Spanning stijgt in Groningen
Na zes ronden in de Open groep van het Groninger schaakfestival valt er nog geen zinnig woord te zeggen over wie er met de eindzege aan de haal gaat. Ik had bijna dezelfde inleiding kunnen gebruiken als in mijn vorige verslag. Met dien verstande dat er na zes ronden een vijftal is dat leidt, waaronder nu geen drie maar twee Nederlanders. Van het trio L’Ami (zie foto hieronder van Harry Gielen), Bok en Spoelman is laatstgenoemde weggevallen uit de kopgroep na twee opeenvolgende nederlagen. Spoelman was de grote sensatie van het laatste NK, maar hij moest in de laatste twee ronden zijn meerdere erkennen in respectievelijk Romanov en Kohlweyer. De andere koplopers naast genoemd Nederlands duo zijn Romanov (RUS), Andrasian (ARM) en Michalik (SVK).
Onder de achtervolgers met slechts een half puntje minder bevinden zich Elofavoriet Rodshtein (ISR) en de grootmeesters Kovchan (UKR), Novikov (RUS), Danielian (ARM) en de Nederlandse GM’s Ernst, Pruijssers en Peng. Daartussen zitten nog de IM’s Stukopin (RUS), Javakhadze (GEO) en Kohlweyer (GER).
Om met laatstgenoemde te beginnen. Hij speelde een ware koffiehuispartij tegen Spoelman. Na de zetten 1. c4 e5 2. g3 toog hij al direct ten aanval met 2… h5. We kennen dit soort idiote acties alleen van de Nederlandse meester Manuel Bosboom over wie ik met betrekking tot dit soort zetten een hilarisch verhaal geschreven heb. Maar het miste zijn uitwerking niet op de altijd zo stoïcijnse Spoelman. Hij liet zich meesleuren in een gevecht op het scherp van de snede. Daarin groeide de stelling hem boven het hoofd en hoewel het er misschien niet allemaal even vlekkeloos aan toeging, kon hij niet voorkomen dat hij ten onder ging. Ziehier de analyse van deze partij:
Spoelman, Wouter – Kohlweyer, Bernd
1. c4 e5 2. g3
2…h5 3. Lg2 h4 4. d4 4. Pc3 was nog bekend.
4…Lb4+ 5. Pc3 Lxc3+ 6. bxc3 d6 7. Tb1 c6 8. La3 Pe7 9. e3
9…Th6
Ook een hoogst opmerkelijke zet.
10. g4 h3!?
Het past in de geest van de stelling om deze pion ook maar gewoon weg te geven. ..
11. Lxh3 11. Pxh3
11…Da5 12. Tb3 exd4 13. Dxd4 c5 14. Dxg7 Tg6 15. Dh8+ Tg8 16. Dh4 Pbc6 17. Pf3
17…Da4?!
Het is niet zo vreemd dat zwart in deze stelling een wending heeft die echter niet zo eenvoudig te vinden valt. Met het onverwachte 17…b5! zou wit in grote moeilijkheden zijn gekomen. Bijvoorbeeld 18. Pd2
[18. cxb5? c4]
[18. Lf1?! Le6]
18…Pe5! en zwart staat uitstekend.
18. Pd2 Pe5 19. f4 Dc6 20. Tg1
20. Tf1 was de minste van alle kwaden. 20…Pxg4 21. Tg1 Pf6 22. Txg8+ Pexg8 23. Kd1! en wit staat zeker niet minder.
20…Pf3+?!
Zo geeft zwart de kans op voordeel weer weg.
Met het creatieve 20…Df3! had zwart in het voordeel kunnen komen. 21. fxe5 [21. Pxf3 Pxf3+ 22. Kf2 Pxh4] 21…Dxe3+ 22. Kf1 Pg6 23. Dg3 Dxd2 en wit heeft het niet gemakkelijk om alles bij elkaar te houden.
21. Pxf3 Dxf3 22. Lc1 De4 23. Lg2?! Na 23. Df2 Dxc4 24. Lf1 De6 25. Le2 lijkt alles op zijn pootjes terecht gekomen zijn bij wit.
23…Dc2
24. Lxb7?
Dit verliest op slag. Ook geen lolletje was 24. Ld2 Dxa2 25. Tb5 Txg4 maar wit kan nog vechten.
24…Dxc1+ 25. Kf2 Dc2+ 26. Kf3
26…Lxg4+?
Vreemd genoeg kiest zwart ook niet voor de meest optimale voortzetting.
