Schaakrubrieken 29 februari 2020
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Elf Mozarts en een symfonie
Het toernooi in Praag waarover ik vorige week al schreef, werd gewonnen door Alireza Firouzja (16) en riep natuurlijk vergelijkingen op met heldendaden van jonge schakers van vroeger, zelfs met Garry Kasparov, die als zestienjarige een toernooi won met 2,5 punt voorsprong op oud-wereldkampioen Petrosian. Die vergelijking was wat overdreven.
De groep van de Challengers werd gewonnen door Jorden van Foreest. Uit Praag reisde hij door naar de Duitse stad Mülheim, waar hij in het weekeinde in de Bundesliga twee partijen won voor zijn club Solingen. Hij werd daardoor 58ste op de wereldranglijst. Het gaat in volle vaart de goede kant op.In Praag was gespeeld in hotel Don Giovanni, genaamd naar de opera van Mozart, waar de gasten in de lobby worden verwelkomd met pianomuziek van Mozart, waarna zij een drankje kunnen drinken in de hotelbar Amadeus.
De eminente Engelse schaakhistoricus Edward Winter is een kluizenaar die de wereld op zijn computer volgt en hij zal er vast niet bij zijn geweest, maar misschien was het wel een aanleiding voor de forse update die hij gaf aan een ouder artikel over ‘de Mozart van het schaken’. Tegenwoordig is Magnus Carlsen die Mozart, sinds Lubosh Kavalek de 13-jarige dreumes in 2004 zo noemde in een artikel voor The Washington Post. Het was een opwelling, hij moest een deadline halen, en later schrok Kavalek hoe iedereen die vergelijking overnam.
Edward Winter laat zien dat er voor Carlsen al minstens tien anderen waren die de Mozart van het schaken werden genoemd, van Morphy tot Kasparov. Wat is de schaakwereld toch rijk! De muziekliefhebbers hebben een Mozart, maar wij hebben er minstens elf. Als de meticuleuze feitenpluizer Winter geen schaakhistoricus was maar een classsicus, had hij vast met zijn netwerk van informanten de klassieke vraag beantwoord welk lied de sirenen zongen en welke naam Achilles droeg toen die zich verborg tussen de dochters van Lycomedes. Als schaakhistoricus vond hij niet alleen al die Mozarts, maar ook de eerste partij die werd vergeleken (door de Amerikaan Reuben Fine) met een symfonie van Mozart. Voorwaar, verheugt u, het is een partij van Max Euwe, die we dus de Nederlandse Mozart van het schaken mogen noemen.
Max Euwe – Henk van Steenis, Amsterdam 1941
1. d4 d5 2. c4 c6 3. Pf3 Pf6 4. Pc3 e6 5. e3 a6 6. c5 Pbd7 7. b4 Pe4 Geen goede zet. 8. Pxe4 dxe4 9. Pd2 f5 10. f3 exf3 11. Dxf3 Pf6 12. Lc4 Le7 Iets beter was 12…g6 gevolgd door 13…Lg7, want pion f5 had een extra dekking hard nodig. 13. 0-0 Pd5 14. e4 Pxb4 15. Lb2 Pc2 Zijn ondergang tegemoet, maar er was niets goeds meer. 16. exf5 0-0 Na 16…Pxa1 komt 17. Dh5+ en wit wint snel. 17. Tad1 Pxd4 18. Dg4 Lxc5 19. Pe4
Partij in de viewer:
Jeugd zet de toon bij toernooien in Praag en Moskou
Jorden van Foreest bevestigde zijn recente progressie met een toernooizege in de tweede invitatiegroep van het schaakfestival in Praag. Een bescheiden ratingwinst verdubbelde hij vorig weekend door voor zijn club Solingen twee partijen te winnen in de Duitse clubcompetitie. Met 2.678 punten nadert hij de 2.700-grens die de echte grootmeesters scheidt van het gewone volk. De opmars naar de top van een 20-jarige schaker kreeg buiten Nederland zo weinig aandacht dat ik moest denken aan een oud, waarschijnlijk apocrief verhaal. Tijdens het Hoogovenstoernooi in 1963 was David Bronstein, de uitdager van Michail Botwinnik in de WK-match in 1951, onder de indruk van het spel van Coen Zuidema in de tweede groep. ‘Hoe oud is hij?’, zou Bronstein hebben gevraagd. Toen hij hoorde dat Zuidema 20 jaar was, zou hij het hoofd hebben geschud: ‘Jammer. Te oud.’
