Giri en Jobava behouden voorsprong
Na een rustdag zijn vandaag de spelers in hun matches in het Univétoernooi te Hoogeveen aan hun tweede turnus begonnen. Giri kan bogen op een zeer comfortabele voorsprong van twee punten op Shirov, Timman mag nog hopen dat hij de achterstand van 1 punt op Jobava kan goedmaken.
De matches
Met nog twee witpartijen voor de boeg en twee punten voorsprong kan de zege Giri niet meer ontgaan. Maar tegen een onberekenbare speler als Shirov weet je het nooit. In elk geval pakte Giri de zaken in de opening heel solide aan. In een Slavische partij ontwikkelde hij zijn stukken naar normale velden en hij kwam op zet 14 met een nieuwtje waarvan je je kunt afvragen waarom nooit iemand eerder deze zet op het bord heeft gebracht. In elk geval kwam hij met een klein tactisch grapje in het voordeel en het leek erop dat Giri dit plusje met zijn bekende vaste hand eens flink zou gaan uitmelken. Heel knap was wits 18. g3! Dit kleine zetje bracht Pf3-h4 in de stelling om zo ook met Le2-g4 druk te kunnen zetten op de zwarte stelling.
Maar Shirov verdedigde zich uitstekend. Hij bleef actief spelen en hij bleek ook niet te beroerd om er zelfs een pionnetje tegenaan te gooien toen de stelling daarom vroeg. De Let had net daarvoor met … Lh3 de witte koning klem op de onderste rij gezet en daar betaalde Giri bijna de tol voor. Een uitbraak van de zwarte dame noopte wit om zijn heil te zoeken in eeuwig schaak. Dat gebeurde ook en daar zal de Nederlander niet rouwig om zijn geweest. De overwinning heeft hij nu bijna op zak.
Ondertussen was onze andere landgenoot in dit zaaltje bezig om iets aan zijn achterstand te doen. Timman moest het vandaag met zwart opnemen tegen Jobava maar hij kwam geen moment in de problemen.
Op het gekke openingsvariantje van de Georgiër speelde hij origineel tegen en dat leverde hem een ietwat gunstiger eindspel op. Jobava hielp zelfs een handje, want allengs kwam zwart in het voordeel. Maar toen het er echt om ging, zat de witspeler op zijn post. Met actief spel worstelde hij zich uit de omklemming en door een kwaliteit tegen een pion te geven, wist hij een eindspel te bereiken dat ruim binnen de remisemarge bleek te zijn.
Open toernooi
In het open toernooi heeft een driemanschap zich genesteld aan de kop van de ranglijst. Dat zijn de twee Israëlische grootmeesters Mikhalevsky en Roiz en de Oekraïner Voyk.
Zes spelers volgen op een half puntje achterstand. Pas daar weer een halfje achter komen we drie Nederlanders tegen: GM Sipke Ernst en de verrassend voor de dag gekomen Mees van Osch en Ilias van der Lende. De eerste twee mogen vrijdag zelfs tegen elkaar.
ANALYSEBLOK
Giri, Anish – Shirov, Alexei
1. d4 d5 2. c4 c6 3. Pc3 Pf6 4. e3 e6 5. Pf3 Pbd7 6. Dc2
Dit zetje komt uit de koker van de strategisch ingestelde schakers. is de beroemde Meranervariant. 6. Ld3
6…Ld6 7. Ld3 O-O 8. O-O dxc4
De stereotiepe reactie van zwart in het Slavisch. Wit verliest een tempo met zijn koningsloper en dat geeft zwart de gelegenheid om het probleem van zijn dameloper op te lossen. Dat kan op twee manieren.
