Krantenrubrieken weekend 4 september 2021
Wekelijks publiceren we de diverse schaakrubrieken van de weekendkranten. Wij streven naar publicatie op de woensdag of donderdag na het voorgaande weekend.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Dimitri Reinderman | Rini Kuijf | Henk Prins |
Superzaken
Het schooljaar is begonnen, niet alleen voor de neefjes van Donald Duck, maar ook voor de Nederlandse grootmeesters Benjamin Bok (26) en Robby Kevlishvili (20), die hun studie aan Saint Louis University weer oppakken. Kevlishvili is pas sinds kort grootmeester. In de vakantie scoorde hij zijn laatste norm in Parijs.
Door de gulle hand van de miljardair Rex Sinquefield kon de Saint Louis Chess Club een legertje grootmeesters naar die stad halen. De beste is Fabiano Caruana, nummer twee van de wereld. Toen de jonge Iraniër Alireza Firouzja zich in 2019 in Frankrijk vestigde, werd er gespeculeerd dat hij snel naar Saint Louis gehaald zou worden, maar dat gebeurde niet.
Ik weet niet of Bok en Kevlishvili een rechtstreekse band met de club hebben, maar indirect is die er wel. Bok vertelde toen hij even terug in Nederland was, dat Sinquefield een paar jaar geleden 50 miljoen dollar aan de universiteit had geschonken. De schaakafdeling, die een van de sterkste universiteitsteams van de wereld heeft, deelde natuurlijk mee.
In Europa doet de Play Magnus Group, waarvan Magnus Carlsen het boegbeeld is, op een andere manier superzaken. De nieuwste overname door het gestaag uitdijend imperium is die van het bedrijf Aimchess, dat schakers na bestudering van hun partijen uit het verleden op maat gesneden cursussen aanbiedt.
In afwachting van het moment dat Saint Louis en Play Magnus de schaakwereld hebben opgedeeld, als een soort kleine Microsoft en Apple van de schaakwereld, leven ze in vreedzame coëxistentie. Nu is online het Aimchess US Rapid aan de gang. Levon Aronian, die de halve finale tegen Carlsen speelt, liet weten dat hij zijn ticket naar Saint Louis al heeft geboekt. Hij gaat er wonen, omdat hij vindt dat de tegenwoordige regering van Armenië te weinig respect voor schakers toont.
In dat Aimchess-toernooi won Firouzja een wilde partij van Carlsen. Al was het maar in de voorronde en deed het Carlsen niet echt kwaad, hij heeft een grote hekel aan verliezen.
Alireza Firouzja – Magnus Carlsen, Aimchess Rapid 2021
1. e4 d5 2. exd5 Dxd5 3. Pc3 Da5 4. d4 Pf6 5. Pf3 Lf5 6. Pe5 c6 7. Lc4 e6 8. g4 Lg6 9. h4 Pbd7 10. Pxd7 Pxd7 11. h5 Le4 12. 0-0 Ld5 13. Pxd5 cxd5 14. Ld3 Ld6 15. Df3 0-0-0
Beide spelers hebben hun zin, een scherpe stelling waar alles mogelijk is.
16. Le3 g6 17. h6
Misschien had wit met 17. b4 meteen ten aanval moeten gaan.
17…Thf8 18. a3 f5 19. c4 e5 20. b4 Dc7 21. c5 Le7 22. Lb5 e4 23. Dh3 f4
Nu lijkt zwarts aanval sneller te zijn.
24. Ld2 Lg5
Het kalme 24…g5 was beter.
25. c6 Pf6
En dit is te optimistisch. Het paard moest met 25…Pb6 in de verdediging blijven.
26. cxb7+ Dxb7 27. Tac1+ Kb8 28. Lc6 De7 29. Tc5 e3 30. fxe3 fxe3 31. Le1
Een gevaarlijke op g3 inzetbare kracht meldt zich. 31…Pe4 Veel beter was 31…Td6, waarna 32. Lg3 wegens 32…e2 nog niet gaat voor wit.
