7 uit 7 voor Fabiano Caruana
Er werd druk gezocht naar vergelijkingen. Kortsjnoi begon ooit met 8 uit 8 in Wijk aan Zee, maar dat was niet tegen de absolute wereldtop. Een betere vergelijking is met Fischer: die won matches met 6-0 tegen Taimanov en Larsen, de laatste was zeker een wereldtopper. Maar misschien heeft Maxime Vachier-Lagrave gewoon gelijk: "Ik heb nog nooit zoiets meegemaakt of zelfs maar iets van wat in de buurt komt." Dit alles gaat natuurlijk over de Italiaan Fabiano Caruana, die ook zijn partijen in de zesde en zevende ronde won en nu op 7 uit 7 staat tegen een gemiddelde tegenstand van ongeveer 2800. Zeven keer winnen dus tegen mensen die gemiddeld even goed als jezelf zijn, maar dat dan op het allerhoogste niveau. De kans daarop is (aangenomen dat de kans op remise en winst/verlies even groot is) 1 op 14 miljoen, volgens de live-uitzending tenminste (maar dat lijkt overdreven, want 1/0.25^7 is 16384, niet 14 miljoen). Enfin, een heel kleine kans dus.
Natuurlijk wil iedereen weten hoe je dat nou doet, alles winnen tegen de wereldtop. Gelukkig is dat erg eenvoudig. Zowel Caruana zelf als Carlsen legden het recept uit: "Just play normal chess." Gewoon normale zetten doen en dan win je vanzelf, want je tegenstander doet wel een keer wat geks! Maar ik ken dat wel, in toernooien waar het erg goed gaat heb ik vaak ook niet het idee dat ik iets bijzonders doe, je tegenstanders maken fouten en je wint, partij na partij, kan gebeuren. Normale zetten doen is nog niet zo eenvoudig…
Overigens heeft Caruana het toernooi nog niet gewonnen. Als hij vandaag met wit verliest van Carlsen, vervolgens instort terwijl de Noor de laatste twee wint spelen ze zondag een tiebreakmatch. De kans daarop is klein, maar Carlsen zal er voor gaan.
Topalov besloot in de opening zijn koning op f8 te zetten. Vervolgens gooide hij zijn koningsvleugelpionnen naar voren en dan verwacht je dat zwart op de aanval gaat spelen. In plaats daarvan bleef de stelling van zwart passief en na een fout wist Caruana met een stukoffer toe te slaan.
Caruana – Topalov
1. e4 c5 2. Pf3 e6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pc6 5. Pc3 a6
Zwart speelt hier ook vaak 5….Dc7, waarna slaan op c6 niet goed zou zijn (Dc7 is veel nuttiger dan a6 dan).
6. Pxc6 bxc6 7. Ld3 d5 8. O-O Pf6 9. Te1 Le7 10. e5 Pd7
Het idee in deze variant voor wit is om met Pa4 en c4 de damevleugel en het centrum te blokkeren, terwijl de pion op e5 wit aanvalskansen geeft. De volgende zet geeft zwart ook een probleem op te lossen
11. Dg4 Kf8
Rokeren verliest een kwaliteit terwijl 11…g6 (de hoofdvariant) een verzwakking is. De tekstzet is ook een concessie, het zal niet makkelijk voor zwart worden zijn torens te verbinden.
12. Pa4 Da5 13. Te2!
Weer een idee van Chuchelov (zonder computerhulp bedacht, want de engines zijn niet meteen enthousiast). Het is op zich best logisch: wit kan later e5 gaan überdecken door de andere toren op e1 te zetten (wat een zet als f6 minder aantrekkelijk maakt) en bereidt Ld2 voor.