Op de schaaksites ging het deze week niet over Van Foreest, maar over de prestaties van veel jongere schakers. Met iets te groot enthousiasme werd de eerste zege van Alireza Firouzja (16) in een toptoernooi begroet. De Iraniër dankte zijn succes in Praag vooral aan het falen van de Indiër Vidit die met een riante voorsprong op zak zijn laatste twee partijen verloor en in een play-off ten onder ging tegen Firouzja.Veel aandacht kregen ook twee prille talenten die tijdens de Aeroflot Open in Moskou geen ontzag toonden voor de gevestigde orde. Opvallend was het ruime grootmeesterresultaat van de Indiër Bharath Subramaniyam (12). Het toernooi werd gewonnen door de twee jaar oudere Azerbeidzjaan Aidin Suleimanli, wereldkampioen in zijn leeftijdscategorie. Suleimanli kreeg na zijn zege prompt de bijnaam ‘Het tweede beest uit Bakoe’ toegewezen. De volgende partij speelde hij in de stijl van zijn voorganger Gari Kasparov.
Suleimanli – Smirin (Moskou 2020)
1.d4 d6 2. c4 e5 3. e3 Pd7 4. Pc3 g6 5. g3 Lg7 6. Lg2 Pe7 7. Pge2 0-0 8. 0-0 f5 9. dxe5 dxe5 10. e4 c6 11. Le3 Dc7 12. Dd2 Pb6 13. b3 f4 Wie zou dat niet hebben gedaan? Zwart lijkt zonder bezwaar materiaal te kunnen winnen. 14. gxf4 exf4 15. Pxf4 Lxc3 16. Dxc3 Txf4
Partij in de viewer:
Hans Böhm
Geen rubriek dit weekend.
Het is te hopen dat de Brexit geen invloed gaat hebben op de verkrijgbaarheid van het Engelse schaaktijdschrift CHESS, het nummer van februari kwam in ieder geval op tijd en ongeschonden binnen. Wellicht zal er enige invloed zijn op de prijzen van schaakboeken en schaaktijdschriften maar goed, de AOW is er ook weer royaal op vooruit gegaan dus dat is wel te dragen. In het nieuwe nummer veel aandacht voor het feit dat de zo op het oog superieure Carlsen nu met een tiara mag rondlopen omdat hij zowel in het klassieke schaak als bij Rapid en Blitz wereldkampioen is. Nog geen verslag van het Tata- toernooi waarin Carlsen minder kon overtuigen maar goed, zoals de oude Grieken zeiden: Zelfs Homerus sliep wel eens. Bij de komende WK-match zal hij er wel weer staan of zitten zoals bij schaken gebruikelijk is. In dit nummer wel veel mooie partijen van de Grand Chess Tour die uiteindelijk werd gewonnen door de als een komeet omhoog geschoten Ding Liren. Grote aandacht ook voor de talrijke nieuwe schaakboeken die de laatste tijd zijn verschenen.
In Jeruzalem, in een gebouw met de verrassende naam Notre Dame Center, werd de laatste Grand Prix gespeeld, gewonnen door Nepomniatchi die zich zo kwalificeerde voor het kandidatentoernooi. Nederland hoopt natuurlijk op een stunt van Giri. En dan zijn er ook nog de traditionele rubrieken zoals Find the Winning Moves, diagrammen oplopend in moeilijkheid. Altijd erg leuk ook How good is your chess en Never Mind the Grandmasters. Kortom, weer een goed geslaagd nummer en wie verdere informatie wil kan die vinden op www.chess.co.uk .Het blad is is hier ook te verkrijgen bij de schaak-boekhandel. ( 65 euro per jaar ) De ELO-lijst van 1 februari geeft aan dat Caruana, met voorsprong van 2 punten winnaar van TATA, wereldkampioen Carlsen wat genaderd is, op plaats 3 vinden we Ding. Nummer 2 en 3 zijn de grote favorieten bij het komende kandidatentoernooi waar zoals gemeld ook Giri (afgezakt naar plaats 11) mag meedoen.
