Schaakrubrieken weekend 5 september 2020
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Dimitri Reinderman | Rini Kuijf | Henk Prins |
Strooien met goud
Het was een hachelijk avontuur, de FIDE online olympiade die tussen 25 juli en 30 augustus werd gespeeld. Hoe moest dat met meer dan 160 landenteams uit verschillende tijdzones? Als het bij de een middag is, is het elders middernacht. Er zouden valsspelers zijn en onschuldigen zouden partijen verliezen doordat hun internetverbinding wegviel, maar misschien zou dat niet te vaak gebeuren. De FIDE kon geluk hebben. Het ging om rapidpartijen, wat de mogelijkheid tot bedrog verkleint. Iedere wedstrijd werd aan zes borden gespeeld en een team bestond altijd uit twee mannen, twee vrouwen en twee jeugdspelers, een jonge man en een jonge vrouw. Het wedstrijdschema was onnavolgbaar ingewikkeld; Nederland was zes dagen in de strijd en moest toen afhaken omdat het team niet ver genoeg in het klassement omhoog was geklauterd.
De eerste tegenslag voor de FIDE kwam in de kwartfinale tussen Armenië en India, toen op hun eerste dag de verbinding van de Armeniër Haik Martirosyan wegviel, waardoor hij een nul kreeg en Armenië het eerste deel van die kwartfinale verloor. De Armeniërs protesteerden, omdat het volgens hen niet aan hun eigen verbinding lag, en trokken zich uit het toernooi terug. Een nog zwaardere klap kwam in de finale tussen India en Rusland, waarin twee spelers van India tegelijk hun verbinding verloren. Zij kregen geen nul, omdat het zou gaan om een internationale internetstoring. Na hartverscheurende innerlijke strijd besloot de Russische FIDE-president Arkadi Dvorkovitsj dat zowel de spelers van Rusland als van India gouden medailles kregen als gedeelde winnaars. Iedereen goud, dus iedereen blij? India wel. De Indiase premier Marendra Modi jubelde over het succes van zijn land. Maar de Russische spelers voelden zich tekortgedaan en de algemene teleurstelling over het onbevredigende resultaat werd bondig samengevat door de Oekraïense grootmeester Jevgeni Mirosjnitsjenko met het commentaar ‘online chess sucks.’
Volgende week hoop ik te schrijven over Wolfgang Uhlmann, die op 24 augustus op 85-jarige leeftijd overleed. Nu vast een partij en een opgave.
Robert Fischer – Wolfgang Uhlmann, Buenos Aires 1960
1. e4 e6 2. d4 d5 3. Pc3 Lb4 4. e5 c5 5. a3 Lxc3+ 6. bxc3 Pe7 7. Pf3 Ld7 8. a4 Da5 9. Dd2 Pbc6 10. Ld3 c4 11. Le2 f6 12. La3 Pg6 13. 0-0 0-0-0 14. Ld6 Pce7 15. Ph4 Tde8 16. Pxg6 hxg6 17. exf6 gxf6 18. h3 Pf5 19. Lh2 g5 Wit zou na 20. Tfe1 en 21. Lg4 druk op zwarts stelling uitoefenen. 20. f4 Hij sluit zijn Lh2 op, denkend dat het tijdelijk is. 20…Pd6 21. Lf3 g4 Door dit pionoffer blijft Lh2 opgesloten. 22. hxg4 f5 23. g5 Te7 24. Lg3 Le8 25. De3 Pe4 26. Lxe4 dxe4 27. Kf2 Teh7 28. Tfb1 Dd5 Voor beiden zou het nu na 29. a5 moeilijk zijn iets nuttigs te doen. 29. De1 Maar dit geeft zwart een kans. 29…Th1 30. Dxh1 Deemoedig terug met 30. De3 was na 30…Txb1 31. Txb1 Lxa4 onprettig voor wit, maar toch verkieslijk.
