The Exchange Sacrifice Unleashed
Mijn veertiende recensie behandelt het boek “The Exchange Sacrifice Unleashed” van de in Slovenië (Maribor) geboren GM Georg Mohr (2 februari 1965). Georg is een veelzijdig schaker. Hij is buiten GM ook succesvol coach, schrijver en organisator. Hij houdt de hoogste FIDE trainerstitel en ook de hoogste titel in het organiseren. In de huidige FIDE ranglijst (juni 2023) heeft hij een rating van 2419 en is daarmee de nummer 15 van Slovenië. In 1990 werd hij IM en de grootmeestertitel volgde zeven jaar later, in 1997. Hij heeft zijn sporen meer dan verdiend, maar is nog altijd bezig om de schaakwereld een mooiere plaats te maken. Zie bijvoorbeeld dit prachtige boek over het kwaliteitsoffer!
Opbouw
Wat kunt u verwachten? Het boek gaat niet alleen over kwaliteitsoffers in het Siciliaans plus wat offers van Petrosjan en dat is het dan alweer. Nee, zeker niet. Het is een groot feest van zo’n 500 bladzijden, een genot voor de Eeuwige Student en de liefhebber van ons nobele spel. Opgebouwd uit zeven hoofdstukken, die de verschillende facetten van het schaakspel behandelen. Nieuw voor mij was de Capablanca-regel. Die gaat als volgt: in het eindspel waar men een kwaliteit voorstaat bijvoorbeeld toren tegen loper met drie tegen drie pionnen bepaalt deze regel dat je de kwaliteit teruggeeft voor extra een pion. Je gaat van twee punten voor naar een. Het resterende eindspel is dan bijna altijd gewonnen. Maar Mohr laat ook veel voorbeelden zien waar de sterke partij de kwaliteit teruggeeft met een drie tegen drie pionnen, dus van twee punten voor naar nul; maar het is nog steeds een gewonnen eindspel. Vaak is drie tegen drie gewonnen, bijvoorbeeld als je de vijandelijke koning kunt wegduwen.
Hoofdstuk 1 gaat over het kwaliteitsoffer in de aanval, hoofdstuk 2 over de verdediging. U zult het niet raar vinden om hier meteen al wat moois van Petrosjan te zien. Hoofstuk 3 is over het offer in het eindspel (zie mijn tekst over de Capablanca-regel). Hoofdstuk 4 gaat over openingen, let op: zelfs in de gesloten spelen is het kwaliteitsoffer mogelijk! Hoofdstuk 5 behandelt offeren op kritieke velden (c3, e3, h4 en f3 alsook spiegelend op c6, e6, h5 en f6. Al deze voorgaande hoofdstukken werken toe naar hoofdstuk 6 het positionele kwaliteitsoffer; het is daarom mijn aanbeveling om dit boek vanaf het begin te lezen. Over hoofdstuk 6 vertel ik expres niets! Koopt u daarvoor toch dit prachtige boek! Met hoofdstuk 7 stoppen we, dit is een eerbetoon aan de wereldkampioenen beginnende met Karpov tot en met Carlsen (let wel, bij het uitkomen van dit boek was Ding Liren nog geen wereldkampioen. Hij wordt in dit boek wel de sterkste schaker uit China ooit genoemd. Georg Mohr als helderziende?!)
Het boek heeft best veel foto’s, deze zijn scherp en van goede kwaliteit. Zo is er een foto van Bruno Parma, van wie ik nog niet eerder een foto heb gezien. Bijzonder is ook de notatie in dit boek. Er worden geen slag- en schaaktekens gebruikt! Een vriend van mij noteert precies zo, dit boek is dus ideaal voor hem! Maar niet alleen voor hem, voor iedereen die wat meer wil weten over dit onderwerp is het een must read!
