Improve your chess calculation door coach Ramesh

Boekenrubriek 11 november 2023 22:42 Bram Klapwijk 2

Het gaat goed met het Indiase schaak. Na Anand als absolute wereldtopper kloppen er inmiddels meer dan een handvol jongere schakers aan de deur van de wereldtop. Sterker nog, in de 2700-club is de nog maar 17-jarige Gukesh al eventjes boven de 2750 geweest. Naast hem en Anand staan ook Erigaisi (2727, 20 jaar), recente Ilse of Man winnaar Vidit (2737, 29 jaar) en Praggnanandhaa (2740, 18 jaar) in deze top 35 van de wereld. Een nieuwe Indiase wereldkampioen behoort daarmee duidelijk tot de mogelijkheden in de komende jaren. Dit nationale succes is natuurlijk niet toe te kennen aan één persoon, maar het is onbetwist dat coach Ramesh een rol hierin heeft gespeeld. Deze Ramesh is na zijn schaakcarrière een eigen schaakschool begonnen en trainde daarin al vele talenten, zowel van ‘eigen bodem’ als daarbuiten, zoals Daniël Naroditsky uit de VS. Een van zijn sterke punten is de training op het gebied van rekenen, iets dat wordt bevestigd door meerdere (oud-)studenten die allemaal aangeven aanzienlijk zijn verbeterd in rekenen tijdens het werken met Ramesh. De lessen van inmiddels 20 jaar ervaring zijn nu samengevat in dit boek, ‘Improve your chess calculation’.

Opzet van het boek

Ik moet zeggen, ik was een beetje in de war toen ik het boek opende. In de introductie staat duidelijk dat je leert over hoe je je rekenkwaliteiten verbetert. Samen met de inhoudsopgave verwacht ik op dit moment hoofdstukken met de nadruk op instructies, in plaats van opgaven. Meteen na de introductie komt een kort hoofdstukje getiteld ‘How to use this book’. In dit hoofdstuk worden juist weer duidelijke instructies gegeven over hoe je opgaven op moet lossen. Hoewel ik de kwaliteit van dit hoofdstukje erg goed vind, met duidelijke tips over hoe je stellingen aan moet pakken en het maximale eruit kunt halen, ben ik enigszins in verwarring op dit punt. Wat mij betreft blijft de opbouw van hoofdstukken de rest van het boek wat warrig. Inhoudelijk neemt dit niks weg van die hoofdstukken, maar als geheel vind ik de lijn in de hoofdstukken niet logisch. Samenvattend zou ik zeggen dat je in dit boek hoofdzakelijk opgaven vindt om jezelf te trainen verspreid over afzonderlijke ‘goudmijntjes’ die verschillende thema’s behandelen om je kennis te verbreden en met name jezelf (of anderen) op een structurele manier te trainen. Gelukkig is dit dan ook het enige minpunt.

Voor wie is dit boek?

Dit boek is voor een breed publiek dat geïnteresseerd is in het verbeteren van zijn of haar rekenkwaliteiten. Ook is het boek erg geschikt voor trainers die meer handvatten willen hebben om rekenen te trainen. Het boek legt de theorie rondom rekenen duidelijk uit en heeft de opgaven verdeeld in vijf categorieën, waarbij niveau 1 van 1200-1600 en niveau 5 voor 2500+. Duidelijke disclaimer hierbij is dat spelers met affiniteit voor rekenen best een lagere rating kunnen hebben en toch opgaven van hogere niveaus kunnen oplossen. Het omgekeerde geldt natuurlijk ook. De hoeveelheid lezen is beperkt, dus wees niet bang voor een dikke theoretische pil. Toch heb ik niet het idee dat de auteur informatie voor je achterhoudt.

Korte blik op de hoofdstukken

Hoewel een recensie niet per se een samenvatting hoeft te hebben, denk ik dat het toch een wat beter beeld geeft op wat je nu precies zou kopen. Zeker omdat ik al aan heb gegeven dat ik zelf de lijn van het boek niet echt snapte. Daarom per hoofdstuk een korte samenvatting met hier en daar mijn mening.

Hoofdstuk 1 ‘Dynamic and static positions’ gaat in op twee typeringen van stellingen, de dynamische en meer statische stellingen. Ik vond dit een interessant openingshoofdstuk, het is namelijk voor alle spelers goed om te realiseren dat de meer scherpere en open stellingen (onder de noemer dynamisch) echt vragen om een andere instelling tijdens het rekenen dan de meer semi-gesloten en rustigere stellingen (onder de noemer statisch).