Partij in de viewer:
Kollars – Fridman: als een stormram op koningsjacht
Afgelopen weekend werd het openbare schaakleven in Nederland hervat met een klein toernooi in Hoorn. Het werd tijd, want in weinig landen is het openbare schaakleven zo rigoureus stilgelegd als in Nederland. Terwijl overal in Europa de draad weer werd opgepakt, leek de nationale bond KNSB geduldig te wachten tot het virus de benen zou nemen.
Natuurlijk lag het voor de hand dat de grote open zomertoernooien werden geschrapt. In het buitenland bewijzen sommige organisatoren dat het mogelijk is ruim honderd deelnemers te laten schaken met inachtneming van passende afstandsregels, maar de risico’s zijn groot en regelmatig gaat het mis.
Minder begrijpelijk is dat de bond het nationaal kampioenschap heeft geannuleerd. Dit kleine evenement had desnoods zonder publiek met een paar beperkende maatregelen kunnen plaatsvinden. Acht mannen, acht vrouwen, twee arbiters, een cateraar en een internettechnicus, en een coronaproof toernooi staat al bijna op de rails. Even ging het gerucht dat het in september ongeveer zo zou gaan, inmiddels lijkt het NK 2020 definitief van de baan.
In de buurlanden is de terugkeer naar het schaken met bord en stukken wél gevierd met nationale kampioenschappen. In Brugge veroverde Alexandre Dgebuadze de Belgische titel en in Duitsland won de 23-jarige Matthias Blübaum een sterk bezette achtkamp in Maagdenburg met een punt voorsprong op de concurrentie. Uit dat toernooi komt de volgende partij, tussen twee spelers die in de strijd om de eerste plaats een ondergeschikte rol speelden.
Kollars – Fridman Maagdenburg 2020
1.e4 e6 2. d4 d5 3. Pc3 Pf6 4. Lg5 dxe4 5. Pxe4 Pbd7 6. Pxf6+ Pxf6 7. Pf3 h6 8. Le3 Ld6 9. Ld3 0-0 10. De2 b6 11. 0-0-0 Lb7 12. Thg1
Recht op het doel af. Met de g-pion als stormram gaat wit op jacht naar de zwarte koning. 12. Pd5 13. g4 Pf4 14. Lxf4 Lxf4+ 15. Kb1 Dd5 16. Pe5 Lxh2 Riskant. In aanmerking komt 16 … Tad8 om na 17. c4 de dame te offeren met 17 … Dxd4! 18. Lh7+ Kxh7 19. Txd4 Txd4. Sterker dan 17. c4 is 17. g5 Lxe5 (17 … Lxg5 18. h4) 18. dxe5 Df3 19. gxh6 g6.17. c4 Dd8 18. g5! Lxg1 19. Txg1 hxg5 20. Dh5 f5
Partijen in de viewer:
Trotse selectie
Als een wereldtopspeler terugkijkt op een carrière van vijftig jaar en dan een selectie wil maken van de mooiste overwinningen gaat al snel emotie een rol spelen. Overwinningen die weg gegraaid zijn voor de poorten van de hel, verkregen vanuit kansloze positie of juist met ongelooflijk geluk, dringen zich naar voren. Jan Timman heeft in zijn nieuwe boek Timmans Triomfen, mijn 100 beste partijen, niet toegegeven aan die emotionele selectie. Met behulp van de beste computers heeft hij gezocht naar de objectief beste partijen en hij kwam daarbij tot de verrassende ontdekking dat prachtige partijen uit het verleden niet door de selectie kwamen en dubieuze partijen feitelijk die toets bij nader inzien wel konden doorstaan.
Alle partijen worden diepgaand geanalyseerd en Jan doet dat goed, zoals hij dat ook al deed in eerdere boeken. De rijkdom aan varianten, de complexiteit van keuzes, de balans tussen calculatie en intuïtie, het komt allemaal aan bod. Dit boek geeft slechts summier de achtergrond of de setting waarin de gevechten plaatsvonden, de focus ligt op de partijen zelf. Twee voorbeelden waarbij alleen op een cruciaal moment de analyse in het boek wordt meegenomen.