Zeer sterk acteerde Ding ook in Londen: Ding – Vachier-Lagrave (die niet mee mag doen bij het kandidatentoernooi door allerlei vreemde berekeningen) London 2019 1.c4 c5 2.g3 g6 3.Lg2 Lg7 4.Pc3 Pc6 5.Pf3 e5 6.0-0 Pge7 7.d3 d6 8,a3 a5 9.Tb1 0-0 10.b3 Tb8 11.Lb2 h6 12.Pd2 Le6 13.Pd5 b5 14.e3 Dd7 15.Te1 Lg4 16,Dc2 Tfc8 de laatste 2 zetten van zwart tonen aan dat hij nog geen echt plan heeft. dan wit maar: 17.Pe4 Pxd5 18.cxd Pe7 19.Pd2 Lh3 bij gebrek aan beter 20.Lh1 wit wil de diagonaal houden 20..Pf4 21.a4 h5 22.axb Txb5 23.Ta1 h4 wel consequent maar niet gevaarlijk 24.Lc3 Ta8 25.Ta4 een mooie plek Dd8 26.Lf3 Tab8 27.Tea1 Lf6 28.Te1 negeert pion-winst op a5 28..Dg5 29.Pe4 Dd8 30.Ta3 Pe7 31.Pd2 Pf5 32.Dd1 Lg7 33.g4! er gebeurt wat na het gemanoeuvreer. 33..Ph6 34.Kh1 f5 lokte wit uit 35.gxf gxf mooie open lijn voor wit 36.Tg1 Dd7 37.De2 Kh8 38.Ta4! een echte Ding-zet Txb3 39.Txh4! Txc3 40.Txh3 a4 41.e4 Tc2 42.Th5 f4 43.Dd1 Tab2 44.Pc4 a3 45.Lg4 Dd8 46.Pxb2 Txb2 47.Le6 a2 48.Txg7 de meesterzet Kxg7 49.Dg1+ Kf8 50. Tf5+ 1-0 (50..Pxf5 51. Dg8+ Ke7 52.Df7 mat)
Partij in de viewer:
Jubilerend LSG stuntte ook vijftig jaar geleden
Het Leidsch Schaakgenootschap viert het 125-jarig jubileum dit weekend groots. Vorige week was hier al te lezen dat het traditionele Noteboomtoernooi wordt opgesierd met een kroongroep met Karpov, Hübner, Timman en Nikolic. LSG heeft een rijke historie en vierde het 75-jarig jubileum in 1970 met een nog grotere stunt. Oorspronkelijk was de bedoeling oud-wereldkampioen Mikhail Botwinnik een match te laten spelen tegen Bobby Fischer. De Amerikaan was misschien wel de sterkste schaker van die tijd, maar had dat op WK-niveau nog niet bewezen. Een ambitieus plan, maar de onderhandelingen kwamen wel degelijk op gang. Die strandden echter omdat Fischer, die net anderhalf jaar niet had geschaakt, te veel eisen stelde. Botwinnik wilde wel komen en stemde in met een hoogstaande vierkamp, die werd gespeeld in Oegstgeest. Regerend wereldkampioen Boris Spasski was erbij, alsmede de Deen Bent Larsen, die de jaren ervoor het ene toptoernooi na het andere had gewonnen. Hij werd beschouwd als de sterkste schaker buiten de Sovjet-Unie en in een tv-interview met Godfried Bomans zei Larsen dat hij dat zelf ook vond. Als Fischer dat wilde bestrijden, moest hij maar weer gaan schaken. Als Nederlandse deelnemer lag Hans Ree voor de hand, die een jaar eerder voor de tweede keer kampioen van Nederland was geworden. Gekozen werd echter voor Hein Donner, die pieken en dalen kende, maar bij die pieken zich met de wereldtop kon meten. De spelers speelden elk vier partijen tegen elkaar met klassiek tempo, dus geen rapidvierkamp zoals dit weekend. Verreweg de meeste partijen werden remise. Spasski won twee partijen, Donner verloor van Spasski maar won van Larsen en werd daarmee tweede, een van zijn beste prestaties. Botwinnik en Larsen eindigden net onder de vijftig procent. Voor de 58-jarige Botwinnik was Oegstgeest het laatste toernooi in zijn leven. Ook daarmee schreef LSG historie.
