Belevenissen van een arbiter: Een onverwachte beslissing
In het vroege voorjaar van 2015 geeft het wedstrijdschema van de KNSB-competitie aan dat ik mij voor de 6e ronde moet melden bij het roemruchte VAS in Amsterdam. Zij moeten die middag de degens kruisen met Groninger Combinatie 3. Ruim op tijd stap ik de speelzaal binnen op een bovenverdieping van het Cygnus Gymnasium aan de Vrolikstraat waar de leden van VAS volop bezig zijn om alles in gereedheid te brengen voor de strijd. De Groningers zijn gelukkig ook netjes op tijd zodat na het inleidende praatje de wedstrijd op tijd kan beginnen. Het zal halverwege de eerste periode zijn geweest dat ik aan een tafel wat zit te lezen als plotseling het luide rinkelen van een mobiel de stilte verscheurt! En het duurt even voordat het stop-knopje wordt gevonden! Het zicht op de spelers is mij op dat moment net even ontnomen maar ik zie wel een vrij lange man, kijkend op zijn mobiel, de speelzaal uitlopen. Gelukkig, dat is een toeschouwer, dat levert weinig problemen op. Gelijk er achteraan zie ik nog iemand de zaal verlaten met een mobiel in zijn hand en dat is wel een speler! Kalm loop ik naar de hal waar ik een verbouwereerde Gerrit Visser van VAS aantref met de mobiel nog in zijn licht trillende handen. Het is zijn mobiel geweest die afgegaan is. Een beetje stamelend verontschuldigt hij zich: Hij had hem toch echt uitgezet. Er moet iets fout gegaan zijn. Intussen komt ook de teamleider van Groninger Combinatie 3, Fons van Hamond, aanlopen. Binnen de kortste keren is het nu zijn beurt om redelijk onthutst te kijken als ik laat blijken dat er gewoon doorgespeeld gaat worden als Gerrit Visser zijn mobiel heeft uitgezet! Verbazing alom bij de aanwezigen! Hoe kom ik tot deze onverwachte beslissing?
Voor het begin van een nieuw seizoen heb ik de gewoonte om even vluchtig het KNSB-competitiereglement door te nemen om te kijken of er nog iets gewijzigd is waar ik nog niet van op de hoogte ben. Voor aanvang van het seizoen 2014-2015 doe ik het niet anders. Bij het lezen van het artikel over de mobiele telefoon ben ik altijd extra alert. Dat is in de loop van de jaren al een aantal keren gewijzigd. Zo ook nu. Kort samengevat: Als je een mobiele telefoon meeneemt in het spelersgebied dan krijg je – naar aanleiding van het gewijzigde FIDE-reglement welke een zero-tolerance beleid voorstaat voor mobieltjes – een waarschuwing. Wordt geconstateerd dat een meegenomen mobiel aanstaat dan verliest de speler de partij. Maar daarmee is deze laatste zin van het artikel nog niet ten einde. Er staat een komma achter ‘partij’ en er volgt: ‘tenzij de arbiter anders beslist’. Onmiddellijk trek ik hieruit de conclusie dat ik niet per se een nul hoef uit te delen als er een keer per ongeluk een mobiel van een speler afgaat in de speelzaal! Al heel snel na het doorlezen van het reglement is het voor mij een uitgemaakte zaak dat de kans groot is dat ik van deze toevoeging gebruik ga maken mocht er zich iets dergelijks voordoen.
En nu is het dan zover. Tegenstander Michiel Boekschoten, die er ook bij is komen staan, laat weten er geen moeite mee te hebben om verder te spelen. “Ik ben niet helemaal uit Groningen gekomen om op deze manier te winnen”, is zijn wat aarzelende reactie. Teamleider Fons van Hamond denkt er echter anders over. Hij eist op een verontwaardigde manier het punt op. Hij refereert naar mijn openingspraatje waarin ik gezegd zou hebben dat ik een nul zou geven als er een mobiel aanstaat of afgaat. Dat klopt inderdaad , maar hij heeft toen wel mijn toevoeging gemist of niet begrepen waarin ik melding maakte van het bijzondere einde van het artikel over de mobiel. Ik leg uit dat ik dit gedeelte van het artikel wil toepassen omdat er geen enkele aanwijzing of vermoeden bestaat dat er vals spel gaande is. Hij wil er echter niets van horen en laat duidelijk weten dat hij op zeker een protest gaat indienen. Dat mag uiteraard. Maar ik sta nu wel voor een dilemma. Ik ben normaal gesproken tegen doorspelen onder protest. Dat is als wedden op twee paarden tegelijk. Maar is het nu wel verstandig om te stoppen? Als ik gelijk zou krijgen, wat dan? Is het punt dan voor VAS? Verder spelen of overspelen met alle problemen van dien? Het lijkt mij het verstandigste om gewoon de partij maar verder te laten gaan, ondanks het aangekondigde protest. Uiteindelijk wint Groningen alsnog deze partij zodat het indienen van een protest ook van de baan is. Ergens misschien toch jammer, het had een interessante casus kunen worden!
Vlak voordat ik het Amsterdamse pand dreig te verlaten om richting huis te gaan – de Groningers zijn al vertrokken – stapt Morrison Lesger, de teamleider van VAS, op mij af en met een licht spottend gezicht en een onbegrijpelijke blik in zijn ogen vraagt hij waarom ik dan toch geen nul heb uitgedeeld. Je ziet hem denken: die vent is van lotje getikt! En misschien heeft hij nog wel een beetje gelijk ook. Gelukkig is vanaf dit seizoen de regelgeving eenduidiger geworden. Maar wie o wie heeft die toevoeging verzonnen en vooral waarom eindigt dat seizoen artikel 20.5 met de woorden ‘tenzij de arbiter anders beslist’?
Jan, jouw verslag van de partij Visser – Boekschoten is volgens mij het antwoord op je eigen vraag. In sommige situaties is het beter wanneer de arbiter niet strikt het reglement volgt, maar inderdaad anders beslist. Visser gaf aan dat hij zijn mobiel had uitgezet, maar dat er kennelijk iets fout was gegaan. Zoiets kan gebeuren. Het zou vreemd zijn als zo’n klein foutje of technische storing tot verlies van een schaakpartij zou leiden! De KNSB hoeft niet per se alle reglementen van de FIDE te volgen, maar mag daar ook verstandig van afwijken.
Of de regelgeving nu eenduidiger is geworden, weet ik niet. Er staat bijvoorbeeld:
Toegestaan is het meenemen van een mobiele telefoon tot in de speelzaal mits deze wordt uitgeschakeld bij aanvang van de partij.
Dat lijkt duidelijk. Maar er staat dus niet dat de telefoon niet ergens halverwege de partij weer aangezet mag worden. Strikt het reglement volgen is hier dus ook weer niet mogelijk.