Walter Browne – Jan Timman, Stockholm 1971
We kwamen aan in hartje winter met vriend Huib in het vertrouwde Volkswagenbusje, waarmee door half Europa getourd werd, inclusief keuken en slaapplaatsen. Maar de temperatuur was te ijzig, we moesten een hotel nemen en dus moest er prijzengeld gewonnen worden. 1.e4 d6 2.d4 Pf6 3.Pc3 g6 4.Pf3 Lg7 5.Le2 0-0 6.0-0 Lg4 7.Le3 Pc6 8.Dd2 e5 9.d5 Pe7 10.Tad1 Ld7 11.Pe1 Pg4 12.Lxg4 Lxg4 13.f3 Ld7 14.Lh6 Lxh6 15.Dxh6 c6 16.dxc6 Db6+ 17.Kh1 Lxc6 18.f4 f6 19.Pd3 f5 20.fxe5 fxe4 21.Pf4 Pf5 22.Dg5 Dd8 23.Dxd8 Tfxd8 24.Pfd5 e3 25.Tfe1 dxe5 26.Pxe3 Pxe3 27.Txd8+ Txd8 28.Txe3 b5 29.a3 a5 30.b4 axb4 31.axb4 e4 32.Kg1 Td4 33.Pa2
‘Deze passieve verdedigingszet is duidelijk fout. Wit zou overeind blijven na 33.Pe2 Txb4 34.Tc3 en ook 33.Kf2 Txb4 34.Pe2 Kf7 35.Tc3 is afdoende want de witte stukken werken goed samen en zwarts extra pion legt weinig gewicht in de schaal. Na 33…Td2 zal de coördinatie in het witte kamp verdwijnen omdat nu na 34.Tc3 zowel 34…Ld5 als 34…e3 winnen.’
33…Td2 34.Pc3 Txc2 35.Pxe4 Tb2 36.g4 Txb4 37.Pf6+ Kf7 38.g5 Tc4 39.Th3 b4 40.Txh7+ Ke6 41.Th3 Kf5 42.Tg3 Tc3 43.Tg4 b3 44.Tb4 Kxg5 45.Pg4 Le4 46.Txe4 b2 47.Tb4 Tc1+ 48.Kg2 b1D 49.Txb1 Txb1 50.Pf2 Tb2 51.Kg3 Tb3+ 52.Kg2 Kf5 53.Ph3 g5 54.Pg1 Kg4 55.h3+ Kh4 56.Pf3+ Txf3 57.Kxf3 Kxh3 58.Kf2 g4 59.Kg1 Kg3 60.Kh1 Kf2 wit geeft op. Jan won de broodnodige eerste prijs mede dankzij deze overwinning op zijn grootste concurrent.
Ik heb Jan op zijn weg naar de top in het begin van dichtbij meegemaakt. Zijn doorwrochte speelstijl gekruid met speelse invallen gecombineerd met een optimistische winstwil zat er al vroeg in en die stijl is hij zijn gehele carrière trouw gebleven. Van 1982-1991 organiseerde de KRO 10 tweekampen tussen Jan en andere toppers. Het totale studiocomplex was iedere partij afgeladen met publiek. Zijn overwinning op de kersverse wereldkampioen Kasparov in 1985 heeft de selectie niet gehaald, wel die op een andere kampioen.
Jan Timman – Boris Spassky, Hilversum 1983
1.c4 b6 2.d4 Lb7 3.d5 e6 4.a3 g6 5.e4 Lg7 6.Pf3 Pa6 7.Pc3 Pc5 8.Dc2 exd5 9.cxd5 Pf6 10.Lc4 0-0 11.0-0 c6 12.d6 Pe6 13.e5 Pd5 14.Pe4 a5 15.Te1 Te8 16.h4 b5 17.La2 c5 18.Lg5 Db6 19.Tad1 c4 20.Dc1Pc5 21.Pxc5 Dxc5 22.h5 Te6 23.Lh6 Lh8
In deze kwaliteitsselectie van de duizenden partijen die Jan gespeeld heeft zitten overwinningen op historische namen: Karpov, Kasparov, Korchnoi, Smyslov, Tal, Bronstein, Larsen om er een paar te noemen. Maar ook boeiende gevechten met medelanders zoals Genna Sosonko, Loek van Wely, Jeroen Piket, Hans Ree en John van der Wiel. Mooi boek weer van Jan, een feest der herinnering: 350 bladzijden, 35 euro, uitgever New in Chess.