Donner-Larsen
1.d4 c5 2.d5 d6 3.e4 Pf6 4.Ld3 Donner legt in het toernooiboekje omstandig uit dat het logische Pc3 minder goed is, omdat wit e6 met c4 moet kunnen beantwoorden. Daarvoor had hij recente partijen van Larsen goed bestudeerd. 4…g6 5.Pe2 Lg7 6.0-0 0-0 7.c4 e6 8.Pec3 exd5 9.cxd5 Pbd7 10.Pd2 a6 11.a4 Ph5 12.f4 Donner vond dat hij met 12.Pc4 Pe5 13.Pxe5 Lxe5 14.Pe2 op een overzichtelijke wijze voordeel zou behouden, maar hij koos voor een scherpe actie.12…Ld4+ 13.Kh1 Pdf6 14.Pf3 Te8 15.f5
Partij in de viewer:
Rini Kuijf
Geen diagrammen dit weekend (niet gevonden tenminste).
In het RDMagazin van 7 december 2019 was een schaakpuzzel opgenomen. Gezien het aantal inzendingen viel de opdracht – het zelf maken van een schaakprobleem met de oplossingen van andere problemen – in de smaak. Drie twee- en drie driezetten moesten er worden opgelost. Deze keer de uitleg van de eerste tweezet.
De tweezet heeft drie verleidingen. De eerste verleiding is 1. Te2? Wit dreigt met 2. Le5 mat. Dit mat kon nog niet in de diagramstand, want dan vlucht de koning naar e3. De toren is aan de andere kant van het veld e3 gaan staan en nu heeft wit geen last van de interferentie van de toren door de loper. Zwart kan om de dreiging dwars te zitten de zet 1. … Td5 spelen. In dat geval gaat 2. Te4 mat. Zwart heeft het vluchtveld d5 geblokkeerd en wit kan zonder straf de loper van h1 interfereren met zijn toren op e4. Zwart weerlegt deze verleiding met 1. … Te8! waarop wit het antwoord schuldig moet blijven. Helaas weerlegt ook de zet 1. … Lh2! De tweede verleiding is 1. Lxb7? Wit dreigt nu 2. Te4 mat. Zwart kan tegen deze dreiging verschillende zetten spelen. Op 1. … Te8 komt 2. Td6 mat. Op 1. … Pc3 komt 2. Dc5 mat. Mooi is 1. … Pf2 waarop 2. Le3 mat is. Zwart weerlegt deze verleiding met 1. … Td5! De derde verleiding is 1. Ld2? Wit dreigt met 2. Dc5 mat. Op 1. … Td5 is weer 2. Te4 mat en op 1. … Tc8 komt 2. Td6 mat. Ook mogelijk tegen de dreiging is 1. … Txd3, maar dan is 2. Pc2 mat. Zwart weerlegt nu met 1. … b6! De sleutelzet is 1. Te3! Wit dreigt nu 2. Pc2 mat. Na 1. … Tc3 is 2. Dc5 mat. Als zwart de toren slaat met loper of paard op e3 dan speelt wit 2. Le5 mat. De tweezet toomt een mengelmoes van dreigingen die in andere onderdelen als matzetten voorkomen na zwarte zetten.
De dubbele weerlegging van de eerste verleiding is gemakkelijk te repareren door een zwarte pion op h2 en g7 toe te voegen.
Tweezet 959 van H. Prins kan voor de liefhebbers worden opgelost. De tweezet toont een thema dat over twee weken wordt besproken.
