvluggertjes Grisjoek en Dominguez met 17-13. Nakamura toonde met een 21-9 overwinning op Topalov aan dat de gouden jaren van de Bulgaar voorbij zijn. Eregast was Magnus Carlsen, die op eigen verzoek was gekoppeld aan Liren Ding – de eerste Chinese deelnemer aan het kandidatentoernooi. Carlsen is doorgaans zuinig met complimenten voor zijn concurrenten, maar voor Ding maakte hij een uitzondering: ‘Twee jaar geleden raakte ik bij een trainingssessie met hem onder de indruk van de snelheid waarmee hij ingewikkelde varianten uitrekent. Daarom leek hij mij de interessantste tegenstander in St. Louis.’ Je zou kunnen zeggen dat Ding door zoveel lof het graf in was geprezen. De tweekamp tegen Carlsen werd een martelgang, die hij graag halverwege zou hebben opgegeven. Toen hij na achttien partijen al met 13,5-4,5 achterstond, zal hij hebben vermoed wat hem in de resterende twaalf vijfminutenvluggertjes boven het hoofd hing. De wereldkampioen won die serie met 8,5-3,5. Dings verzet werd definitief gebroken in de achtste en negende partij, waarin beide spelers 20 minuten bedenktijd hadden.
Ding – Carlsen Achtste matchpartij
1. c4 Pf6 2. Pc3 e5 3. Pf3 Pc6 4. e3 Lb4 5. Dc2 d6 6. Pd5 La5 7. a3 P×d5 8. c×d5 Pe7 9. b4 Lb6 10. Lc4 0-0 11. Lb2 Lf5 12. d3 Pg6 13. h4 h6 14. h5 Van zijn laatste twee zetten zal wit spijt krijgen. De korte rokade kost vanaf nu een pion na … Lg4.
14 … Pe7 15. Pd2 Tc8 16. e4 Lg4 17. d4 Deze centrumactie pakt desastreus uit. 17 … e×d4 18. f3 Ld7 19. Dd3 c6! 20. d×c6 L×c6 21. b5 Ld7 22. 0-0 Nog erger is 22. L×d4 d5! 23. e×d5 L×d4 24. D×d4 Pf5 25. Dd3 Te8+. 22 … d5 23. e×d5 Lf5 24. Pe4 P×d5 25. L×d5 D×d5 26. Tad1 Tfd8 27. Tfe1
In de negende partij maakte Ding een elementaire fout.
30. Pe7+ L×e7 31. d×e7 Zwart geeft op. Na 31 … h6 volgt 32. Td1 De8 33. Dd8 Kh7 34. D×c7.
EK-vrouwen
Het Europees landenteamkampioenschap wordt ook voor vrouwen gehouden. De schaaksport kent een positieve discriminatie: iedereen mag meespelen met het WK maar alleen vrouwen mogen meedoen aan het WK-vrouwen. Zoals vorige week al opgemerkt verliep dit aparte toernooi dat op Kreta werd gehouden, precies volgens de papieren verwachting: 1.Rusland 2.Georgië 3.Oekraïne en 14. Nederland van de 32 deelnemende landen. Aan de verwachting voldoen was dit keer niet goed genoeg, er had meer in gezeten. Vier van de vijf speelsters presteerden onder het eigen niveau.
Bord 1 Zhaoqin Peng: er was een tijd dat Peng als enige grootmeester met harde hand het Nederlandse vrouwenschaak regeerde en internationaal goed kon meekomen. Hier was haar score 3,5 uit 8 matig. De blunder begint in haar spel te kruipen.
Bord 2 Anne Haast: met een indrukwekkende score van 6 uit 8 was zij de enige steunpilaar van het team. Ze zat dichtbij de individuele bronzen medaille. Zij werd in de laatste vier jaar nationaal kampioene.
Bord 3 Tea Lanchava: jarenlang een betrouwbare speelster met als hoogtepunt het NK in 2012. Maar juist vanaf dat moment startte ze haar eigen bedrijf voor financieel advies. Haar prestatie 3 uit 7 was matig.