26…Dxa2! was onmiddellijk beslissend: 27. Lxa8 [27. Tbb1 Tb8] 27…Dxb3
27. Txg4 Dd1+ 28. Kf2?
Wie zou dat niet gedaan hebben, maar nu staat wit definitief op verlies. De enige zet was het uiterst merkwaardige 28. Kg3! hoewel zwart met 28…Pf5+ 29. Kh3 Pxh4 30. Txg8+ Ke7 31. Txa8 ook het beste van spel zou hebben na 31…Pf5 (zie analyse)
Desalniettemin is dit nog altijd een vechtstelling.
28…Txg4 29. Dh8+ Tg8 30. Df6 Dd2+ 31. Kf1 Dxh2 0-1
Een partij die er ook mocht wezen was ook uit de zesde ronde tussen L’Ami en Cernousek (CZE). De Tsjech kwam na een openingsnieuwtje van L’Ami niet slecht uit de Grünfeld-Indische opening terecht. Hij leek zelfs even vrij goed te staan, totdat er een stelling ontstond waarin er op buigen of barsten gespeeld werd. En daarin greep de zwartspeler mis met als gevolg dat zijn koning als een soort magneet naar voren werd gelokt. Een offertje kon toen niet uitblijven en even later had L’Ami het volle punt binnengesleept.
L’Ami, Erwin – Cernousek, Lukas
1. d4 Pf6 2. c4 g6 3. Pc3 d5 4. Pf3 Lg7 5. Lf4 O-O 6. Tc1 dxc4 7. e3 Le6 8. Pg5 Ld5 9. e4 h6 10. exd5 hxg5 11. Lxg5 b5
Onlangs populair aan het worden. Voorheen was 11…Pxd5 de hoofdvariant.
12. Df3 a6 12…b4 13. Pe4 Pxd5 14. Lxc4 was een alternatief.
13. g3
L’Ami zit over het algemeen goed in zijn theorie, dus het ligt voor de hand dat hij dit nieuwtje thuis heeft voorbereid. 13. h4 was nog bekend uit een oude partij Kakageldyev-Gavrikov, 1979.
13…Pbd7 14. Lg2 Pb6 15. O-O Dd7 16. h4 Tad8
Zwart staat nu klaar om pion d5 te veroveren middels de dreiging .. . b5-b4.
17. Lxf6
Wit geeft het loperpaar om te blijven ‘hangen’ aan zijn pion, maar het is de vraag of hij daarbij gebaat is.
17…exf6 18. h5 f5 19. Dd1
Een verbazingwekkende terugtocht; het is duidelijk dat L’Ami toch niet tevreden is over zijn stelling. Voor de hand ligt 19. Tfd1 maar na 19…Tfe8 20. a3 Lf6 lijkt zwart degene te zijn die iets kan ondernemen.
19…Lh6 Sterk in aanmerking kwam ook 19…f4! waarna mijn voorkeur uitgaat naar de zwarte stelling.
20. Tc2 Tfe8 21. hxg6 fxg6 22. Lf3 b4 23. Pb1 Db5
Een logisch vervolg, maar wellicht helpt hij de tegenstander juist.
24. Pd2 Lg7
25. Pxc4!
Die heeft de zwartspeler waarschijnlijk niet zien aankomen en ineens zijn de rollen weer omgedraaid.
25…Pxd5 25…Pxc4 faalt op 26. Le2 Txe2 27. Dxe2 Pd6 28. De6+ Pf7 29. Txc7 Dxd5 30. Dxg6 met groot voordeel voor wit.
26. Pe5
Iets te enthousiast gespeeld. Wit had met 26. Te1! in het voordeel kunnen blijven.
26…Lxe5 27. Tc5 Db6 28. Lxd5+ Kg7 29. Tc6 Dxd4
30. Txc7+
Er is een bijzonder ingewikkelde stelling ontstaan met zware stukken en ongelijke lopers. De kansen lijken in evenwicht maar het is duidelijk dat de zwarte koning wat meer te duchten heeft dan die van wit. Een ongeluk zit dan ook in een klein hoekje.
30…Kf6??
Zwart grijpt vreselijk mis. Zijn koning wordt vanaf nu een doelwit van de witte stukken. Noodzakelijk was 30…Kh6 dat na 31. Dc1+ f4 32. Td1 Dxb2 33. Dxb2 Lxb2 34. gxf4 tot remise had geleid.
31. Tf7+ Kg5 32. Dc1+ f4 33. Td1
Ziehier het verschil met veld h6.
33…Tc8
De zwartspeler probeert er iets van te maken. Nu zou 33…Dxb2 namelijk falen op 34. gxf4+ Kh6 35. De3! en mat volgt.
