Krantenrubrieken weekend 3 juni 2023
Wekelijks publiceren we de schaakrubrieken van Dimitri Reinderman voor HDC Media, Henk Prins voor het Reformatorisch Dagblad en Nick Maatman voor Dagblad van het Noorden / Leeuwarder Courant
Dimitri Reinderman | Henk Prins | Nick Maatman
Eline en Machteld weerstaan grootmeesters in Limburg
In de jaren ‘60 en ‘70 van de vorige eeuw verdedigde Hein Donner diverse keren met groot plezier de provocatieve stelling dat vrouwen niet kunnen schaken. Het niveauverschil der seksen aan de top was toen inderdaad groot, maar op het einde van zijn leven was dat al minder en moest hij toegeven dat sommige vrouwen toch wel best goed kunnen schaken. Hoe had hij tegen de huidige stand van zaken aangekeken? Waarschijnlijk met bewondering. Twee Nederlandse meisjes zijn nu al zo goed dat Donner zelfs in zijn beste tijd misschien niet van ze zou winnen. Diverse grootmeesters uit de huidige tijd lukt het namelijk ook niet.
Het gaat om de 17-jarige Eline Roebers uit Amsterdam en de 16-jarige Machteld van Foreest uit Groningen, namen die u vaker in deze rubriek heeft gelezen. In het pinksterweekend deden ze mee aan het Limburg Open, een zeer groot en sterk bezet toernooi. Onder de ongeveer zeshonderd deelnemers waren twaalf grootmeesters. Desondanks eindigden beide jongedames in de top tien! Eline wist na een bye in de eerste ronde drie sterke grootmeesters op remise te houden en won haar andere drie partijen. Met 5 uit 7 had ze net een halfje te weinig om gedeeld eerste te eindigen. Dat lukte Machteld wel. Zij verloor van Thomas Beerdsen (die op basis van gemiddelde tegenstand toernooiwinnaar werd) maar liet daarna nog maar een halfje liggen. Hoogtepunt was de overwinning op de sterke Oekraïense grootmeester Fedorchuk (2597) in de laatste ronde. Die was fortuinlijk, maar blijven vechten is duidelijk een kwaliteit van de Nederlands dameskampioene!
Sergey Fedorchuk – Machteld van Foreest
1.e4 c5 2.Pf3 e6 3.Pc3 Pc6 4.Lb5 Pge7 5.d4 cxd4 6.Pxd4 a6 7.Le2
Zo heeft wit een bekende variant (de Taimanov) met een tempo minder bereikt.
7…Pxd4 8.Dxd4 Pc6 9.De3 Dc7 10.Dg3 Dxg3 11.hxg3 Pb4 12.Ld1 Lc5 13.Lf4 0–0? 14.Pa4!
Zwart heeft een probleem na b.v. 14…Le7 15.Pb6 of 14…d6 15.Pxc5 dxc5 16.Ld6. In de partij verliest ze een pion.
14…e5 15.Pxc5 exf4 16.gxf4 Te8 17.f3 Pd5 18.Pd3 f5 19.Kd2 Pb6
19…fxe4 20.fxe4 Txe4 21.Lf3 is nog slechter.
20.exf5 Pc4+ 21.Kc3 b5 22.a4 Tb8 23.axb5 axb5 24.Te1 Txe1 25.Pxe1 Pe3 26.g4 Lb7 27.Le2 Pd5+ 28.Kd4 Lc6 29.Ld3 Pxf4 30.Le4 Te8
Als wit nu 31.Lxc6 dxc6 32.Kc5 had gespeeld had hij vast gewonnen, maar vanaf hier verliest hij de draad.
31.Ta6? Pe2+ 32.Kd3 Pf4+ 33.Ke3 Pd5+ 34.Kd4 Pb4 35.Ta1 Lxe4 36.fxe4 Pc6+! 37.Kd5 Te5+ 38.Kd6 Txe4 39.Pf3 Txg4 40.Kxd7 Tg3 41.Ta8+ Kf7
Inmiddels staat het zowel in materiaal als in stelling gelijk. Waarschijnlijk door tijdnood maakt wit een grote fout.
