Spannendste ontknopingen in KNSB-competitie

Charlois Europoort is kampioen van Nederland geworden met drie bordpunten meer dan BSG, dat even veel matchpunten had, en met net zo veel bordpunten als En Passant, dat een matchpunt minder had. De beslissing viel pas in de laatste partij van de laatste wedstrijd. Was de KNSB-competitie in de hoogste klasse ooit eerder zo spannend? Jazeker, maar niet vaak.

2003-04

De laatste keer dat de Meesterklasse op bordpunten werd beslist, is elf jaar geleden. Rotterdam eindigde op 15 matchpunten en 57 bordpunten, HSG op 15-54. Favoriet De Variant (Breda) scoorde 12-50, iets meer dan ESGOO, dat 12-46 haalde. Het kampioenschap werd echter beslist in play-offs, De Variant liet het in de laatste ronde van de reguliere competitie soms een beetje lopen. De Brabanders versloegen HSG in de halve finale met 6-4. In de finale waren ze met 8,5-1,5 veel te sterk voor ESGOO.

2000-01

Voor zover ik gezien heb, het kleinste verschil in de geschiedenis. De Variant scoorde 16-63, HSG kwam uit op 16-61,5. Slechts anderhalf bordpunt verschil. Opmerkelijk: De Variant had al in de eerste ronde met 5,5-4,5 verloren van het eigen tweede team, dat uiteindelijk laatste werd. In de vijfde ronde haalden de Brabanders HSG in door ze met 6-4 te verslaan.

De halve finale van de play-offs leverde twee opmerkelijke uitslagen op. De Variant won met 10-0 van ESGOO, een unieke uitslag in de tienjarige geschiedenis van de play-offs en een teken dat het eigenlijk maar om twee ploegen ging, De Variant en HSG. Of… Nee, toch niet, want in de andere halve finale werd HSG door de Gooise buurman BSG op 5-5 gehouden. Daarop werd gesnelschaakt en won BSG verrassend met 6-4, onder andere dankzij een overwinning van Hans Ree op Jeroen Piket. In de finale won De Variant met 6-4 van BSG. Bij de Bussumers hield Yochanan Afek er een prettig gevoel aan over. Hij versloeg Rafael Vaganian, die zo’n vijftien jaar eerder nog stevig in de top tien van de wereld stond.

1997-98

De Variant 14-59, HSG 14-55,5. Dat zijn weinig matchpunten. HSG had De Variant met 6-4 verslagen, maar met dezelfde cijfers van Groningen verloren en daarnaast twee keer gelijkgespeeld. De Variant verloor ook nog met 6-4 van BSG.

In de play-offs ging het wel gewoon om de grote twee. De Variant versloeg Groningen met 9-1 en HSG won met 8,5-1,5 van Amstelveen. Dat waren duidelijke cijfers. In de finale won Panfox van HSG, zoals gewoonlijk. Deze keer met 6-4.

De Variant tijdens de play-offs van 1998

1996-97

In de reguliere competitie was De Variant veruit de sterkste, maar in de play-offs viel de kleinste uitslag in de geschiedenis. De Brabanders wonnen met slechts 5,5-4,5 van HSG. De Hilversummers waren op voorsprong gekomen doordat Jan Timman een stuk had weggegeven tegen Friso Nijboer. Ik hoor het Lex Jongsma in de commentaarzaal nog zeggen: “Ik zal u laten zien welke zet Timman nu niet moet doen.” Timman deed hem wel.

1995-96

Toch zou ik het jaar ervoor het jaar noemen waarin HSG het dichtst bij de eerste landstitel was. Ook toen verloren de Hilversummers met slechts 5,5-4,5 van De Variant. Dat was weliswaar al in de halve finale, maar de historische bijzonderheid is dat Paul Boersma (HSG) op de veertigste zet in gewonnen stelling door zijn vlag ging tegen Manuel Bosboom. Je kunt zeggen dat HSG een paar seconden van de winst verwijderd was. Of de ploeg anders kampioen geworden zou zijn? Dat is niet te zeggen, want Rotterdam was in die tijd ook nog sterk. Daar had De Variant in de finale de handen vol aan, de Brabander wonnen met 5,5-4,5. Nooit eerder en nooit later had De Variant zo veel moeite om kampioen te worden.

HSG tijdens de play-offs van 1998

1994-95

In het laatste jaar voordat de play-offs werden ingevoerd, werd het kampioenschap ook op bordpunten beslist. Rotterdam werd kampioen met 16-65, De Variant scoorde 16-59,5.

Etmans-Tilstra

Verder heb ik niet terug gezocht, maar daarmee kan ik het verhaal niet afsluiten. Want er zijn velen die nu roepen: 1967!! Philidor-Philidor!! Etmans-Tilstra!!

Bij het ingaan van de laatste ronde stond Philidor Leiden een punt voor op Philidor Leeuwarden. In de slotronde speelden ze tegen elkaar en kwam Leeuwarden op een 5-4 voorsprong. Leeuwarder Arjen Tilstra moest remise spelen om zijn team aan het kampioenschap te helpen, Leidenaar Maarten Etmans moest winnen om met zijn ploeg kampioen te worden.

Het hilarische en bizarre verhaal heb ik eerder op deze site beschreven. De beslissende partij in Leeuwarden werd een paar seconden voor de tijdnoodcontrole onderbroken en later twee keer afgebroken, uitgespeeld in Leiden en verder uitgespeeld in Leeuwarden. Nooit zal de competitie meer zo’n spannende ontknoping krijgen als in 1967.

Toen BSG vorige maand de titel misliep op drie bordpunten, belde ik een dag later met BSG-teamleider Edwin Baart voor een reactie voor mijn krant. Ik zei dat de ontknoping alleen in 1967 spannender was geweest, waarop Baart zei: “Etmans-Tilstra”.

Legendarisch.

Beide foto’s zijn gemaakt door de schrijver van dit verhaal.