13… h5
Als zwart probeert te ontwikkelen speelt wit Ld2, Tae1, c4 en blijft zwart met het probleem van zijn toren en de koning op f8 zitten. Door zijn koningsvleugelpionnen op te spelen krijgt de toren een functie, al is het niet zonder risico want de pionnen kunnen niet meer terug…
14. Df4 g5 15. Ld2 Dc7 16. Dg3 h4
17. Dg4 Tg8?
Dekt g5 en dreigt op e5 te slaan (meteen slaan is niet goed: 17… Pxe5 18. Txe5 Dxe5 19. Lc3) Maar de toren op g8 doet verder niet veel. Bosboom had hier zeker 17….h3 gespeeld om latente kansen op de lange diagonaal te krijgen. Lb7, c5, Dc6 erbij, dan begint de witte koning toch een beetje zorgen te krijgen.
18. Tae1 c5 19. c4 dxc4
Als zwart 19…d4 speelt heeft zwart nauwelijks tegenspel, wit kan dan b.v. zijn paard naar d3 omspelen.
20. Lxc4 Lb7 21. h3
Ook hier is het lastig voor zwart om een plan te bedenken. Wit versterkt ondertussen rustig zijn stelling met kleine zetjes.
21… Td8 22. Lc3 Pb8
Dit is dan op zich wel een goed plan: d4 is een mooi veld voor het paard.
23. Te3 Pc6?
Zwart gaat rustig verder met zijn plan, zonder op te letten wat wit aan het doen is. Door 23….Pc6 krijgt de witte toren echter toegang tot f3. Eerst iets als 23…Tg7 (om veld g8 voor de koning vrij te maken) was beter geweest.
24. Lxe6! fxe6 25. Tf3+ Ke8 26. Dxe6
Het is helemaal uit, al is dat niet vanzelfsprekend. Belangrijk is dat wit in sommige varianten Pxc5 heeft waarmee vluchtveld d7 van de zwarte koning wordt afgepakt.
26… Tg7
26… Tf8 27. Pxc5! Txf3 28. Dg6+ Tf7 29. e6
26… Pd4! 27. Dxg8+ Kd7 28. Df7 Pxf3+ 29. gxf3 Kc8 was nog het beste, wit staat twee pionnen voor maar zou het nog kunnen verprutsen.
27. Dh6! Pd4
27… Tg8 28. e6 Tc8 29. Dh7 Tf8 30. Txf8+ Lxf8 31. Dg6+ Kd8 32. Td1+ Pd4 33. Lxd4 +-
28. e6!
Veel sterker dan op g7 slaan, waarna weer een kanjenogverprutsen-stelling zou ontstaan.
28… Pxf3+ 29. gxf3 Lf8
De enige manier om de toren te dekken.
30. Dh5+ Ke7 31. Lxg7 1-0
Opgegeven vanwege 31…Lxg7 32. Df7+ Kd6 33.e7.
Ook Maxime Vachier-Lagrave bleef met zijn koning in het midden. Dat was niet helemaal vrijwillig: hij had op zet 14 kunnen rokeren, dacht toen iets beters te hebben, op zet 16 had het gekund, maar hij vertrouwde het niet meer, en op zet 17 dacht hij dat het een goed idee was om zijn koning op c3 te zetten, maar dat was het niet. Zwart won een pion, opende de stelling, zwart won een toren en na nog wat zetten de partij. Gewoon zetjes doen!
Vachier-Lagrave – Caruana
1. d4 d5 2. c4 e6 3. Pc3 Le7
4. Lf4 Pf6 5. e3 O-O
Caruana was tevreden met remise en koos daarom voor het solide Damegambiet. MVL was daardoor verrast en deed relatief lang over zijn zetten, o.a. om het verschil tussen Tc1 en Pf3 te bedenken.
6. Tc1 Pbd7 7. c5
Dit is al een nieuwe stelling, hoewel het Pf3 ipv Tc1 wel vaak gespeeld is.
7… Pe4 8. Ld3 f5 9. Pf3 c6 10. Pe5
Met Dc2 in plaats van was deze stelling voorgekomen in een partij tussen Topalov en Giri. Onze landgenoot deed hier 10…Lf6, maar verloor. De tekstzet is misschien net iets nauwkeuriger.