32. Dh2+
32…Kc8
De enige kans was 32…Pd6. Na 33. Txf8 Txf8 34. Lg3 Tf6 35. Txd5 Lf4 zou 36. Lxf4 slecht zijn wegens 36…e2 en plotseling staat zwart gewonnen, maar 36. Te5 zou wit voordeel geven.
33. Ld7+
Nu wint wit meteen.
33…Kxd7 34. Tc7+ Ke6
Hij laat zich maar mat zetten, want 34…Ke8 was ook hopeloos.
35. De5 mat.
Partij in viewer:
De online-rapidtoernooien van Carlsen hebben wortel geschoten
Toen Magnus Carlsen kort na het begin van de coronacrisis een serie online-rapidtoernooien voor de wereldtop introduceerde, dacht ik dat het een noodoplossing was voor een tijdelijk probleem. Zodra de pandemie onder controle was, zouden we weer afscheid nemen van door vele camera’s bespiede grootmeesters die op verre afstand van elkaar hun kunst etaleerden.
Ach, wat zat ik er naast. Het traditionele schaakleven is in de meeste landen weer op gang gekomen, maar van het online-spel zijn we nog lang niet af. Het Noorse mediabedrijf TV2 en de andere sponsors van Carlsens Champions Chess Tour zijn zo tevreden over de eerste twee edities dat ze een nieuw contract hebben afgesloten. Tot en met 2026 zullen elk jaar tien toernooien van de hoogste categorie worden uitgezonden.
Het is slecht nieuws voor de organisatoren van traditionele festivals. Het zal lastiger worden een topveld samen te stellen, nu tien weken van de jaarkalender zijn gekaapt door de online-concurrent. Tata Chess in Wijk aan Zee hoeft zich geen zorgen te maken over de traditionele data in januari. Het eerste toernooi van de CC Tour begint een maand later.
De organisatoren hebben geluisterd naar de kritiek dat steeds dezelfde deelnemers tegen elkaar spelen. In de laatste toernooien van de lopende toureditie kregen jonge spelers uit verschillende werelddelen een kans zich te meten met de top. De Amerikaan Daniel Naroditsky (25) gaf sportiviteit een ongewone dimensie door te applaudisseren nadat hij door de wereldkampioen was mat gezet.
Carlsen – Naroditsky, Online rapid 2021
1.e4 c6 2. d4 d5 3. e5 c5 4. dxc5 e6 5. Dg4
Zo speelde Michail Tal in 1961 in twee partijen van de door hem verloren WK-match tegen Michail Botwinnik.
5 … Pd7 6. Pf3 Pxc5 7. Le2 Pe7 8. 0-0 Pf5 9. c4 dxc4 10. Td1 Ld7 11. Lxc4 Db6 12. Pc3 Le7 13. Pd4 h5
Omdat de voltooiing van de ontwikkeling een groot probleem is, moet hij zijn koningsvleugel verzwakken. Na 13 … Pxd4 is het simpele 14. Txd4 nog lastiger voor zwart dan 14. Dxg7 Pf3+ 15. gxf3 Tf8.
14. De2 Pxd4 15. Txd4 Lc6 16. Le3 a5?
Het veld b5 mocht hij niet prijsgeven. Na 16 … a6 17. Tad1 Dc7 (18. Td6 Pd7) is nog niets verloren.
17. Tad1
17 … 0-0
Zwart vlucht naar onbegaanbaar terrein. Na 17 … Dc7 18. Td6! geeft zowel 18 … Pd7 19. Pb5 als 18 … Lxd6 19. exd6 Db6 20. d7+ Lxd7 21. Pe4 wit beslissend voordeel.
18. Dxh5 Dxb2 19. Tg4 g6
Of 19 … Dxc3 20. Lh6 met winnende aanval.
20. Lh6
Carlsen verruimt de eerste kans om zwart op te offeren met 20. Txg6+ fxg6 21. Dxg6+ Kh8 22. Dh6+ Kg8 23. Lxc5 en wint.
20 … Le8 21. Pd5!
Maar hij revancheert zich.