34. Db1 Dc5 35. gxf4+ Lxf4
36. Txf4!
Natuurlijk! Met een zwarte koning zo diep in de witte gelederen, valt hij ten prooi aan de witte aanvalsstukken.
36…Kxf4 37. Dxg6
Daarmee wordt de terugtocht onmogelijk gemaakt terwijl er natuurlijk ook het nodige dreigt.
37…Dxd5
37…Tg8 38. Lxg8 Dg5+ 39. Dxg5+ Kxg5 was de enige manier om niet mat te gaan…
38. Dg3+! Ke4 39. Dg2+ Kf4 40. Dxd5
En nu vond de zwartspeler het genoeg.
1-0
Ondertussen had Bok, die in de vierde ronde had verloren van Romanov zich weer naar boven opgewerkt. Een mooie zege boekte hij met zwart op de Georgische meester Lobhanidze.
Lobzhanidze, Davit – Bok, Benjamin
1. e4 c5 2. c3 Pf6 3. e5 Pd5 4. Pf3 e6 5. d4 cxd4 6. cxd4 d6 7. Lc4 Le7 8. O-O O-O 9. De2 b6 10. Pc3 Pxc3 11. bxc3 Lb7 12. exd6 12. Lf4 is hier de hoofdvariant.
12…Dxd6 13. Ld3 Pd7 14. a4 Dc7 15. Ld2 Tfd8
Een volstrekt logisch nieuwtje. 15…Ld6 was eerder voorgekomen in Stevic-Pavlovic, 2003.
16. Le4?
Een vreselijke strategische fout. Het is bekend in stellingen met de hangende pionnen dat degene met de pionnen het moet hebben van aanvalskansen. Stukkenruil is niet alleen ongunstig, het ruilen van de witveldige lopers is in deze structuur heel goed voor zwart vanwege een blokkade op de witte velden.
16…Lxe4 17. Dxe4 Dc4 18. Tfc1?!
Laat een tactisch grapje toe waarmee zwart duidelijk voordeel behaalt.
18…Pc5! 19. Db1 Pb3 20. Pe5 Dd5 21. Pc6
Hij probeert nog iets van te maken. Bok moest dan wel 21. c4 doorrekenen. Inderdaad loopt 21…Pxd2 22. cxd5 Pxb1 23. Pc6 Lg5 24. Pxd8 Lxc1 25. Txb1 Txd8 26. Txc1 dan goed voor hem af. Vooral na: 26…Kf8! 27. dxe6 Txd4 met groot eindspelvoordeel.
21…Lf6 22. Pxd8 Pxd2 23. Da2 Pc4 24. Pxf7 Kxf7 25. Db3
Zwart heeft niet alleen twee stukken voor een toren maar ook een mooie blokkade. Hij kan zelfs naar een eindspel afwikkelen dat hem de zege brengt.
25…Tc8 25…Pe3! 26. Dxd5 Pxd5 en nu kan 27. c4?! niet vanwege 27…Pf4 en wit verliest een pion.
26. Td1
Nu laat hij alsnog dezelfde wending toe en dan is het in hogere zin voorbij. Bok liet niet meer los.
26…Pe3 27. Dxd5 Pxd5 28. Kf1 Txc3 29. a5 b5 30. a6 b4 31. Ta5 Tc4 32. Tb5 Lxd4 33. Tb7+ Kf6 34. g3 Lb6 35. Td3 Tc1+ 36. Ke2 Tc2+ 37. Td2 Txd2+ 38. Kxd2 Pc7 39. Kd3 Pxa6 40. Kc4 Pc7 41. Kxb4 Pd5+ 42. Kc4 Lxf2 43. Tb8 Lg1 44. h3 Lb6 45. Kd3 Lc7 46. Tf8+ Ke7 47. Tf3 Pf6 48. g4 h6 49. Kc4 e5 50. Tb3 Lb6 51. Tg3 g5 52. Tb3 Ke6 53. Tb5 Pe4 54. Tb2 Pf2 55. Te2 e4 0-1
Wat was er dan misgegaan met de man die op basis van zijn rating het toernooi zou gaan winnen? Die ging in de vijfde ronde onderuit tegen de Slovaak Michalik. Het was Rodshtein die met zwart ijzer met handen wilde breken. Hij koos voor de Benoni, die op topniveau als wat dubieus bekend staat. De variant die op het bord kwam, leek ook alleen de witspeler in de kaart te spelen maar desondanks kreeg de zwartspeler – na een onnauwkeurigheid – een speelbare stelling. Toen liepen de zaken toch weer uit de hand. Hoewel zwart het veel sterkere loperpaar tegen het witte paardenpaar bezat, had hij grote ruzie met zijn koning. Die stond bijzonder onveilig en deze factor kostte hem uiteindelijk ook min of meer de kop.