8…e5 is ook vaak gespeeld. Zwart probeert zo snel mogelijk zijn spel te bevrijden en hij accepteert daarbij vrijwillig een geïsoleerde pion op d5. Daar hoeft de zwartspeler overigens niet zo bevreesd voor te zijn. 9. cxd5 cxd5 10. e4 is de kritieke zet; deze stelling is ook vrij uitputtend geanalyseerd. [De geïsoleerde pion ontstaat na 10. Pb5 Lb8 11. dxe5 Pxe5 12. Pxe5 Lxe5 13. Ld2 en hoewel wit een tikje beter staat, blijkt dat in de praktijk toch niet zo heel veel te zijn.]
9. Lxc4 b5
De meest gespeelde zet. Zwart wint ruimte op de damevleugel en ruimt een plaatsje op b7 in voor zijn loper. 9…e5 om Lc8 via de diagonaal c8-h3 te bevrijden.
10. Le2 Lb7
In het vervolg draait het er in deze stelling om of zwart op een goede manier tot … c6-c5 komt, waarna hij eigenlijk al zijn lichte stukken in het spel heeft gebracht.
11. Td1
De toren staat hier goed vanwege de latente dreigingen over de d-lijn. Het bemoeilijkt vooralsnog acties met … c6-c5 en … e6-e5.
11…Dc7 Ook 11…Db8 is een belangwekkend alternatief.
12. Ld2
De voortzetting die door sterke spelers het liefst gespeeld wordt. Op 12. e4 e5 is het niet helemaal duidelijk wat wit hiermee is opgeschoten. Zwart dreigt zelfs op d4 te ruilen en wit kan dan niet met het paard terugnemen omdat pion h2 gaat hangen.
12…Tfe8
Dit zal niet vreemd zijn geweest voor Giri, want zijn tegenstander Shirov, heeft deze zet eerder op het bord gehad. En wel in een partij tegen Georgiev in 2012. Nu is 12…a6 de principiële zet. Zwart dekt pion b5 en maakt zich op voor … c6-c5. Maar wit heeft een adequaat antwoord: 13. b4 Een strategisch prettige zet, want veld b4 wordt vastgelegd. Zwart kan pion b4 voorlopig niet met goed fatsoen nemen, vanwege het tactische grapje Pxb5 met groot voordeel. Er is een oude partij Gelfand-Piket, 1999 die wit in grootste stijl won na 13…a5 14. a3 axb4 15. axb4 Pd5 16. Tac1 met flinke verwikkelingen.
13. Tac1 Georgiev speelde 13. b4 maar bereikte vrij weinig.
13…a6 14. e4
Giri komt nu met deze volstrekt normale pionopmars, maar gek genoeg is de zet nooit eerder gespeeld.
Opnieuw is 14. b4 het vaakst op het bord verschenen. Beliavsky – toevallig ook in Hoogeveen aanwezig – won er een mooie partij mee van Pavasovic in 2003.
14. Pe4 is ook ooit eerder gedaan.
14…e5
15. Pd5!
Dat moet het idee zijn geweest. Nu de toren op c1 staat, is deze wending mogelijk.
15…Dd8 Wit heeft een prettig plusje in het eindspel na 15…Pxd5 16. exd5 exd4 17. dxc6 Txe2 18. cxb7 Dxb7 19. Pxd4 Tee8 20. Dc6 maar het is de vraag hoeveel dat in werkelijkheid is.
16. Pxf6+ Dxf6 17. Lc3
De witte stukken vinden emplooi, zwart kan voorlopig geen verlichting vinden door de opmars … c6-c5.
17…Tad8
18. g3!
Op het oog een vreemde zet, maar vermoedelijk heel erg goed gezien. Wit wil Ph4 mogelijk maken. En als hij dat voor elkaar heeft, zitten ook meteen Le2-g4 en soms f2-f4 in de stelling.
18…c5
Shirov besluit dat het er nu maar eens een keer van moet komen, maar het helpt hem nog niet uit de brand.
19. d5 c4
Dit is zwarts idee: veld c5 kan gebruikt worden voor een zwart stuk (Ld6 of Pd7).