42.Ta3?? Txf3! 43.Kxc6 Txa3 44.bxa3 h5 45.Kd5 h4 46.Ke4 Kf6 47.Kf4 h3 48.Kg3 Kxf5 49.Kxh3 Ke4
Vanwege de verre vrijpion is het pionneneindspel makkelijk gewonnen voor zwart.
50.Kg4 Kd4 51.Kf5 Kc3 52.Ke4 Kxc2 53.Kd4 Kb3 Wit gaf op.
Partij in viewer:
Partijen van de Letse grootmeester Michael Tal, die leefde van 1936-1992, en die in 1960-1961 de achtste wereldkampioen schaken was, spreken vaak tot verbeelding. Van zijn bijzonder gewaagde combinaties in zijn partijen genieten veel schaakliefhebbers. Tal stond bekend om zijn bijzondere aanvalspartijen. Onlangs kwam ik een heel bijzondere partij tegen waarin Tal al heel vroeg aan het aanvallen en offeren ging. Tal won toen in de olympiade voor studenten in Uppsala (Zweden) zijn eerste zeven partijen. Hij produceerde een verbazingwekkende miniatuur tegen de Poolse speler Szukszta.
J. Szukszta – M. Tal, Uppsala 1956.
1.d4 Pf6 2. c4 g6 3. Pc3 Lg7 4.e4 d6 5. f3 0-0 6. Le3 e5 7. Pge2 c6 8. Db3 exd4 9.Pxd4 d5!? 10. cxd5 cxd5 11. exd5 Pc6?!
Een zeer risicovol offer. Tal rekent erop dat de tegenstander, die in de spanning zit van de partij, de weerlegging niet vindt achter het bord. Tal stond bekend om zijn dubieuze offers. Mooi is dat vrijwel alle offers van Tal hun doel bereikten. Hier ook en heel fabelachtig.
12. dxc6 Te8 13. Kf2?
En hier gaat de Poolse student in de fout. 13. 0-0-0 Txe3 14. cxb7 is in het voordeel voor wit en ook 13. cxb7 Txe3+ 14.. Pcxe2 moet voor wit te winnen zijn.
13…Txe3 14. Td1?
En dit verliest. Te proberen voor wit was nog 14. Kxe3 Pg4+ 15. Ke2 Dxd4 16. Pe4 bxc6 16. Pe4 bxc6 17. Td1 De5 en het staat gelijk.
14… Pg4+! 15. fxg4
Ook mooi is 15. Kg1 Td3!! 16. Txd3 Dxd4+ 17. Txd4 Lxd4 mat.
15… Lxd4 16. Txd4 Dxd4 17. Dd5 Te2+!!
Deze zet is een plaatje waard:
18. Kxe2 Lxg4+ 19. Ke1 Te8+ 20. Le2 Txe2+ 21. Pxe2 Dxd5 en 0-1
Partij in viewer:
Nieuwe opgave
In partijstelling 1003 tussen M. Tal en W. Smyslov is Tal met wit aan zet. Met welke prachtige krachtzet beslist Tal zijn partij?
De illusie van een kans
Schaakplatform chess.com organiseert momenteel de Champions Chess Tour. Dit is een serie van online evenementen die bestaan uit meerdere fasen. Allereerst zijn er grootschalige kwalificatietoernooien. Speelgerechtigden zijn alle grootmeesters plus enkele titelhouders die succesvol waren in de kwalificatie voor de kwalificatie. Zo ontstaan zeer competitieve play-ins met enorme deelnemersvelden. Urenlang duelleren de grootmeesters in rapidpartijen om een zo hoog mogelijke klassering te behalen. De topgeklasseerden spelen vervolgens een match waarvan de winnaars uiteindelijk in drie divisies terechtkomen waar veel prijzengeld te verdienen valt. In deze divisies spelen ze knock-out met een dubbel-eliminatie systeem.