Bord 4 Iozefina Paulet: geboren in Roemenië, groeide op met schaken, werd vrouwengrootmeester en professional. Vanaf 19 jaar gevestigd in Groningen. Is nu jeugd coördinator. Scoorde neutraal met 4 uit 8.
Bord 4 Anna-Maja Kazarian: pas zeventien jaar maar al vele jaren een grote belofte. Dat zou nu zichtbaar moeten worden voor de buitenwereld met klinkende resultaten. Maar met slechts 2 uit 5 tegen niet al te zware tegenstand stelde zij teleur.
Z. Peng – Y. Shvayger (slotronde)
1.d4 Pf6 2.Pf3 e6 3.e3 d5 4.Ld3 c5 5.b3 Le7 6.0-0 0-0 7.Lb2 b6 8.Pbd2 Lb7 9.De2 Pbd7 10.Tfd1 Tc8 11.Pe5 cxd4 12.exd4 Lb4 13.c4 Lxd2 14.Txd2 Pe4 15.Td1 Pxe5 16.dxe5 Pc5 17.Dh5 g6 18.Dh6 De7 19.b4?Wit heeft zeker een voordeeltje uit de opening gehaald en zou met 19.cxd5 of 19.Le2 op het loperpaar door kunnen spelen. De tekstzet is te agressief en geeft zwart de mogelijkheid om met 19…Pe4 het initiatief te nemen.
19…Pxd3? 20.Txd3 dxc4 21.Th3 f5 22.exf6 ep Df7 23.Te1 Tcd8 24.The3 Tfe8 25.h4! Df8 26.f7+ Makkelijker is 26.Df4 en wit wint in de aanval.
26…Dxf7 27.Txe6 Txe6 28.Txe6 Lc8 29.Te4 Lf5 30.Txc4 Te8 31.Df4 h5 32.Tc7 Te7
32.Dd4?? Te1+ 33.Kh2 Dxc7+ 34.f4 Kf8 en zwart won. Door dit verlies won Israël met 2,5-1,5 en zakte Nederland op de valreep op matchpunten weg uit de top tien.
A. Haast – D. Nikolovska
Uit de openingsronde tegen Macedonië, Nederland won met 2,5-1,5.
1.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 g6 6.Le3 Lg7 7.f3 0-0 8.Dd2 Pc6 9.0-0-0 Ld7 10.g4 Wit laat er geen gras over groeien in deze Draken-variant van het Siciliaans. Haast heeft een goede kennis van de openingen en speelt actief met een positionele inslag. 10…Pe5 11.h4 Da5 12.Pb3 Dd8 13.Le2 h5?! Dat voelt niet goed, zwart moet op de damevleugel opereren: 13…b5 14.h5 Pc4 15.Lxc4 bxc4 16.Pd4 Tb8 en alles is nog mogelijk.
14.gxh5 Pxh5 15.Tdg1 Tc8 16.Lh6 Pc4 17.Lxc4 Txc4 18.Lxg7 Kxg7
19.Dd5! Txc3 20.Dd4+ e5 21.Dxc3 Pf4 22.Dd2 Lb5 23.Kb1 Th8 24.Pd4! exd4 25.Dxf4 d3 26.h5 Db6 27.h6+ Kg8 28.cxd3 Lxd3+ 29.Ka1 Lc4 30.Tc1 Da6 31.b3 Le6 32.Df6 en zwart gaf eindelijk op. Met haar individuele score in dit EK voldeed Anne Haast, als damesgrootmeester, aan de Internationaal Meester (IM) norm. Ze volgt de pedagogische academie en geeft al schaakles aan kinderen.
