Synchroniciteit, ontrokade en whole board vision
Elfde ronde van het Kandidatentoernooi in Toronto. In het kort: Nepomniachtchi weer ongedeeld bovenaan, Tan bij de Vrouwen bovenaan. Een enerverende ronde met veel fouten en wisselende kansen. Een spannende ronde met zowel in het open als het vrouwentoernooi drie van de vier partijen beslist.
Op hetzelfde tijdstip zat uw verslaggever met verbazing naar deze twee stellingen te kijken. Allebei de 21e zet van Wit. Gevraagd wordt een originele zet in deze stellingen.
Gukesh-Caruana
Lei – Muzychuck
Beide spelers speelden DE zet niet. Ziet u welke zet in beide stellingen een originele mogelijkheid is, en vooral: waarom? De tweede opgave is van hoog niveau. Wie dit snel ziet heeft mijns inziens echt een goed spelinzicht.
Hint: in beide stellingen is het dezelfde zet.
Ik geef toe dat de koele zakelijke aanpak van beide witspelers uiteindelijk beter was, maar als amateur zat ik echt op het puntje van mijn stoel.
Mijn commentaar helemaal onderaan dit artikel.
Gukesh en Caruana speelden een variant die ik als de Berlijnse muur tegen 1. d4 zou omschrijven: Zwart accepteert een klein nadeel en laat Wit het probleem hoe te winnen tegen stugge verdediging. Behalve de genoemde 21e zet van Wit zie ik geen bijzonder spannende momenten in deze partij. Het gat op b6 wordt gecompenseerd door Zwarts aanvalskansen op de Koningsvleugel. Omdat Wit daar wat aan moet doen kan hij niet de volle aandacht aan de Damevleugel geven. Remise was het resultaat.
Firouzja won gelukkig weer een partij, tegen Abasov met de niet bijzonder pretentieuze opzet met 1. Pf3 en 2. b3. Abasov verdedigde met een tegenfianchetto (g6 en Lg7). Abasovs Dame kwam in lichte problemen, die hij had kunnen voorkomen met 15. …De6 maar ging de fout in met 15. …e5, een pion die onmiddellijk gepend stond en hulpbehoevend werd. 16. … f6 verergerde de situatie nog meer en weldra kon Firouzja het punt incasseren.
Praggnanandhaa – Nakamura ging lange tijd gelijk op, maar Praggnanandhaa brak uiteindelijk met 29. Ke3? en verloor.
Nepomniatchtchi kwam weer ongedeeld bovenaan door -na “geknoei” tussen Zwarts 33e en Wits 37e zet- in verder gelijke stelling stug door te spelen tegen Vidit, die pas op de 60ste zet de fout in ging. 1-0.
Vrouwentoernooi
Koneru bemachtigde snel drie(!) vrijpionnen en maakte het na lang tegenspartelen van Salimova vakkundig af. 1-0
Lei en Tan hadden hun tijd voorbeeldig ingedeeld en hadden na 20 zetten een uur bedenktijd gebruikt (van de 2 uur voor 40 zetten), hun tegenstanders hadden toen al bijna driekwart van hun tijd gespendeerd.
Lei had alle geluk van de wereld, haar tegenstandster sloeg een vergiftigde loper op h6 en Lei kwam daarmee in groot voordeel maar verspeelde dat drie zetten later. Muzichuck zette haar zwaar onder druk, bereikte enorm materieel voordeel en kwam zelfs drie(!) stukken voor, maar zag op de 42e zet , met nog “maar” twee lopers voor, niet hoe ze het eeuwig schaak kon ontgaan. Zie u het? Muzichuck speelde 42. …Lf7 en moest berusten in remise.
Ook Tan had over geluk niet te klagen. Zie deze stelling: Hoe had Lagno met Zwart in groot voordeel kunnen komen? Waarschuwing: voor gevorderden. Met dezelfde wending had ze een zet later gelijkspel kunnen houden.
Vaishall gaf een prachtig voorbeeld van hoe een “slechte” loper volwaardig kan meewerken aan een koningsaanval, maar verspeelde het voordeel met haar 39e en 40e zet. Daarna ging het enige tijd volstrekt gelijk op totdat tegenstandster Goryachkina zwaar blunderde met 65. … d4?? De Dame had zo snel mogelijk van de lijn f8-b4 weg gemoeten. Daardoor stond pion d6 immers indirect gedekt. Kxd6 Df8+ wint de Dame. 1-0 voor Vaishall.
Partijen in de viewer:
Over de twee stellingen bovenaan:
Allebei een zet in de stijl van oud-wereldkampioen Tigran Petrosian, die dit jaar 40 jaar geleden overleed. De ene met zijn specialiteit: de koningswandel, de andere met het kleine zetje aan de ene kant van het bord die grote dreigingen aan de andere kant veroorzaakt. (Spassky-Petrosian 1966, zevende partij, de zet 18. …a6!! die de beslissende aanval op de koningsvleugel inluidt.)
Bij Gukesh de “ontrokade” met 21. Kh2 en de bedoeling Th1, Kg1 en Kf1, bij Lei ook 21. Kh2, maar hier met de bedoeling, naast de “ontpenning” van f2, de zetten Td2 Dc4 en b3! axb3 axb3 en de Witte koning staat niet meer schaak als Zwart op a1 slaat. Kh2 als voorbereiding op een actie op de a-lijn!
Misschien ben ik te romantisch en enthousiast, maar termen als synchroniciteit, ontrokade en whole board vision dringen zich op. Ach, leefde Petrosian nog maar.
De uitdrukking “Duplizität der Einzelereignisse” heb ik van Mr. Evert Straat, de koningen van Vidit en Pragg allebei op e4 is een op het bord verschenen voorbeeld, Kh2 in de partijen van Gukesh en Lei is (computer-)analyse gebleven.
In chess.com/news/view/2024-fide-candidates-tournament-round-11 heet de mogelijkheid 22.Kh2!! in Lei – Muzychuk “Kasparovian” en het vervolg is daar “22… f6 axb3 23.b3!! axb3 24.axb3 Dxb3 25.Txa8 Txa8 26.Ph4 Lf7 27.Phf5 De6 28.Ph1!! The only winning move. White vacates the g3-square for the rook, while also defending f2.”
11… a4 wordt daar N=nieuw genoemd, de Duitse ChessBase kent een partij met 14… Ld7.