Boekrecensie – Learn from Michal Krasenkow
Veel trainers vertellen dat het naspelen van partijen, die door sterke grootmeesters zijn geanalyseerd, een goede manier van trainen is. Je krijgt inzicht in de belangrijkste thema’s in bepaalde stellingen, je ziet tot op zekere hoogte hoeveel varianten topspelers berekenen en het is leerzaam te zien hoe gewonnen stellingen worden afgemaakt of hopeloze verdedigd. Desondanks verschijnen er niet zo gek veel partijenverzamelingen in vergelijking met openingsboeken of werken die zich richten op verbetering van het middenspel. In mijn boekenkast zie ik zulke schaakautobiografieën van Kasparov, Korchnoi, Seirawan en Gligoric, maar dat is het dan ook wel. Daarom was ik benieuwd naar Learn from Michal Krasenkow waarin de Poolse grootmeester zijn eigen beste partijen bundelt.
Michal Krasenkow
Krasenkow is in Nederland vooral bekend doordat hij vier keer, in 2006, 2009, 2013 en 2014, het Hogeschool Zeeland Toernooi op zijn naam schreef. In 2000 behoorde hij met een rating van 2702 even tot de top-10 van de wereld, maar de druk van die nieuwverworven status bleek hoog: binnen een jaar verloor hij meer dan 100 ratingpunten. In de afgelopen 20 jaar schommelde zijn rating meestal tussen de 2600 en 2700. De laatste jaren legt hij zich steeds meer toe op coachen in plaats van zelf te spelen.
Learn from Michal Krasenkow
Learn from Michal Krasenkow is een nieuwe loot aan de stam van Thinkers Publishing. Het kloeke werk van 408 bladzijden is geen echte autobiografie. Krasenkow geeft in de eerste 20 bladzijden wel een korte impressie van zijn schakersbestaan door de jaren heen, maar gaat hierin niet uitgebreid in op persoonlijke omstandigheden en belangrijke keuzes in zijn leven. Het gaat hem vooral om de partijen: hij bespreekt er 54 uitgebreid en daarnaast is er aandacht voor 12 eindspelen.
De meerderheid van de partijen in het boek is van een tijd terug. Van de 54 partijen zijn er maar 4 die gespeeld zijn na het jaar 2010. Dat verbaasde me en het lijkt me een tikje buiten proportie. Ondanks het feit dat Krasenkow de laatste jaren iets minder actief is dan voorheen, duikt zijn naam toch regelmatig op in de top van toernooitabellen. Hij lijkt zelf na 2004 de echte ambitie een beetje verloren te hebben: ‘From that moment, alas, another decline started, this time slowly.’
Opbouw
Er zijn twee delen: Memorable Games en Memorable Endgames. Het deel Memorable Games is thematisch ingedeeld in hoofdstukken met titels als ‘Flank Attack on the King’, ‘Positional Play’ en ‘Openings’. In Memorable Engames vinden we een driedeling in pionneneindspelen, toreneindspelen en lopereindspelen.
Zo’n indeling is een kwestie van smaak en hier kritiek op leveren is niet helemaal fair. Toch had ik zelf nog iets meer willen lezen over de persoonlijkheid van Krasenkow. Hij wisselt grote successen af met diepe dalen en ik had hier graag iets meer over willen lezen, misschien doordat ik zelf – op een veel bescheidener niveau natuurlijk – hier ook een beetje mee worstel. Zo ben ik benieuwd hoe een topspeler zijn eigen prestaties analyseert en wellicht kleine aanpassingen doet in zijn spel of zijn voorbereiding. Ook had ik het interessant gevonden om een inkijkje te krijgen in psychologische aspecten als omgaan met teleurstellingen en zelfvertrouwen.