Het Tata Steel-toernooi is weer ijzersterk bezet, er doen zes top10 spelers mee. Giri zal de vaderlandse driekleur verdedigen. Hopelijk zullen de economische problemen geen al te grote schaduw over het toernooi werpen. Van 12 t/m 28 Januari kunnen de liefhebbers hun hart ophalen. De woordenaanval en tactiek beheersen twee boeken van www.gambitbooks.com en twee auteurs confronteren ons met de uitspraak: Life is too short to play boring chess. Nederland heeft daarvoor het heerlijke woord ‘saai’. Nu kan een positionele partij ook heel boeiend zijn, maar de realiteit is natuurlijk wel dat clubspelers en huisschakers meer genieten van spektakel. Song en Preotu, twee jeugdige Canadezen, schreven, als je dat woord tenminste nog mag gebruiken, The Chess Attackers’ Handbook, 978-1-911465-16-4 prijs 21.50. Alle aanvalsthema’s van het koninklijke spel worden in een apart hoofdstuk behandeld, uiteraard ook met opgaven, want nu is ‘interactief’ bijna verplicht. Met de oplossingen. Jammer dat niet kort de voorgeschiedenis van de stelling er bij is, maar goed, je kunt die wel op het net vinden. Van iets dieper niveau is het boek van Afek, de bekende Compositie-grootmeester, van Tel Aviv naar Mokum gegaan, die ook werkt aan het feit dat men, lezend in een boek en wetend‘dat er iets in zit’, het wel ziet en in de partij vaak niet. Extreme Chess Tactics, 978-1-911465-12-6, prijs ₠ 29.95. Ook hier een interactieve lezer die zich kan werpen op thema’s als pinnen/ontpinnen, tussenzet, promotie van de pion, zwakke laatste rij, aftrekschaak en alles wat er verder woelt en wemelt in het tactische gebied. Veel genieten dus, maar de bedoeling van beide boeken is wel dat de lezer vooruitkomt en meer ‘ziet’ in de eigen partijen. Baadur Jobava uit Georgië is een zogenaamde subtopper, dat is toch meer dan verdienstelijk als je bij de top50 zit van al die miljoenen schakers op de wereld. Beduidend lager vinden we Kevin Goh Wei Ming uit Singapore, maar ook hij staat nog wel bij de eerste 1500. Een paar honderd punten elo-verschil geeft Jobava met zwart de kans zich uit te leven met een vlotte aanval tot slot: 1.d4 Pf6 2.Lf4 is erg in de mode, zowel bij spelers als bij de schrijvers van schaakboeken.
2..c5 3.e3 cxd 4.exd Db6 ook ‘in’ nu de zwarte loper weg is van de damevleugel 5. Pc3 a6 sla niet op b2… 6. Dd2 d5 7.0-0-0 e6 8.Ld3 Ld7 9. De3 Lb5 10.g4 h6 11.h3 Pc6 12. Pf3 Lxd3 13. Txd3 Pb4 14. Tdd1 gezien het verdere verloop was Tdd2 beter Pe4 15. Kb1 Tc8 16. Pxe4 dxe4 (Pxc2 was beter maar zwart heeft andere plannen). Pionoffer dus. 17.Dxe4 Pd5 18. Ld2 La3 19. b3 Tc3 de eerste tactische grol 20. Pg1 (beter Pe5) Pf6 21.De5 Dc6 22.d5 Pxd5 23. Dg7 krijgt wit tegen-kansen nu zwart nog niet heeft gerokeerd? Neen het geenszins: Tf8 24. Pe2 Txc2 25. Pd4? (beter Dd4) Tb2+ 26. Ka1 Dc3! 27. Pxe6 Na Lxc3 28. Pxc3 is het mat op a2 niet meer te voorkomen. 27…Dc2 28. Pc7+ een schoolvoorbeeld van ’het schaak der wrake’ 28..Kd7 0-1 Een prachtige mat-aanval en dat zonder rokade en Th8.