21 … exd5 22. Lxd5 Kh7 23. Dh3 Th8 24. Lf8+ Kg8 25. Txg6+ Kxf8 26. Dxh8 Mat.
Partij in viewer:
Talent
We hebben in Schakend Nederland meerdere echte talenten. Maar zoals de geschiedenis laat zien is alleen talent niet genoeg. Er worden op ieders pad struikelblokken en verleidingen gelegd en momenten van keuzes die later cruciaal bleken. Soms moeten hele normale karaktertrekken worden overwonnen zoals heerlijke luiheid en praktische gemakzucht. Vandaar dat vele talenten ergens onderweg afhaken. Dan nog het geluk van de juiste leermeester. Maar het begint allemaal met die goddelijke gave: talent. Dat krijg je zomaar en dat geeft de inspiratie en motivatie voor een goede start.
Eline Roebers, geboren 2006, werd vorig jaar wereldkampioene meisjes in de leeftijdscategorie tot en met 14 jaar. In de kwartfinale versloeg ze ons andere grote talent Machteld van Foreest. Bijna alle wereldkampioenen zijn ooit jeugdwereldkampioen geweest, dus het zegt zeker iets. Dat toernooi werd om begrijpelijke redenen online verspeeld dus het wachten was op een volgende prestatie van Eline maar dan achter het bord. Die gelegenheid kwam bij het Open toernooi van Brugge in augustus, een internationaal evenement met 138 deelnemers waaronder een Grootmeester en enkele Meesters. Natuurlijk met wat voorwaarden zoals mondkapjes op, ook tijdens de partij; niet lopen door de speelzaal behalve voor snacks of toiletbezoek; bezoekers werden niet toegestaan. Maar toch, een echt toernooi van vlees en bloed en daar snakten de spelers naar.
Eline ging heel goed van start en hield dat tot de laatste ronde vol. Om voor de eerste plaats te gaan moest ze wel winnen. We leven met de slotpartij mee.
Roebers – N. Ondersteijn
Niels Ondersteijn is een goede Nederlandse Internationaal Meester van 37 jaar, die in 2017 het Guinness wereldrecord onafgebroken schaken verbeterde tot 48 uur samen met zijn vriend Bob Jansen. In 2018 behaalde hij zijn IM-titel in het Karlsruhe Open met onder andere een mooie remise tegen wereldtopper Etienne Bacrot.
1.e4 d6 2.d4 Pf6 3.Pc3 g6 4.Le3 a6 5.Dd2 b5 6.Ld3 Lb7 7.f3 Pbd7
De Pirc-verdediging, beide partijen hebben spel over het hele bord. Wit kan op vele manieren verder gaan, Elise kiest voor een positionele aanpak.
8.a4 b4 9.Pa2 a5 10.c3 bxc3 11.Pxc3 Lg7 12.Pge2 0-0 13.0-0 c5 14.Lb5 Dc7 15.Tac1 Tfc8 16.Tfd1 cxd4 17.Pxd4 Pc5
Met de dreiging 18…e5 en 19…Pb3. Wit heeft al zijn stukken goed ontwikkeld maar het is niet makkelijk om verder te gaan. De b-pion wordt op termijn een zorgenkindje. Wit gaat positief verder met zijn eigen invalsmogelijkheden op de velden b5 en d5.
18.Lc4 Pfd7 19.La2 Dd8 20.Pdb5 Pb6 21.b3
Een succesje voor zwart, La2 doet voorlopig niet mee. Als er straks een zwart paard op b4 verschijnt wordt het echt ernstig. Wit wordt gedwongen met fantasie te spelen. Waar liggen de kansen, wat kun je aanvallen?
21…Pbd7 22.Lg5 Pa6
Een belangrijke tactische finesse is 23.Pxd6? Db6+. Na direct 23.Pd5 Lxd5 komt dat paard weer op b4. Dus speelt Eline een zet die van inzicht getuigt: activiteit boven alles, de beste verdediging is de aanval.
23.b4! Lxc3?!
Origineel gespeeld maar zwart had voor wat anders moeten gaan. Na de geforceerde grootscheepse ruil komt wit vanzelf boven drijven.