Hopelijk bent u nog niet afgehaakt. Bovenstaande beschrijving doet wellicht denken aan een hilarisch fragment uit de show van Arjen Lubach over de Nations League. Omdat schaken nog niet moeilijk genoeg is doet Chess.com hier nog even een schepje bovenop.
Vanuit zijn slaapkamer in Groningen was Jorden van Foreest in dit evenement bijzonder succesvol. Hij schopte het tot de finaleronde van de play-in waarin hij het nipt moest afleggen tegen landgenoot Anish Giri. Giri moest vervolgens afzeggen vanwege deelname aan een toernooi in Polen waardoor Van Foreest alsnog mocht aantreden in de hoogste divisie. Daar wachtte gelijk topfavoriet Hikaru Nakamura.
Nakamura-Van Foreest
1.Pf3 d5 2.d4 Pf6 3.Lf4 c5 4.e3 e6 5.Pbd2 Db6 6.Tb1 cxd4 7.exd4 Ld7 8.Le2 Lb5 9.0-0 Lxe2 10.Dxe2 Pc6 11.c3 Le7 12.Pe1 0-0 13.Pd3 a5 14.a4 Da6 15.Tfe1 Tfe8 16.h3 Pd7 17.Pf1 Pb6 18.Ta1 Pc4 19.b3 Pb6 20.Pg3 Pd7 21.Ted1 g6 22.Le3 Ld6
23.f4?
Zeer opmerkelijk. Zelfs spelers van het kaliber van Nakamura maken af en toe enorme positionele fouten. Wit heeft nu veel kwetsbaarheden in zijn stelling. Van Foreest reflecterend op dit moment: “Nakamura is niet altijd even classy, on and off the board, je hebt tegen hem altijd wel de illusie dat je een kans hebt.”
23…Pf6 24.Lf2 Tac8 25.Tac1 Pe7 26.c4 dxc4 27.bxc4 Pf5 28.Pf1?
Te passief. Van Foreest neemt nu het initiatief met een briljant kwaliteitsoffer.
28…Txc4!
De pion lijkt vergiftigd, maar Van Foreest taxeert de volgende schermutseling uitstekend.
29.Pc5 Txc5 30.Dxa6 Txc1 31.Dd3 Tec8 32.g3 T1c3 33.Db5 h5 34.Dxb7 Pd5
Voor de dame heeft zwart slechts een toren en paard. Toch domineren de zwarte stukken het bord.
35.Le1 Tc2 36.Lxa5 h4 37.Le1 hxg3 38.Pxg3 Ph4 39.Lf2 Pxf4 40.Pe4 Pf3+ 41.Kh1 Pxh3 42.Tf1
42…Kg7!?
Een goede praktische zet. Op slag winnend was echter het fascinerende 42…T8c3!! met als belangrijkste pointe 43.Pxc3 Pxf2+ 44.Txf2 Txf2 en wit moet de dame geven om mat af te wenden.
43.Pxd6?
Logisch, maar de witte koning wordt nu opgejaagd. Pxf2+ 44.Kg2 Pe4+ 45.Kxf3 Pxd6 46.Db1 T8c3+ 47.Kf4 f6 48.Tg1 Tf2+ 49.Kg4 0-1
Na 49…f5+ gaat wit mat. Nakamura nam in de volgende partij vanuit precaire stand revanche. Na een remise volgde een allesbeslissende vierde partij. Hier wist Van Foreest het kunstje te herhalen door diep in het eindspel de partij naar zich toe te trekken. Een buitengewone prestatie! Van Foreest heeft niet langer illusies. Zijn illusies worden werkelijkheid.
Partij in viewer:
J.H. Donner in De Tijd van 29 oktober 1972: “Negers kunnen best schaken, maar negerinnen niet.”