Probleem 2657 (Haring) is weer een driezet:
Jaap de Jager nieuwe meester in Haarlem
Blije gezichten waren er te zien bij schaakclub Het Witte Paard (HWP), op de laatste dag van haar jaarlijkse toernooi Haarlemse Meesters. Vorig jaar won Haarlemmer Thomas Willemze, die bij BSG (Bussum) speelt, deze keer was het voor de chauvinisten onder de Haarlemmers nog mooier. Jaap de Jager, speler van hun eigen competitieteam, won de tienkamp, scoorde daarmee zijn derde meesternorm en wordt daarom binnenkort tot internationaal meester benoemd. Er zijn zo’n honderd meesters in Nederland, maar bij HWP is De Jager op dit moment de tweede, naast Bruno Carlier die er dit seizoen voor het eerst speelt.
De tienkamp had een bijzondere bezetting, met drie vrouwen: de Duitse Zoya Schleining en Hanna Marie Klek en onze landgenote Rosa Ratsma. Ze speelden alle drie een belangrijke rol en Schleining eindigde zelfs samen met Willemze op de tweede plaats. De Jager scoorde zeven uit negen en speelde de minste remises. Dat lijkt logisch voor de toernooiwinnaar, maar is het niet. Hij verloor van Michiel Bosman en won zes van zijn negen partijen. Daarmee speelde hij niet alleen een succesvol, maar ook een leuk toernooi.
Manuel Bosboom, de nummer twee van vorig jaar, was deze keer niet uitgenodigd. Vreemd eigenlijk, voor zo’n publiekstrekker. Hij verraste door wel deel te nemen aan de open groep. Die won hij, waarmee hij deelname aan de tienkamp van volgend jaar afdwong. Dat zal iedereen toejuichen.
De andere grote club in Haarlem en omstreken, Kennemer Combinatie, won in de derde competitieronde van Rotterdam. Ali Bitalzadeh won een krankzinnige en dus leuke partij.
Blees-Bitalzadeh
1.e4 g6 2.d4 Lg7 3.Pc3 d6 4.Le3 c6 5.Dd2 b5 6.Ld3 Pd7 7.f4 Pb6 8.Pf3 Pc4 9.Lxc4 bxc4 10.h3 Pf6 11.g4 d5 12.e5 Pe4 13.Pxe4 dxe4 14.Pg1 h5 Wit heeft een mooie rij opgespeelde pionnen en zwart gaat die pionnen ‘bevragen’. Het leidt tot een heksenketel. 15.f5 hxg4 16.fxg6 fxg6 17.Dg2 Da5+ 18.c3 Tb8 19.Dxe4 Wit aanvaardt de uitdaging. Een redelijke andere zet is ook niet te bedenken. 19…Txb2 20.Dxg6+ Kd8 21.Pe2 Dd5 22.Tf1 Txh3 23.Ld2 Td3 Hier was 23…Th2 ook heel gevaarlijk voor wit, want na 24.Dxg7 Txe2+ 25.Kxe2 De4+ wordt hij matgezet. Na 23…Th2 mag wit overigens lang rokeren, maar blij wordt hij daar niet van. 24.Pf4
29…cxd3 30.Tf8+ Kd7 31.Pb4 Th2
Rini Kuijf
Afgelopen zaterdag stonden er geen nieuwe opgaven in de krant, dus herhalen we die van vorige week maar…
Eindspelen waarin nog zowel een witte als een zwarte dame op het bord staat, zijn over het
algemeen moeilijk op te lossen. De dame is een sterk stuk met vele zetmogelijkheden.
Ik kwam twee aardige eindspelen tegen met die dames. In het eerste diagram van de Duitse
componist Walkewitz is de opgave: hoe wint wit?
Oplossing is 1. Pe6+ Ke7 (Niet 1. … Kf7 wegens 2. Dxb6! Dg3+ 3. Pc7 Dg8+ 4. Ka7 Da2+ 5. Kb8 Dg8+ en
remise.) 2. Te1+ Dg3+ 3. Te5 Td5 4. Db4+ Kd7 5. Pf8+ Kc6 6. Dd6+!! (Dit bijzondere dameoffer is een
plaatje waard, zie diagram 3.)
De Walkewitz studie mist in het diagram ergens een zwartveldige witte loper.
Loper op het bord gezet. Bedankt.