Partijen in de viewer:
Het is nauwelijks voor te stellen dat er ergens ter wereld een blad verschijnt, al is het het Maandblad van Vrienden van het Harmonium, waarin niet een paar keer het woord Corona of Covid voorkomt. Zo natuurlijk ook in CHESS , het blad dat nog altijd, alle Brexit-bepalingen ten spijt, met keurige regelmaat door tante Pos wordt afgeleverd. Overigens kun je in de (daar komt ie) corona tijden, (waarin je als schaker niet bij het bord van een andere partij mag kijken, niet na afloop mag snelschaken en zelfs niet mag rondlopen), natuurlijk niet voorzichtig genoeg zijn: ik lees het blad dan ook met een mondkapje op. En bij de partijen uit het blad die ik naspeel worden de stukken uiteraard eerst gedesinfecteerd. Ook dit septembernummer is weer helemaal de moeite waard met veel rubrieken die al jarenlang meegaan, een bewijs dat ze door de lezers gewaardeerd worden (en daar ben ik er één van).
Voor degenen die, zeker in deze tijden, alles op het machien volgen: www.chess.co.uk. Bijvoorbeeld de maandelijkse 24 diagrammen van partijstellingen, van (groot)meesterpartijen uit recente toernooien waarbij de lezer de beste zet moet vinden. Bij de eerste zes denk je heel wat van jezelf,want die zijn niet zo moeilijk maar bij de laatste zes is het verstandig bord en stukken erbij te pakken want dan wordt het echt ingewikkeld. Een liefhebber kan zijn of haar tanden stukbijten op de stelling uit Internet 2020 Rohlfing – Vega: wit: Kb1,Pf4,pi f3,h3. Zwart: Ka3, Ph4, pi a4, b3. In mijn lievelings rubriek How good is your chess van Daniel King komt HET woord niet voor, ik het het voor de zekerheid twee keer gelezen. Ook hier moet de lezer zetten vinden en krijgt daarvoor punten en kan vervolgens de eigen speelsterkte inschatten.
Een mooie partij van Spassky als voorbeeld.Het is natuurlijk verleidelijk om deze partij te nemen voor de rubriek maar dat mag eigenlijk niet, dus “Terug naar Oegstgeest” met Spassky – Donner (1970):
1.e4 e6 2.d4 d5 3.Pc3 Pf6 4.Lg5 dxe 5.Pxe4 Le7 6.Lxf6 Lxf6 7.Pf3 Ld7 8.Dd2 Lc6 9.Pxf6+ Dxf6 10.Pe5 0-0 11.0-0-0 Td8 theorie en met tegengestelde rokades kan de strijd beginnen: wie raakt het eerst bij de vijandelijke koning. 12.De3 later had Spassky liever f4 gespeeld 12..Lc8 nogal passief 13.g3 Pd7 14.Lg2 c6 15.f4 De7 16. h4 f6 zwart kreeg kennelijk jeuk van het witte paard 17.Pf3 Lh5 18.Lh3 hier blijkt het nadeel van f6 nu moet wel 18..Lxf3 19.Dxf3 Pf8 keepen 20.The1 Df7 21.Lf1 terug op de beginplek,op weg naar c4 21..Td6 22.Lc4 Tad8 met aanval op d4 maar wit gaat door met het eigen plan: 23.f5 Txd4 24.fxe6 Txd1+? (Donner overziet helaas een combinatie, De7 was nodig hoewel ook dan na 25.Da3 Dxa3 26.e7+ Txc4 wit de beste kansen heeft) maar nu komt 25.Txd1 Txd1+ 26.Dxd1 en nu besefte Donner dat na 26..De7 27.Dd8 komt en hij gaf op: 28..Dxd8 29.e7+ Kh8 30.exd8D enz.
Terug naar CHESS: je valt van de ene verbazing in de andere: wat er allemaal niet online kan: Een toernooi tussen de helden van heden bv Carlsen en Giri tegen bv Ivanchuk, Kramnik en Anand. Wonderbaarlijk: Ivanchuk maakt vanuit zijn huiskamer gehakt van de nr 3 van de wereld Ding Liren en Carlsen is weer superieur maar wel vanaf een boot in de Middellandse zee…. Gelukkig in het blad ook een verslag van een de 15e editie van een gewoon toernooi dat weer kon in Biel waar wel gigantische organisatorische problemen aan vooraf gingen met schermen over het bord met een ruimte onder opengelaten voor de zetten maar stel u even onder die omstandigheden de zet La8xh1 voor,,,Met de gebruikelijke rubrieken weer een topnummer van dit blad.
Partij in de viewer:
Liam Vrolijk wint aangepaste seizoensopener in Hoorn
Alles is dit jaar anders, maar toch ook zoveel mogelijk hetzelfde. En zo werd afgelopen weekend gewoon het eerste weekendtoernooi van het nieuwe seizoen gehouden, het Open Hoorns Kampioenschap. Na vele afgelaste toernooien was het fijn dat er weer echt geschaakt kon worden, ook al was het met diverse restricties. Geen handen schudden voor en na de partij, borden op ruime afstand van elkaar, stukken schoonmaken voor de partij, wandelen tijdens de partij (wat de veel schakers normaal geregeld doen) beperkt tot toiletbezoek en drankjes halen. De directeur van de schaakbond (één van de weinige toegestane bezoekers) kon constateren dat het toernooi met coronaprotocol zonder incidenten verliep. Hoopgevend en leerzaam voor andere toernooiorganisaties.
Niet anders was de winnaar: net als vorig jaar won de 18-jarige Rotterdammer Liam Vrolijk het toernooi met 5.5 uit 6. De speler van de Haarlemse club Kennemer Combinatie speelt normaal veel toernooien in de zomervakantie, dit jaar bleef het beperkt tot online en een toernooi in Griekenland. Hij miste vooral het rondlopen, maar vond het wel heel leuk om weer echt te schaken. De tweede plek was verrassend voor de 14-jarige Eline Roebers: ze verloor van lokale speler Peter van den Brink (bord 1 van Aruba, weet u nog?) maar won de rest. Alkmaarder Danny de Ruiter werd derde en tegen hem speelde Vrolijk naar eigen zeggen zijn beste partij.
Vrolijk – De Ruiter
1.d4 Pf6 2.c4 g6 3.Pc3 d5 4.cxd5 Pxd5 5.e4 Pxc3 6.bxc3 Lg7 7.Lc4 c5 8.Pe2 0–0 9.0–0 Pc6 10.Le3 Pa5 11.Ld3 b6 12.e5 Lb7 13.h4 Met 12.e5 geeft wit aan op de aanval te willen spelen en daarvoor is h4-h5 nuttig. 13…Tc8 14.Pf4 cxd4 15.cxd4 Pc6 16.Le4 Dd7 17.h5 e6 18.Df3
18…Tc7? Met de truc 18…Lxe5! had zwart materiaal kunnen winnen. Wit kan dan op verschillende manieren compensatie krijgen, maar meer niet.