24.Txc3 Txc3 25.Dxc3 Df8
Zwart offert een pion om de vele dreigingen op zijn koning (Lxf7+, Pxd6) te pareren. Maar hij is zijn initiatief kwijtgeraakt door het aanvallende spel van wit.
26.bxa5 Pac5 27.Dd2 Kh8 28.Lh6 Dd8 29.Lxf7
Nu stort de zwarte stelling in.
29…Dxa5 30.Dd4+ e5 31.Dxd6 Db6 32.Dxb6 Pxb6 33.Pc7 Tc8 34.a5 Pa8 35.Pb5 Lc6 36.Pa7
Zwart geeft op.
Deze partij geeft een goed beeld van het spel van Eline: ze heeft een goede openingskennis en ziet de zwaktes waarop gespeeld kan worden. Onder druk kiest ze voor actief tegenspel. In de afwerking blijft ze alert. Alles kan verbeterd worden maar de totale indruk is heel positief. De slotstand na 9 ronden spreekt voor zich:
1.Eline Roebers 7,5 punt en daarachter 15 mannen waaronder die GM (Nikolay Legky uit Frankrijk) en 5 IM’s!
Partij in viewer:
Snelschaakspecialist Lai wint Open Hoorns Kampioenschap
Een drievoudig Nederlands kampioen bij de volwassenen op de erelijst, dat wil elk toernooi wel, en dus waren ze bij het Open Hoorns Kampioenschap zeer tevreden met IM Hing Ting Lai als winnaar. Hij haalde in het weekendtoernooi 5.5 uit 6 en bleef daarmee thuisspeler Martijn Monteban een half punt voor. De speler van S.C. Purmerend werd daarmee meteen ook Noord-Hollands kampioen en daar zit dit jaar voor het eerst sinds lange tijd een bonus aan. Als Lai eind september in een kwalificatietoernooi met andere regionale kampioenen bij de eerste vier eindigt mag hij in oktober debuteren in het Nederlands Kampioenschap.
Maar hoezo kan een drievoudig Nederlands kampioen debuteren op het NK? Dat zit zo. Lai is kampioen in Lightning, een extremere vorm van snelschaken waarin beide spelers slecht twee minuten voor de hele partij hebben. In partijen met klassieke bedenktijd zijn zijn resultaten iets minder en dat heeft een reden. Kent u de tennisster Caroline Wozniacki nog? Zij was een defensieve baseliner die steeds de bal terugsloeg totdat de tegenstander dat niet deed. Deze strategie hanteert Lai in het schaken. Hij maakt weinig fouten en het maakt daarbij voor hem niet veel uit of hij zetten heel snel moet doen of niet. Goede tegenstanders kunnen met gemiddeld drie minuten per zet de bal meestal wel terugslaan, maar met minder dan drie seconden per zet gaat die bal zelfs bij grootmeesters vaak uit. Een voorbeeld van hoe de 24-jarige Amsterdammer met een rustige opbouw profiteert van een fout:
Van Liempt – Lai
1.Pf3 Pf6 2.c4 e6 3.e3 d5 4.b3 Ld6 5.Lb2 De7 6.d4 c6 7.Ld3 Pbd7 8.0–0 0–0 9.Pe5 c5 10.Pd2 b6 11.f4 Lb7 12.Pxd7 Pxd7
Na 13.Dh5 zijn de kansen gelijk, maar de witspeler dacht aan de beroemde dubbele loperoffer uit de partij Lasker-Bauer, Amsterdam 1889. Hij was even vergeten dat slaan bij schaken niet verplicht is.
13.dxc5?! Lxc5 14.Lxh7+? Kxh7 15.Dh5+ Kg8 16.Lxg7 f5!