Schaaktechnisch fragment
Voor het schaaktechnisch fragment heb ik gekozen voor een partij van Michael Basman. Ook hij begreep de mogelijkheden van het kwaliteitsoffer en ook hij zag dat drie soms meer is dan vijf! Voor wie het heeft gemist, Michael Basman is vorig jaar overleden. Hij werd 76 jaar. Het einde van zijn leven niet bepaald wonend in luxe en hopelijk heeft het boek van Gerard Welling (onderwerp van mijn vijfde recensie: “U Cannot Be Serious!”) nog iets kunnen bijgedragen qua royalty’s. Basman heeft zoveel veel goeds gedaan, onder andere bij de ontwikkeling van het Engelse jeugdschaak. Hij zal gemist worden.
Large – Basman (Brighton/East Sussex 1980)
1.e4 c5 2.Pf3 e6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 Lb4 6.e5 Pd5 7.Dg4 [als ik deze stelling op het bord krijg, zal ik na niet al te lang beraad 7…Kf8 spelen en hopen dat de koning daar veilig staat. Immers is rochade toch niet mogelijk?]
7…0–0!? [maar Basman doet het wel!! Hij laat 8.Lh6 gewoon toe! Dit kost een volle kwaliteit] 8.Lh6 g6 9.Lxf8 Dxf8 10.Dg3 [na iets als 10.Pde2 Pc6 11.Dg3 Dc5 12.0–0–0 Pxc3 13.Pxc3 Dxe5 14.Dxe5 Pxe5 is zwarts compensatie al duidelijk. Hij heeft het loperpaar, een gezonde extra centrumpion en bovenal een positie zonder zwakten; na 10.a3 Pxc3 11.axb4 Dxb4 moet wit nog wel de zet 12.Ld3 vinden en wordt het een dolle boel na: 12…Pd5+ 13.c3 Dxb2 14.0–0 Pxc3 met een echte Basman-stelling] 10…Dc5 11.Pde2 Pc6 [Mohr schrijft dat dit de stelling is die Basman voor ogen had na 7… 0–0] 12.0–0–0 Pxc3 13.Pxc3 Dxe5 14.Dxe5 Pxe5 15.Le2 d5 [het aantasten van wits pionstructuur middels 15…Lxc3 16.bxc3 is ook een plan, maar kost wel het loperpaar] 16.f4 Pc6 17.g3 Kg7 18.Pb1 Ld7 19.c4 Tc8 20.a3 Lc5 21.Pc3 Pd4 22.Lf1 dxc4 23.Lxc4 b5 24.Ld3 Lxa3 [voor pionwinst geeft zwart natuurlijk graag zijn loperpaar op] 25.Kb1 [of 25.bxa3 Txc3+ 26.Kb2 Tb3+ 27.Ka2 en nu 27…e5!] 25…Lc5 [en de rest is een kwestie van techniek] 0–1
Foto: Georg Mohr
Conclusie
Dit boek is niet het enige over het kwaliteitsoffer en er komen er vast nog meer. Maar de liefde voor het schaken spat van de bladzijden af. Hier schrijft een expert maar ook een liefhebber, zorgvuldig en uitgebreid zeg hij tegen ons: “hoor eens: soms is drie meer dan vijf!” Mijn conclusie is dan ook om dit boek te bestempelen als het zomerschaakboek van 2023. Schaf het gerust aan en lees het deze zomer waar u ook bent. Weet ook dat dit boek in hardcover beschikbaar is. Voor lijvige boeken is dat een aanrader, de rug blijft immers intact. En dat voor die paar euro’s meer…
Titel: The Exchange Sacrifice Unleashed
Auteur: Georg Mohr
Aantal bladzijden : 493
Uitgeverij : Thinkers Publishing
Gepubliceerd : 2023
Prijs: €38,95 (paperback) en €44,95 (hardcover)
ISBN: 9789464201864
Type: Paperback en hardcover
Beste Oliver, volgens mij klopt het diagram op blz. 31 niet bij Fischer – Camara. Het is te hopen dat dit het enige diagram is.