20. La5 Tc8 21. Ph4 g6 22. Lg4 De7 23. Dd2
Het omspelen van het paard naar e3 met 23. Pg2 kwam ook in aanmerking.
23…Tb8 24. Lxd7 Dxd7 25. b3 cxb3 26. axb3 Tbc8 27. Lb4 Txc1 28. Txc1 Tc8 29. Txc8+ Lxc8 30. Lxd6 Dxd6 31. Dc3
Op het eerste gezicht ziet dit eindspel er kansrijk uit voor wit. Hij heeft een gedekte vrijpion, de enige open lijn in zijn bezit en hij kan met b2-b4 de meerderheid van zwart op de damevleugel op de goede kleur vastleggen. Maar desondanks blijkt dit allemaal optisch bedrog. Shirov heeft uitstekend ingeschat dat hij geen gevaar loopt.
31…Lh3!
Daarmee zadelt hij wit op met onderste rij problemen.
32. b4
Wit lijkt te krijgen wat hij wil, maar…
32…a5!
Knap gezien. Zwart geeft een pion om zijn meerderheid toch tot gelding te brengen. Dit soort dynamische wendingen zijn voor Shirov gesneden koek.
33. bxa5 b4 34. Dc6 Dd8 35. a6
Je zou toch zweren dat wit in de buurt van de overwinning is. Niets blijkt minder waar.
35…Da5!
Daarmee toont de zwartspeler aan dat hij zich terecht op dit alles heeft ingelaten. De onderste rij speelt wit nu zoveel parten, dat hij snel met eeuwig schaak het halve punt moet veilig stellen.
36. De8+ Kg7 37. Dxe5+ Kg8 38. De8+ Kg7 39. De5+
39…Kg8
Op winst spelen met 39…Kh6 is alleen maar een verliespoging. Na 40. Pf5+! staat wit ineens op winst! Zoals blijkt uit de volgende varianten: 40…Lxf5 [40…gxf5 41. Df6+ Kh5 42. Dxf7+ Kh6 43. Df6+ Kh5 (zie analysediagram)
44. Dh4+ Kg6 45. Dxh3] 41. exf5 Dxa6 42. f6
40. De8+ Kg7 1/2-1/2
Jobava, Baadur – Timman, Jan H
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lc4 Lc5 4. c3 Pf6 5. d4
Dit systeem staat in de literatuur bekend als de Giuoco Pianovariant in het Italiaans, maar mij is altijd verteld dat het de Grecovariant is.
5…exd4 6. e5 Er is een heel lange theorievariant na 6. cxd4 Lb4+ 7. Pc3 Pxe4 8. O-O Lxc3 9. d5 Lf6 10. Te1 Pe7 11. Txe4 d6 12. Lg5 Lxg5 13. Pxg5 h6 14. De2 hxg5 15. Te1 Le6 16. dxe6 f6 en die leidt vermoedelijk tot voordeel voor zwart, hoewel de meningen daar verdeeld over zijn.
6…d5 7. Le2
is een paar keer eerder gespeeld door Jobava, hoewel zijn resultaten tegen respectievelijk Malakhov en Kamsky niet zo bevredigend waren voor hem. Maar dat hij blijft volharden, valt in hem te prijzen. 7. Lb5 is nu de meest bekende voortzetting.
7…d3
Timman ruikt onraad en wijkt af van de gebaande paden. In vrijwel alle partijen werd 7…Pe4 gespeeld met als mogelijk vervolg 8. cxd4 Lb6
8. exf6 dxe2 9. Dxe2+ Kf8
Een nieuwtje dat er nog niet zo gek uitziet. Nog bekend was 9…Le6
10. b4 Op 10. Lg5 kan zwart het beste 10…Dd6 spelen.
10…Ld6
Timman heeft goed gezien dat de loper hier het beste staat. 10…Lb6 11. b5 Pa5 is geen lolletje na 12. La3+ Kg8 13. Le7 Sterker nog: het is compleet uit!