10… Pxe5 11. Lxe5 Lf6 12. Lxf6 Dxf6 13. Pe2 e5
Wit kan hopen op voordeel, bijvooebeeld door een blokkade op de zwarte velden en/of een stelling met goed paard tegen slechte loper. Rokade is hier logisch, maar MVL was hier (te) bang voor slaan op d4 en f4. Daarom bedacht hij: ik speel mijn dame naar a4, dan kan ik terugslaan op d4 met mijn dame en de blokkade op de zwarte velden handhaven. Maar er is ook iets als koningsveiligheid…
14. Da4?! Dh4?!
14… Dg6! was een betere manier om te profiteren, om na 15. O-O f4! te spelen. Dat dreigt niet alleen Lh3, maar ook Pxc5!
15. g3?!
Rokeren zou normaal zijn, maar MVL dacht dat 15…Pf6 heel vervelend zou zijn. Waarom is onduidelijk.
15… Dg4 16. Tf1?
Met 16.Dd1! (een zet die je niet na 16…Pg5 moet doen) was de schade beperkt te houden.
16… Pg5 17. Kd2
De Fransman dacht slim bezig te zijn, maar hij verliest gewoon een pion terwijl de koning onveilig blijft staan.
17… Pf3+ 18. Kc3 Pxh2 19. Th1 Pf3 20. Da5 Dg5 21. dxe5 De7 22. Pd4 Pxe5
Nu moet wit snel terug met zijn koning naar d2 waarna in ieder geval een directe crisis wordt afgewend.
23. b3? b6
Natuurlijk. Het is meteen over. Of nou ja, over zestien zetten pas, maar niemand twijfelde meer over de uitslag.
24. cxb6 c5 25. Pb5 Lb7
Dreigt van alles vervelends op de lange diagonaal, en ook gewoon terugslaan op b6.
26. bxa7 d4+ 27. exd4 Pxd3
Eerst slaan op d4 was iets nauwkeuriger, de volle toren loopt niet weg.
28. Kxd3 Lxh1
Wit kan nu niet terugslaan op h1 wegens 29…De4+, maar hij heeft nog wel een sterke vrijpion op a7. Niet genoeg om de partij te redden, wel om nog even door te spelen.
29. Txc5 De4+ 30. Kc4 De2+ 31. Kb4 Dd2+ 32. Tc3 Lc6 33. a4 Lxb5 34. Kxb5 Dxd4
35. Tc7 Tfd8
Een computer speelt hier 35… Tfb8+! 36. axb8D+ Txb8+ 37. Kc6 Df6+ 38. Kd5 Td8+ 39. Kc4 De6+ 40. Kc5 De5+ 41. Kb4 De1+ 42. Tc3 Td4+ 43. Kc5 De5+ 44. Kb6 Td6+ en wint uiteindelijk een dame, maar weinig mensen zullen het risico van een rekenfout nemen als het niet nodig is.
36. Db6 Td5+ 37. Ka6!? Td6 38. a5
Nu staat zwart een dame voor als hij op b6 slaat, maar zoals Caruana na afloop zei, "ik word toch wat nerveus als mijn tegenstander vrijpionnen heeft op a6 en b7". Gelukkig voor hem dreigt wit niets ermee.
38… Dd3+ 39. Kb7 Dd5+ Als de witte koning teruggaat slaat zwart alsnog op b6 en dan op b3. 0-1
Het is inderdaad ongelooflijk deze score!
Fischer had overigens heel wat meer overwinningen op rij, maar niet tegen de absolute wereldtop. Ik heb daar ooit een artikel over geschreven: Fischers ongeevenaarde serie overwinningen.
Klopt. Ik zeg altijd: de WK-zege op Spasski in 1972 was natuurlijk het hoogtepunt in Fischers carrière, maar zijn sterkste prestatie waren die 20 overwinningen op rij, in 1970/71. Cijfermatig dan. Het vergelijken van de kwaliteit van de partijen is te moeilijk voor mij.
Is het 100% zeker dat Caruana geen hulp krijgt van een of andere engine?
Er wordt dacht ik op gecontroleerd, hij speelt niet steeds de eerste keuze van de engine en laat her en der steekjes vallen. Er is afgezien van zijn score dus geen reden om hem te verdenken.