Recensie: Playing the Sveshnikov

Boekenrubriek 3 maart 2023 20:26 Zyon Kollen 2

In deze recensie bespreek ik het boek Playing the Sveshnikov van Quality Chess, dat nog geen week geleden is verschenen. De auteur is de Servische grootmeester Milos Pavlovic, die al verscheidene boeken op zijn naam heeft staan. Eerder recenseerde ik al het boek The Modern Nimzo Queen’s Gambit Declined Systems van Thinkers Publishing.

De Sveshnikov, voorheen ook bekend als de Lasker-Pelikan, is vernoemd naar de Russische grootmeester Evgeny Sveshnikov, die deze opening in de jaren zeventig populair maakte (voor meer informatie over zijn leven en bijdrage aan de schaaksport, zie: Evgeny Sveshnikov, 1950-2021). In tegenstelling tot andere varianten in het Siciliaans verjaagt zwart in de Sveshnikov meteen het witte paard van d4. In tegenstelling tot sommige varianten in de Najdorf bereidt zwart deze opstoot niet eerst voor met …a6, maar staat toe dat het witte paard naar b5 gaat, om het later weg te jagen met …a6, waarna het paard tijdelijk buitenspel staat.

Mijn eerste schaaktrainer vond de Sveshnikov een van de weinige openingen waarin zwart op winst kon spelen. Pavlovic zijn opvatting sluit hier naadloos bij aan door in het voorwoord te beweren dat de Sveshnikov de beste variant in het Siciliaans is omdat zwart meteen in het centrum uithaalt en wit daarbij niet de kans geeft om zijn ruimtevoordeel te gebruiken voor het uitbouwen van een aanval. Pavlovic is niet de eerste die bij Quality Chess over de Sveshnikov schrijft; eerder verscheen bij deze uitgeverij The Sveshnikov Reloaded van de Roemeense grootmeester Dorian Rogozenko, maar dit boek dateert van 2005 en is dus inmiddels verouderd.

Structuur

Het boek bestaat grofweg uit drie delen. Het eerste deel bestaat uit de variant na 9. Lxf6 gxf6 10. Pd5. Dit kan verder onderverdeeld worden in de varianten na 10… f5 en die na 10… Lg7. Hoewel het boek voor zwart geschreven is, krijg je als speler niet een kant-en-klaar repertoire aangeboden en moet je zelf een keuze maken hoe je verdergaat. Het tweede deel bestaat uit de meer positionele varianten na 9. Pd5. Het derde en laatste deel behandelt de zijvarianten en de momenten waarop wit eerder kan afwijken.

Milos Pavlovic

Het eerste deel beslaat 200 bladzijden, dus meer dan de helft van het boek. Volgens de database van ChessBase zijn deze varianten ongeveer 7.500 keer gespeeld terwijl de varianten in het tweede deel, dat slechts uit ongeveer 55 bladzijden bestaat, maar liefst 10.000 op het bord voorkwamen. Het lijkt wat scheef om meer nadruk te leggen op de varianten die minder vaker gespeeld worden, maar de structuren uit de varianten die vaker voorkomen zijn vrij solide en spelen gemakkelijker. Het volstaat daarbij om te weten waar de stukken naartoe moeten en wat de algemene plannen zijn. Bovendien vereisen de varianten die minder vaak gespeeld worden meer theoretische kennis in verband met tactische wendingen. Al met al kun je dus proberen om je met relatief weinig voorkennis in te laten op de Sveshnikov, hoewel het niet zonder risico is als je toch in een scherpe stelling belandt zonder deze van tevoren te hebben bestudeerd.

Voorbeelden

Een mooi voorbeeld is de volgende variant, waarin Pavlovic ingaat op de ideeën die Parimarjan Negi presenteert in zijn concurrerende boek 1.e4 vs The Sicilian II, eveneens van Quality Chess.

Een ander voorbeeld blijkt uit de zogenoemde bonus chapters waarin de vroege afwijkingen besproken worden. Op deze manier ben je als zwartspeler ook voorbereid op de obscure zijvarianten. De analyses van Pavlovic zijn hier echter soms wat kort door de bocht. Zo geeft hij de volgende stelling in een zijvariant waarin wit 3. d4, de kenmerkende zet voor het open Siciliaans, uitstelt en in plaats daarvan het zwarte paard opjaagt:

Pavlovic meldt dat het eindoordeel van Stockfish al -3.00 luidt, zonder echter uit te leggen waarom. Zwart lijkt er inderdaad prima voor te staan omdat het ruimtevoordeel riante compensatie biedt voor het witte loperpaar, maar dat is verre van zo vroeg gewonnen staan in een stelling waarin geen winnende dreiging voorhanden is. Bovendien heeft wit hiervoor twee keer achter elkaar een slechte zet gedaan. Deze variant laat dus hoogstens zien dat het snel verkeerd kan aflopen voor wit bij onnauwkeurig spel, maar vertelt niet hoe zwart moet verdergaan als wit wel de juiste voortzetting vindt. Overigens geeft Stockfish 11 nog niet eens -2.00 en levert zwarts actieve spel waarschijnlijk later wel minstens een pion op.

Oordeel

De ideeën die Pavlovic presenteert zijn doorgaans diepgaand en goed uitgewerkt, maar de analyses bevatten soms gaten. Ook ontbreekt er een nawoord of samenvatting, waardoor de keuze voor de besproken varianten willekeurig aandoet. Niettemin is dat slechts een smetje dat geen afbreuk doet aan de kracht van het boek, dat naast een repertoire ook leuke verrassingswapens aanbiedt. Door de concurrerende schaakliteratuur erbij te betrekken, weet je als zwartspeler ook met welke boeken je tegenstanders theorie bestuderen, zodat je ze een stap voor blijft in de voorbereiding. Alles bijeengenomen een leuk boek voor zowel degenen die al Sveshnikov spelen en meer erover willen weten als degenen die overwegen om de opening te gaan spelen, maar nog geen theoretische basis hebben.

➔ Bestelpagina op de website van de uitgever

➔ Inkijk (pdf)

Titel: Playing the Sveshnikov – An Active Repertoire

Auteur: Milos Pavlovic

Aantal bladzijden: 360

Uitgeverij: Quality Chess

Gepubliceerd: 2023

Prijs: € 27.95

ISBN: 978-1-78483-181-3

Type: paperback