Michalik, Peter – Rodshtein, Maxim
1. d4 Pf6 2. c4 g6 3. Pf3 Lg7 4. g3 c5 5. d5 O-O 6. Lg2 e6 7. Pc3 exd5 8. cxd5 d6 9. O-O Te8 10. a4 a6 11. Lf4 h6 12. h3 12. Te1 was nog bekend uit een partij Caruana-Kramnik, 2013.
12…b6
Rodshtein gaat zijn eigen weg. 12…g5 13. Lc1 Lf5 lijkt logischer.
13. Te1 Ta7 14. Dc1 g5 15. Ld2 Lf5
16. h4!
Een sterke zet waarmee de zwarte koningsstelling verzwakt wordt.
16…g4 17. Ph2 Kh7
Zoals later in de partij blijkt, staat de koning hier tactisch bijzonder onhandig. Misschien had hij moeten kiezen voor 17…h5
18. e4 18. Pf1 is misschien zelfs nog sterker.
18…Lg6 19. Dd1 h5 20. Lf4 Tae7 21. Pf1
21…b5
Hij mag niet meer wachten, maar deze actie pakt niet goed uit voor de zwartspeler. Zwart kan zich niet vergrijpen aan pion e4 omdat hij dan wordt uitgeteld na 21…Pxe4 22. Pxe4 Lxe4 23. Txe4 Txe4 24. Lxe4+ Txe4 25. Dd3 f5 26. Pd2! en wit wint materiaal.
22. axb5 axb5
23. Pxb5?!
Misschien verspeelt wit objectief gezien zijn kans op voordeel met deze zet. Heel interessant lijkt 23. Pd2!? b4 24. Pb5 Pxd5 25. Lxd6 Lxb2 26. Lxe7 Pxe7 27. Ta8 hetgeen mij voordeel voor wit lijkt op te leveren.
23…Pxe4 24. Txe4 Txe4 25. Lxe4 Txe4 26. Ta4 Txa4 27. Dxa4
27…Pd7?!
Zwarts neiging om zijn ontwikkeling te voltooien had hij nog even moeten uitstellen. Hier had zwart in elk geval 27…Lxb2 moeten spelen waarna de kansen in evenwicht zijn.
28. Pxd6 Pe5 29. Lxe5 Lxe5
Het lijkt te gaan voor zwart maar hij heeft iets niet zien aankomen van te voren.
30. Pxf7!
Na dit venijnige schijnoffer staat zwart op de rand van verlies.
30…Dxd5 30…Lxf7 faalt uiteraard op 31. De4+ gevolgd door Dxe5.
31. Pg5+ Kh6 32. Pe3
Ondanks het feit dat zwart twee lopers tegen twee paarden heeft, is hij in grote moeilijkheden. Niet alleen omdat hij een pion achterstaat, maar vooral omdat zijn koning geen veilige schuilplaats heeft.
32…Db7
33. Dc4!
De dame streeft naar g8.
33…De7 33…Dc8 om pion c5 en veld g8 te dekken faalt onmiddellijk op 34. Pf7+ Lxf7 35. Dxf7 en de dreiging Pf5+ is dodelijk.
34. Dg8 Lg7 35. Dd5 Lxb2 36. Dc6?!
Ondanks de dodelijke dreiging Pf5+ is dit vermoedelijk een stap in de verkeerde richting. Hier was 36. Pe6! sterk. Na 36…Lf6 37. Pf5+ Lxf5 38. Dxf5 Ld4 39. Kf1 heeft wit het zwarte loperpaar onschadelijk gemaakt en worden dreigingen als Pf4 actueel.
36…Kg7?
Hij grijpt mis in een lastige stelling. Alleen met het subtiele 36…Df8! had zwart zich adequaat verdedigd en is er geen voordeel voor wit meer te zien.
37. Pe6+ Kh7 38. Pd5!
Ineens bezwijkt zwart aan de gecombineerde kracht van de witte paarden in samenwerking met de dame.
38…De8 39. Db7+ Lf7
40. Pdc7!
Zo redt hij het paard en wint daarmee de loper op b2.
40…De7 41. Dxb2 Beide spelers hebben gezien dat op 41. Dxb2 Lxe6 het winnende 42. De5! mogelijk is. Vandaar dat Rodshtein zich gewonnen gaf hier.
1-0
Met zoveel kanshebbers voor de eindoverwinning belooft het nog een bijzonder spannend slot te worden! De stand aan kop na zes ronden is:
Alle fragmenten nogmaals via de viewer:
