Schaakrubrieken weekend 10 november 2018
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Twee reuzen in Londen
Hoe liggen de kansen bij de match om het wereldkampioenschap tussen Magnus Carlsen en uitdager Fabiano Caruana die vrijdag in Londen is begonnen? Ze zijn de beste spelers van de wereld. Carlsen heeft drie punten meer op de ratinglijst, wat bijna niets is. Sinds de introductie van de ratings in 1970 is er nog nooit zo’n klein verschil geweest tussen wereldkampioen en uitdager. Als hun collega’s om een mening wordt gevraagd, zijn die voorzichtig. Het zal spannend worden, maar bijna iedereen geeft Carlsen toch de beste kansen. Ze kijken vooral naar de onderlinge score, die erg gunstig voor Carlsen is. Toen de match begon was het meer dan drie jaar geleden dat Caruana een partij met klassieke bedenktijd van Carlsen won. Er staat tegenover dat Caruana dit jaar twee toernooien won boven Carlsen. Maar van de vier onderlinge partijen die ze dit jaar speelden, won Carlsen er een en de drie andere werden remise.
De sterren staan gunstig voor Carlsen, maar wat zegt dat? Twee jaar geleden wist hij zijn titel tegen Sergej Karjakin, die zwakker is dan Caruana, slechts op het nippertje te redden door een aanvankelijke achterstand goed te maken en de tiebreak te winnen. Tiebreaks van snelle partijen wint Carlsen altijd. Om in de stemming te komen is hier een mooie winstpartij van Caruana uit het verleden. De stelling van het diagram deed me denken aan een levensles van de Duitse schaker Emil Josef Diemer: als er twee stukken van je instaan, zet dan nog een derde stuk in. Diemer (1908-1990) was een fanatiek aanhanger van het hysterisch-romantische aanvalsschaak. Er is een gambiet naar hem genoemd dat begint met de zetten d2-d4 d7-d5 e2-e4 en nog jaren na zijn dood hielden bewonderaars op zijn sterfdag een fakkeltocht bij zijn graf, waarbij zij declameerden: „Dee zwei dee vier, dee sieben dee fünf, ee zwei ee vier, Emil Josef wir sind hier.”
De nuchtere rekenaar Caruana is beslist geen hysterisch-romantische aanvaller, maar in deze partij volgde hij het advies van Diemer en zijn moed werd beloond.
Magnus Carlsen – Fabiano Caruana, Sinquefield Cup Saint Louis 2014
1. e4 e5 2. Lc4 Pf6 3. d3 c6 4. Pf3 d5 5. Lb3 Lb4+ 6. c3 Ld6 7. Lg5 dxe4 8. dxe4 h6 9. Lh4 De7 10. Pbd2 Pbd7 11. Lg3 Lc7 12. 0-0 Ph5 13. h3 Caruana vermoedde dat Carlsen te laat had gezien dat 13. Pxe5 niet zou gaan wegens 13…Pxe5 14. Dxh5 Lg4 15. Dh4 g5 en wits dame is gevangen. 13…Pxg3 14. fxg3 Pc5 Een provocatie, het begin van bijna onberekenbare verwikkelingen. 15. Lxf7+ Kxf7 16. Pxe5+ Kg8 17. Pg6 Dg5 18. Tf8+ Kh7 19. Pxh8 Lg4 20. Df1
Partij in de viewer:
Schaakwereldkampioen Carlsen (27) is deel van zijn gedrevenheid nu al kwijt
De in Oslo gevestigde Amerikaanse journalist Jonathan Tisdall beschreef de koorts die in Noorwegen uitbreekt als Magnus Carlsen een WK-match speelt. Schaakborden zijn nauwelijks te krijgen, de kruidenier verkoopt instructieboeken voor beginners en de Noorse televisie zendt alle partijen zet voor zet live uit. Buitenlandse bezoekers schudden verbaasd het hoofd als ze merken dat de Noren op primetime naar schaken kijken, terwijl de voetbaluitslagen van de Engelse Premier League onder in beeld voorbij glijden. Alle Noorse kranten publiceerden in de aanloop naar de WK-tweekamp interviews met Carlsen. Openhartig was de wereldkampioen in een gesprek met het tabloid VG.Hij noemde Caruana de lastigste tegenstander die hij had kunnen treffen: ‘Hij is ’s werelds op een na sterkste schaker en de moeilijkste om tegen te spelen. Niet de moeilijkste om te verslaan, want hij neemt risico’s. Maar naast de Armeniër Aronian is hij degene die me in het verleden het vaakst heeft weggespeeld.’ Carlsen bekende dat hij niet meer de drive heeft van vijf, zes jaar geleden: ‘Als je 21 bent, is schaken gemakkelijker. Tijdens de WK-tweekamp tegen Karjakin in 2016 en in de periode daarna merkte ik dat ik niet meer de energie van mijn toptijd heb. Vroeger kon ik me urenlang vastbijten in stellingen die 2 procent kans op winst beloofden. Dat lukt me de laatste jaren niet meer.’ Carlsens zus Ellen vertelde onlangs hetzelfde verhaal. Ze zei dat Magnus soms met weemoed spreekt over de tijd waarin alles vanzelf ging en hij tijdens toernooien gaandeweg in ongenaakbare vorm kwam. Ze voorspelde dat hij na een nederlaag tegen Caruana een time-out zal nemen om de batterij opnieuw te laden. Velen verwachten of vrezen dat de taaie Russische verdediging een belangrijk wapen van Caruana zal zijn in de tweekamp. In het recente Viktor Kortsjnoi herdenkingstoernooi liet een witspeler zien dat ook die opening soms op schitterende wijze kan worden gekraakt.
Paravian-Goloebov St.-Petersburg 2018
1. e4 e5 2. Pf3 Pf6 3. Pxe5 d6 4. Pf3 Pxe4 5. d4 d5 6. Ld3 Ld6 7. 0-0 0-0 8. c4 c6 9. Db3 dxc4 10. Lxc4 Pd7 11. Te1 Pdf6 12. Pbd2 Pxd2 13. Lxd2 Db6 14. Dd3 Dxb2 De tegeltjeswijsheid ‘Sla nooit op b2, ook niet als het goed is’ dringt zich op. 15. Tab1 Da3 16. Dc2 Pd5? Met 16 … b5 17. Lb3 Da6 kan zwart zich voorlopig verdedigen. 17. Tb3 Da4 18. Lxd5 cxd5 19. Pg5 g6 20. Pxh7 Lf5 Niet 20 … Kxh7 21. Th3+. 21. Pf6+ Kg7 22. Lh6+! Kxf6
Partij in de viewer:
WK inspireert
De wereldkampioenschapsmatch die gisteren in Londen is begonnen, is een inspiratiebron voor vele organisatoren. De vrije club Magnusmosa in Maastricht, een initiatief van de stichting Limburg Schaakt, zet de deur van de moderne sporthal De Geusselt open voor alle schaakliefhebbers van ieder niveau: trainingen voor de jeugd en diverse activiteiten voor volwassenen. Gelijktijdig met het lopende WK (9-27 november) wordt ook de mogelijkheid geboden om een tweekamp te spelen met een tegenstander van gelijkwaardig niveau. Een tweekamp kent een andere dynamiek dan een toernooi waarbij je je iedere ronde op een andere tegenstander moet voorbereiden. Bij een tweekamp kruip je een beetje in de huid van de ander, wat zijn de sterke en zwakke punten, wat zijn de aparte bijzonderheden? Maar ook moet je je eigen repertoire drastisch opschonen of zelfs helemaal vernieuwen om de voorbereiding van de ander te bemoeilijken. Als introductie op dit aardige initiatief was mij gevraagd om te vertellen over de grote spanningen bij wereldkampioenschapsmatches.
Ik begon bij het eerste officiële WK in 1886 en nam alle WK’s onder de loep. Dat lijkt veel maar Gary Kasparov (kampioen 1985-2000) was pas de dertiende wereldkampioen. Het valt op dat niet altijd de beste speler won. Soms gaf de invloed buiten het bord de doorslag: onderschatting (o.a. Capablanca – Aljechin 1927), koppigheid (o.a. Kasparov – Kramnik 2000), vreemde spanningen (o.a. Botwinnik – Bronstein 1951). Dit WK 2018 lijkt op voorhand een gelijke, faire en boeiende strijd. De plaats van handeling is neutraal voor de Noor Magnus Carlsen en de Amerikaan Fabiano Caruana, zij staan op de eerste en tweede plaats op de actuele wereldranglijst en zij zoeken beiden geen andere spanning dan de strijd zelf. Veel zal afhangen van de vorm. Voor de eerste keer in zijn carrière voelt Carlsen zich niet favoriet en is hij niet de jongste (Carlsen wordt 28 op 30 november en Caruana werd 26 in juli).
R. Capablanca – A. Aljechin, WK 1927
Voor deze eerste matchpartij had Aljechin nog nooit een partij gewonnen van Capablanca; er werd gespeeld tot zes winstpartijen (remises telden niet). Capablanca was acht jaar ongeslagen, van 1916-1924, zijn WK-match tegen Lasker in 1921 meegerekend. 1.e4 e6 2.d4 d5 3.Pc3 Lb4 4.exd5 exd5 5.Ld3 Pc6 6.Pe2 Pge7 7.0-0 Lf5 8.Lxf5 Pxf5 9.Dd3 Dd7 10.Pd1 0-0 11.Pe3 Pxe3 12.Lxe3 Tfe8 13.Pf4 Ld6
G. Kasparov – V. Kramnik, WK 2000
In deze dertiende partij moest Kasparov vol voor de winst gaan want hij stond met 5-7 achter met nog vier partijen te gaan.
1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 Pf6 4.0-0 Pxe4 5.d4 Pd6 6.Lxc6 dxc6 7.dxe5 Pf5 8.Dxd8+ Kxd8 9.Pc3 h6 10.h3 Ke8 11.Pe4 c5 12.c3 b6 13.Te1 Le6 14.g4 met remiseaanbod dat geaccepteerd werd. De kortste partij in de geschiedenis van het WK. Omdat ook de volgende twee partijen in remise eindigden werd Kramnik de nieuwe wereldkampioen. Waarom Kasparov met wit bleef vasthouden aan de Berlijnse Muur in de Spaanse verdediging blijft een raadsel. Deze opstelling met zwart staat achttien jaar later nog steeds als een huis. In de partijen 1, 3 en 11 was hij ook al met de kop tegen de muur gelopen.
G. Kasparov – V. Kramnik, partij 11
(zet 1-9 zie partij 13) 10.Td1+ Ke8 11.h3 a5 12.Lf4 Le6 13.g4 Pe7 14.Pd4 Pd5 15.Pce2 Lc5 16.Pxe6 fxe6 17.c4 Pb6 18.b3 a4 19.Ld2 Kf7 20.Lc3 Thd8 21.Txd8 Txd8 22.Kg2 Td3 23.Tc1 g5 24.Tc2 axb3 25.axb3 Pd7 26.Ta2 Le7 27.Ta7 Pc5 28.f3 Pxb3 29.Txb7 Pc1 30.Pxc1 Txc3 remise, wit heeft niets bereikt.
Partijen in de viewer:
Morgen honderd jaar geleden kwam er een einde aan de gekste combinatie tussen het gehoorzamen van overheden en vaderlandsliefde: de Eerste Wereldoorlog. De Wiener Schachzeitung hield nauwkeurig bij welke schakers er nu weer omgekomen waren op het slagveld, met een dubieuze uitdrukking ook wel ‘veld van eer’ genoemd. Toen de oorlog uitbrak vonden de deelnemers van het internationale grootmeester-toernooi dat ze best door konden spelen, want: schaken is ook oorlog. Tijdens een kerstbestand, als de herdertjes bij nachte lagen, speelden Duitse en Franse soldaten soms een partijtje schaak, maar in het nieuwe jaar slachtten ze elkaar weer af. Toch iets om even aan te denken op de elfde van de elfde om 11.00 uur.
Ook in het boek van Aleskerov en Naiditsch gaat het over het vernietigen van de tegenstander door een tactische bominslag in de stelling van de tegenstander: Tactics awaken!. Aan de hand van honderden diagrammen, gerangschikt volgens bepaalde thema’s, word je uitgenodigd de oplossing te vinden, soms eenvoudig, soms lastig, maar de meeste clubspelers zullen ermee uit de weg kunnen. Het boek verscheen bij chess-evolution.com (ISBN 978-615-5793-05-9, € 24.95). Hoewel onder het motto ‘Hang the Kaiser’ ook Amerikaanse soldaten meededen, ging het schaakleven natuurlijk door, zoals Capablanca-Schroeder, New York, 1916: 1.d4 d5 2.Pf3 e6 3.c4 Pf6 4.Pc3 Pd7 5.Lg5 Le7 6.e3 0-0 7.Tc1 a6 beter c6 8.Dc2 Te8 9.Ld3 dxc 10.Lxc4 b5 11.Ld3 Lb7 12.a4 b4 13.Lxf6 Pxf6 14.Pe4 (c7 is nu zwak) Pxe4 15.Lxe4 Lxe4 16.Dxe4 c5 eigenlijk al een wanhoopszet 17.dxc Da5 18.b3 Lxc5 de pion is terug maar nu is de koningsvleugel zwak: 19.Pg5 h6 (beter g6) 20.Dh7† Kf8 21.Dh8†! briljant Ke7 22.Dxg7 hxg5 23.Dxg5† Kd6 moet wel 24.Ke2 Tc8 wit heeft een loper minder maar 25.Tc4 Kc6 26.Thc1 Kb6 nu speelt zwart met een dame minder…27.h4 f5 28.Dg7 Te7 29.De5 Tc6 nu is het snel uit,T7c7 duurde langer 30.Txc5 1-0 (30..Txc5 31.Dd6†) Deze partij kozen we vanwege de opening, gezien boek 2 van Chess Evolution: The exchange Queen’s Gambit van Karolyi (ISBN 978-615-579306-6). Het Dame Gambiet is één van de oudste openingen, maar er worden nog steeds mooie partijen mee gespeeld, waarin de zgn. positionele speler het best tot zijn recht komt. Echter, de bovenstaande partij laat zien dat ook hier tactiek kan zegevieren. En Karolyi legt geduldig uit wat de verschillen zijn tussen wel of niet Lg5 van wit, zwart rokeert of rokeert niet en dat alles toegelicht met grootmeesterlijke partijen uit recente toernooien. Iedere clubspeler die met wit of zwart in het al dan niet geweigerde damegambiet verzeild raakt, kan hier het laatste nieuws vinden en dus is dit boek ook uitermate geschikt voor die vaak vergeten categorie: correspondentieschakers. Beide boeken zijn voortreffelijk uitgegeven door uitgever Csaba Balogh. Die zijn dus bezig met een fraai repertoire over alle aspecten van het schaken, denken we slechts aan de serie over de eindspelen.
Partij in de viewer:
Probleem 2706 is een tweezet van Touw Han Bwee:
Piotrowski klinkt heftiger dan hij is
Vroeger ging het verhaal dat als een Nederlandse schaakmeester in een Russische trein een willekeurige medereiziger tegenkomt die ook kan schaken, dat die onbekende Rus dan sterker is dan hij. Dat is overdreven, maar wel is waar dat er een enorm arsenaal is aan onbekende Oostblokschakers die zich moeiteloos kunnen meten met Nederlandse subtoppers. Veel van hen wonen inmiddels in Duitsland. Er is een website waarop zij zich aanbieden aan Nederlandse clubs om voor een bescheiden bedrag in de competitie te komen spelen. En Passant, drievoudig landskampioen uit Bunschoten-Spakenburg, een club die (onterecht) het imago van bankbiljetten om zich heen heeft hangen, hoeft niet eens op die site te kijken. De club krijgt rechtstreekse sollicitaties. Vorige week tegen landskampioen LSG (Leiden) toverde En Passant de Russische meester Mikhail Demidov uit de hoge hoed. Hij kwam zelfs per vliegtuig uit Moskou en hoefde slechts zijn reiskosten vergoed te hebben. Guido de Romph, teamleider van En Passant, vermoedde dat Demidov zich in Nederland in de kijker wilde spelen. Dat lukte, hij won een knappe partij van Casper Schoppen. LSG’er Edwin van Haastert kreeg Pawel Piotrowski tegenover zich. Dat klonk heftig. Piotrowski is echter een van de vele Poolse gastarbeiders die in Bunschoten wonen en benadert bij lange na niet het niveau van Van Haastert. Die werd zich daar tijdens de partij langzaam van bewust. Van Haastert had een vrolijke middag en LSG won met 6,5-3,5. Bunschoters bezweren dat hun held Piotrowski met snelschaak klassen beter is dan met langzaam schaak. We zullen het zien.
Van Haastert-Piotrowski
1.e4 e6 2.d4 d5 3.Pd2 Van Haastert vertelde achteraf dat hij deze zet had voorbereid tegen Dgebuadze of Feygin en dat hij tegen zwakkere tegenstanders altijd Pc3 speelt. Maar hier wist hij nog niet dat Piotrowski een zwakkere tegenstander was. 3…Pf6 4.e5 Pfd7 5.Ld3 c5 6.c3 Pc6 7.Pe2 cxd4 8.cxd4 f6 9.exf6 Pxf6 10.0-0 Ld6 11.Pf3 0-0 12.Lf4 Lxf4 13.Pxf4 Pe4 14.Pe2 Txf3 Richard Vedder schreef op Schaaksite dat dit allemaal snel op het bord kwam omdat het allemaal theorie is. 15.gxf3 Pg5 16.Kh1 Df6 17.f4 Ph3 18.Dd2 g5 Zo kort na het verlaten van de gebaande paden is dit misschien al de beslissende fout. De g-lijn wordt een probleem voor zwart. Een optie was, schrijft Vedder, 18…e5 19.dxe5 Pxe5, omdat fxe5 niet kan vanwege Df3 mat. Zwarts stukken staan dan goed, ook de loper komt eruit. 19.De3 Pxf4 20.Pxf4
Partij in de viewer:
Voor beginners A7782
Voor gevorderden B7782
Er zijn van die stellingen die vragen om een offer: bijvoorbeeld van een stuk dat de koningsstelling van de tegenstander kapotmaakt. In de IJslandse hoofdstad Reykjavik speelde oud-wereldkampioen Boris Spasski in 1988 mee in het wereldbekertoernooi. Spasski had geen succes in dit toernooi en stond op de laatste plaats. In de slotronde moest hij spelen tegen Alexander Beljavski, die een reële kans op de eerste prijs maakte. Samen met wereldkampioen Kasparov stond hij met 10,5 punt bovenaan. Kasparov had al remise gespeeld en als Beljavski won zou hij toernooiwinnaar zijn. U raadt het al, Spasski (wit) wilde stunten en niet eerloos onderaan eindigen en versloeg Beljavski in een briljante partij.
Partij in de viewer:
Beginners:
1) Txa8, Dxd2 2) hxg4
1) Txa8, De3+ 2) Df2
Gevorderden:
Volgens mij heeft wit niet meer dan zwart pat te zetten met 1) Lf6, Dxf6 2) exf6
Beginners: dit is een stelling uit de rubriek van Ree waarin zwart aan zet is, dus mogelijk klopt hier iets niet 🙂
Gevorderden begint inderdaad met 1. Lf6 Dxf6. Nu heeft wit 2.gxh8D Dxh8 3.d4!! en wint.
Eerste stelling was inderdaad niet goed. Nu hersteld.
Zo mooi zeg.