Na 16…Kxg7 heeft wit minstens remise met 17.Dg4+. Nu houdt zwart echter een gewonnen stelling over. Lai maakt het gedecideerd af.s
17.Lxf8 Lxe3+ 18.Kh1 Pxf8 19.Tf3 Ld4 20.Tg3+ Lg7 21.Te1 Td8 22.Tee3 Df6 23.Pf3 d4 24.Td3 Lxf3 25.Dxf3 Pg6 26.Df2 Kf7 27.b4 Tc8 28.Ta3 Tc7 29.h3 Lf8 30.Dd2 Ld6 31.Tgf3 e5 32.fxe5 Pxe5 33.Tf1 Pxc4 34.Dd3 Pe3 35.Te1 De5 0–1
IM Nico Zwirs was de enige die Lai een halfje afsnoepte. Hij verloor de laatste ronde van Monteban, maar had een ronde eerder wel de beste schwindel van het toernooi.
Elgersma – Zwirs na 34…Le3
De jonge witspeler zal gezien hebben dat 35.fxe3 De4 riskant is en ook dat 35.Lg3 simpel en veilig wint. Maar meteen promoveren dreigt meteen een snel mat met Dh8+. Dat wint daarom als zwart met loper of toren op f2 slaat, maar helaas is er nog een derde mogelijkheid…
35.b8D?? Dxf2+! 36.Txf2 Ta1+ 37.Db1+ Txb1+ 38.Dc1 Txc1 mat
Partijen in viewer:
Voor beginners
Voor gevorderden
983 – E. Visserman, driezet
Bij de vakantieproblemen van enkele weken geleden waren twee driezetten. De eerste driezet, 983, was van Ele Visserman, hij won er een eerste prijs mee in 1955 in Probleemblad.
Ele Visserman (1922-1978) is de grootste componist die Nederland gekend heeft. Hij was veelzijdig, dat wil zeggen dat hij elke soort problemen kon maken. Zijn grootste prestaties leverde hij op het terrein van de driezetten. Driezet 983 is een van zijn topproblemen. De sleutelzet is 1. Pe7! Dit is niet echt een mooie sleutelzet en Visserman zal er alles aan gedaan hebben om met een andere sleutelzet zijn probleem te presenteren. Het sleutelpaard staat in de beginstand afzijdig en met die sleutelzet wordt bovendien nog een wit paard gepend. De dreiging is 2. Pf7+ Pxf7 3. Pg8 mat. Zwart pareert dit natuurlijk door de loper van f7 weg te spelen. Uiteraard moet die loper veld g8 blijven dekken. Laten we dus eens 1. … La2 spelen. De verrassende witte voorzetting is nu 2. Lb1 met de dreigingen 3. Pf5 en 3. Lxg5 mat. Zwart kan dit op zijn beurt pareren met 2. … Tb5, maar dan volgt 3. Lg3 mat, en als zwart 2. … Tc5 had gedaan dan was er 3. Lf2 mat gevolgd. Maar waarom moest wit dan juist op de tweede zet met de loper naar b1? Om die vraag te kunnen beantwoorden moeten we het volgende vaststellen. De witte batterij op de h-lijn is door drie zwarte stukken aangevallen. Als zwart nu La2 doet dan wordt het de zwarte dame onmogelijk gemaakt nog naar de vijfde lijn te gaan. De aanval van die dame op de witte batterij zal dus zeker blijven bestaan en het is dus in elk geval wit die de aanval van de dame op de h-lijn moet afschermen. Wit kan dan nog afwachten welke zwarte toren naar de vijfde lijn speelt om dan met de derde zet de andere toren af te sluiten. Analoog zijn de beide andere themavarianten. Na 1. … Lb3 weet wit zeker dat de zwarte toren op b2 niet wegspeelt naar de vijfde lijn en dat hij dus in elk geval zelf die toren moet afsluiten, dus 2. Lb3 gevolgd door 2. … Dxa5 3. Lg3 mat of 2. … Tc5 3. Le1 mat. Ten slotte 1. … Lc4 2. Ld3 Dxa5 3. Lf2 of 2. … Tb5 3. Le1 mat. De bijvarianten zijn 1. … Ld5 2. Txd5, 1. … Le6 2. Pxe6, 1. … Da2 2. Lf2+ en 1. … Tc8 2. Le1+. Het is opmerkelijk hoe in dit probleem de zwarte strijdkrachten in de luren gelegd worden.