Sprankelende partijen
David van Kerkhof besprak kort geleden het boek Coaching the Chess Stars van Vladimir Tukmakov. Een conclusie die David uit dat boek haalde was: ‘De schaakstijl van de speler moet in harmonie zijn met zijn of haar karakter en persoonlijksheidstrekken’. Ik ken Michal Krasenkow niet en ik heb hem nooit persoonlijk gesproken, dus ik moet een beetje voorzichtig zijn met wat ik zeg. Het beeld dat ik van hem heb is van een rustige, gedisciplineerde, traditionele man bij wie een zwaar positionele stijl dan misschien het best zou passen. Dat is niet zo! Hoewel een sterke grootmeester alle facetten van het spel goed beheerst, zijn veel partijen in dit boek avontuurlijk en dynamisch waarin de Poolse grootmeester risico’s bepaald niet schuwt.
Een voorbeeld uit het hoofdstuk ‘Flank Attack on the King’
Krasenkow – Kholmov, 1992
Naar deze stelling zat ik eerst zelf een poos te kijken voordat ik verder las. Wit staat een stuk beter: hij heeft een halfopen g-lijn, het loperpaar en zijn torens staan al klaar om de zwarte koning onder vuur te nemen. Zwart kan hier voorlopig weinig tegenover stellen. Desondanks zag ik niet direct hoe wit hier nu concreet verder moest gaan. De eerste zetten liggen voor de hand:
15. h5! Pxh5 16. Txh5! gxh5 17. Lxh7+ Kf8 18. f4!
Het zien van deze variant is zo moeilijk niet; het was ook de eerste optie waar ik naar keek. Het knappe zit hem in het juist inschatten van deze stelling. Ik had hier ingeschat dat zwart, met zijn kwaliteit extra, genoeg verdedigingsmogelijkheden had en ik zag nog geen directe perspectieven voor de loper op b2. Fout, te passief gedacht! De sterke grootmeester ziet eerder dat de zwarte stukken weinig perspectieven hebben en ziet ook dat wit niet per se een directe winst moet hebben.
18…Dd7 19. Pe4 De6 20. Pg5 Dh6 21. Le4 Teb8!?
Nog steeds zou je kunnen zeggen dat wit weinig vorderingen geboekt heeft. De volgende zet van Krasenkow vond ik een bijzondere: 22. Ld5!? ‘A good deal: exchange Black’s e7-knight, one of the main defenders of his position.’ 22…Pxd5 23. cxd5 Te8 24. fxe5 dxe5 25. Df5 Lf6 26. Ph7+ Ke7
En nu kwam de verrassende killer uit onverwachte hoek: 27. a4! eindelijk wordt de loper ook in het spel betrokken. 27…Rad8 28. Lxe5 en zwart gaf, nogal vroeg, op.
Deze partij is geen uitzondering. De 54 partijen bevatten stuk voor stuk instructieve en verrassende wendingen die Krasenkow instructief en erudiet becommentarieert. Van een van de overwinningen, een zwartpartij tegen Lagarde uit 2017, herinner ik me dat ik hem thuis aan het volgen was. De partij werd gespeeld in de laatste ronde en Lagarde opende met 1. b3. Mijn eerste, oppervlakkige indruk destijds was dat beide spelers vast erg moe waren op het einde van het toernooi en dat het een nogal rommelige partij was. Weer fout gezien! Krasenkow geeft in zijn analyses aan dat hij de – toch niet erg alledaagse – stelling goed kende en hij verwijst naar analyses en partijen van Stein, Ljubojevic, A. Sokolov, Gufeld en Lazarev.
Conclusie
Learn from Michal Krasenkow is erg aan te raden voor liefhebbers van mooie, zorgvuldig geanalyseerde partijen. Het boek is mooi vormgegeven en het leest prettig. Met grote regelmaat realiseer je je hoe groot het verschil is tussen de sterke grootmeester en de modale schaker.
| Titel | Learn from Michal Krasenkow |
| Auteur | Michal Krasenkow |
| Uitgeverij | Thinkers Publishing |
| Aantal bladzijden | 408 |
| Prijs | €30,95 |
| Jaar van uitgave | 2019 |