Hoofdstuk 2 ‘Calculation training with students’ is een kort hoofdstuk dat typische trainingsopgaven van Ramesh met zijn studenten behandelt. Door te zien wat zijn studenten antwoorden en waar en op welke manier ze in de fout gaan, kun je als lezer je eigen denkproces vergelijken met deze antwoorden. De opgaven van dit hoofdstuk zijn vaak bedoeld om je een beetje op het verkeerde been te zetten. Kijk bijvoorbeeld naar dit voorbeeld (p.61). Er is expres geen vraag gesteld, behalve dat je de beste voortzetting voor wit moet vinden! En ja, de zwarte pion staat op het punt van promotie. Antwoord onderaan!

Het 3^e hoofdstuk ‘The analytical process’ is een groot hoofdstuk met meer dan alleen aandacht aan hoe je je denkproces moet vormgeven tijdens het rekenen. Het kijkt ook naar hoe je stellingen moet inschatten, hoe je kenmerken moet waarderen en dat je je hoofd erbij moet houden tijdens het rekenen. Als je als lezer tot nu toe dacht dat rekenen enkel het aanzetten was van de interne processor, dan leer je dat die gedachte niet klopte. Goed reken is een nauw samenspel tussen het vinden van zetten samen met het correct (en ver genoeg) doorrekenen en het juist evalueren van alle varianten. Rekenen is niet eenvoudig, en dan blijkt het volgens dit hoofdstuk ook nog eens onderdeel te zijn van het hele ‘analytische proces’. Een goed en uitgebreid hoofdstuk, met 120 pagina’s veruit het centrale punt van dit boek.

Het 4^e hoofdstuk bakent weer wat af en focust op de forcing moves. Daar ben ik zelf wel fan van en zoals je kunt verwachten moet je hier vooral lomp en direct (geforceerd) rekenen. Zie bijvoorbeeld deze mooie opgave, gevonden door Tal tijdens zijn partij (p.201). Wit aan zet, vind de beste voortzetting.

Het 5^e hoofdstuk behandelt ‘Common mistakes chess players make while calculating variations’. Het gaat hier één voor één op typische fouten in en geeft heel handig vervolgens tips over hoe je dit soort fouten verhelpt en jezelf traint deze fouten te voorkomen. Met name dit laatste biedt natuurlijk fijne toegevoegde waarde, aangezien je graag leert hoe je het beter kunt doen. Ik wist niet dat er wel 14 manieren waren om verkeerd te rekenen… nu dus wel.

Het 6^e hoofdstuk schiet plots een nieuwe kant uit, namelijk in die van ‘Improving calculation through solving studies’. Nu heb ik de laatste tijd wel meer boeken op de markt gezien die ingaan op de meerwaarde van schaakstudies, Ramesh bevestigt ook het belang. Interessant genoeg pakt Ramesh juist bij dit hoofdstuk (deels opnieuw) de kans om aan te geven hoe we rekenen aan eigen studenten moeten uitleggen. Duidelijke aandachtspunten worden gegeven en de schaakstudies ondersteunen het verhaal. Er zitten veel opgaven voor alle niveaus in dit hoofdstuk.

Het 7^e en laatste hoofdstuk ‘Chess improvement suggestions from a coach’ is eigenlijk een soort toegift van Ramesh. Alsof je nog niet genoeg geleerd hebt, dumpt hij (in positieve zin) gewoon nog even een hele zooi aan tips. Zo geeft hij tips aan de upcoming chess players, spreekt hij over een goed leerproces, de rol van een coach en nog veel meer. Kort (18 pagina’s), maar erg krachtig.

Waarom je dit boek moet kopen

Als je eenmaal net als ik over de hoofdstukvolgorde heen bent (de volgorde had 3-1-4-5-2-6-7 moeten zijn!), dan is het verder een erg goed boek. De auteur en zijn boek hebben terecht in het verleden al lof gekregen en ik begrijp waarom. De individuele hoofdstukken zijn sterk met duidelijke uitleg. Dat is de kern en genoeg reden om het boek te kopen. Aanvullend heb ik nog een aantal pluspunten:

• Heel veel uitleg over hoe je moet denken, met duidelijke stappen die voor iedereen te volgen zijn;
• Opgaven voor elk niveau. De onderverdeling is duidelijk aan het begin van het boek aangegeven en tevens duidelijk aangegeven bij elke opgave;
• Elke opgave kent een duidelijke vraag én hoeveel tijd je moet besteden aan de opgave;
• Er worden zowel hele partijen (of grotere fragmenten) als losse opgaven gegeven

Al met al een erg leerzaam boek qua theorie en voldoende uitdaging qua opgaven. Een aanrader!

En de antwoorden:

Titel: Improve your chess calculation

Auteur: Ramesh RB

Aantal bladzijden: 330

ISBN: 9789056919979

Uitgeverij: New in Chess

Gepubliceerd: 2022

Link naar onze recensenten met hun recensies