19.h6! Lh8 Nu heeft wit gratis groot voordeel. Uit de partijen van Alpha Zero is bekend hoe sterk een witte pion op h6 is: de achtste rij wordt kwetsbaar en de loper op h8 is opgesloten. 19…Lxh6 20.Ph5! was echter niet beter geweest. 20.Tad1 Pe7 21.Lxb7 Txb7 22.Lc1 De loper wordt omgespeeld naar het actievere veld a3. Zwart wil dat tegengaan, maar er is een tactisch probleem daarmee. 22…b5 23.La3 b4
24.Pd3! Met de dubbele dreiging slaan op b4 en Pc5 met vork. 24…Pd5 25.Pc5 De7 26.Pxb7 Dxb7 27.Lb2 De7 28.Tc1 f6 Zwart wil begrijpelijkerwijs zijn loper bevrijden, maar verzwakt daarmee pion e6. Die pion gaat zwart verliezen en zo verliest zwart de ondersteuning van zijn belangrijkste compensatie, het sterke paard op d5. 29.exf6 Lxf6 30.De4 Lg5 31.Tc6 Lxh6 32.Txe6 Dd7 33.g3 In de rest van de partij worden alle rommelpogingen van zwart weerlegd en gaat zelfs de loper op b2 nog meedoen. 33…Ld2 34.De5 Tf5 35.Td6! Dc8 36.De2 Th5 37.Txd5! Txd5 38.Dxd2 Dh3 39.De3 Th5 40.De8+ Kg7 41.d5+ Kh6 42.Df8+ Kg5 43.Df4 mat 1–0
Partij in de viewer:
Voor beginners A8340
Voor gevorderden B8340
Helaas is in de rubriek van vorige week het slot van de partij tussen Taimanov en Kaidanov weggevallen. Wit heeft de zwarte dame aangevallen met 18. Lf6 en zwart laat zijn dame gewoon in staan, door 18. … Txh3 te spelen.
Van de zeer weinige zomertoernooien in binnen- en buitenland, waarbij schakers op houten schaakborden speelden, was, ondanks de coronapandemie, het traditionele schaakfestival in het Zwitserse Biel. In de hoofdgroep speelden acht grootmeesters in drie soorten schaak, langzaam, rapid en blitz. Winnaar werd de Poolse grootmeester R. Wojtaszek, gevolgd door de Indiase grootmeester P. Harikrishna en de Engelse grootmeester M. Adams. Op de vierde plaats eindigde het 15-jarig Duitse wonderkind, Vincent Keymer. Van hem een prachtige partij tegen de Spaanse grootmeester A. Guijarro.
V. Keymer – A. Guijarro
1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pf3 d5 4. Pc3 Lb4 5. e3 0-0 6. Ld2 (Dit is een actuele mode-zet. Het normale Nimzo-indisch schrijft 6. Ld3 voor.) 6. … b6 7. cxd5 exd5 8. Ld3 Lb7 9. 0-0 Pbd7 10. Dc2 a6 11. Pe5 c5? (Beter is 12. … Ld6) 12. a3 (Dwingt zwart tot een verklaring.) 12. cxd4 (Zwart wijkt niet van zijn plan, toch is 12. … Lxc3 13. Lxc3 c4 14. Lf5 beter voor zwart als wat hij nu speelt.) 13. exd4 (Een nieuwe zet. Niet zo goed is 13. axb4 Pxe5 15. exd4 Pxd3 15. Dxd3 Pe4.) 13. … Lxc3 (De computer geeft hier 13. … Ld6 als beter aan.) 14. Lxc3 Pe4 15. Lb4 Te8 16. f3 Pef6 (Wit staat inmiddels heel goed. Hij heeft een sterk loperpaar en zwarts loper stelt niet veel voor. Met de goede techniek maakt Keymer de partij netjes af.) 17. Tfe1 Tc8 18. Df2 (Een prachtveld voor de dame.) 18. … Pf8 19. Ld2 (Wit stelt secuur zijn koningsaanval op.) 19. … P6d7 20. Pg4 Dc7 21. Pe3 Pe6 22. Pf5 Pdf8 23. Tac1 (Met de bedoeling Dg3.) 23. … Dd7 24. Dg3 Txc1 25. Txc1 Pg6 26. h4 (Deze zet kon al eerder maar het effect is er niet minder om. De storm breekt door.) 26. … h5 (Deze zet moet de witte zet h5 voorkomen, maar is niet goed.) 27. Pd6 Td8