11. b5 Pa5
Het paard aan de rand staat in dit geval helemaal niet slecht: veld c4 lonkt.
12. Lg5 De8 13. Dxe8+ Kxe8 14. fxg7 Tg8 15. Lf6
Op het oog lijkt wit goed te staan, maar dat valt in de praktijk erg mee.
15…Le7
16. Lxe7! Wit kan pion g7 voorlopig behouden maar na 16. Ld4 is 16…a6! heel sterk. 17. bxa6 Txa6 en zwart staat klaar voor … c7-c5.
16…Kxe7 17. Pbd2 a6 18. a4 Txg7
Materieel is alles in evenwicht en zwart heeft niets te vrezen.
19. O-O Lh3 20. Tfe1+ Kd6 21. g3 f6 22. Pd4 Te7 23. Ted1 c5 24. bxc6 bxc6 25. Tab1
Er is een wat merkwaardig eindspel ontstaan. Zwart bezit een pion in het centrum, heeft dus de meerderheid op de damevleugel, wit die op de koningsvleugel. Maar Timman moet het probleem van zijn paard op a5 nog oplossen. Dat kan weliswaar naar b7, maar dan is Tb6 lastig.
25…Kc7
Timman wil met een toren op d1 liever niet met de koning op de d-lijn blijven. Tegelijkertijd verhindert hij het binnendringen van de witte toren op b6.
26. Pc2?!
Een rare zet: hij haalt zijn meest actieve stuk weg. Wit kon ook een pionoffer brengen, maar na 26. c4 dxc4 27. Tbc1 c3 28. Txc3 Td8 moet hij flink gaan oppassen vanwege de penning over de d-lijn.
26…Lf5!
Zo zet zwart de zaak onder druk. Ook 26…Pb7 kon, maar de tekstzet is sterker.
27. Tb2 Ld3 Ook in aanmerking kwam 27…Lxc2 28. Txc2 Te2
28. Pb4 Le2 29. Te1 Tae8 30. Kg2 Kd6
Nu de witte toren van d1 is verdwenen, zet zwart graag zijn koning weer in het centrum. Niet 30…Lf3+ 31. Pxf3 Txe1 32. Pxe1 Txe1 33. Pxa6+ Kd6 34. Tb4 en wit kan het een beetje gaan proberen.
31. Pc2 Ld3 32. Pe3 Pb7
Eindelijk kan het afzijdige paard geactiveerd worden.
33. Tb4 Pc5 34. Tf4 Kc7
Ik kan me voorstellen dat Timman geen zin had in 34…f5 maar na 35. Pxf5+ [35. Th4 is dan ook niet zo geweldig na 35…Kc7] 35…Lxf5 36. Txe7 Txe7 37. Txf5 Pxa4 zou hij goed spel hebben gekregen.
35. Txf6 Pxa4
Deze ruil lijkt gunstig voor zwart.
36. Pb3 Le4+ Nu vooral niet 36…Pxc3? wegens 37. Tc1 Pe4 38. Pxd5+
37. Kg1 Pxc3
Nu d5 gedekt staat, maar vooral dat Tc1 tot de onmogelijkheden is gaan behoren (wegens … Pe2+) kan het wel. Zwart heeft inmiddels de overhand gekregen.
38. Pd4
Jobava vecht terug. Na 38. Ta1 Pb5 39. Txa6 d4 begint het al ergens op te lijken voor zwart.
38…Pb5 39. Pxc6 Te6 40. Txe6 Txe6 41. Pb4
De ruil van een stel torens is gunstig voor zwart en inmiddels heeft hij twee vrijpionnen gekregen.
41…d4?!
Dit ziet er normaal uit: zwart brengt een vrijpion naar voren, maar hij geeft de witte paarden iets te veel vrijheid. Zwart moet nu zelfs even oppassen.
41…Kb7! lijkt een aardige winstpoging: zwart gaat met de koning uit het schaakje en daarmee staat hij klaar voor een opmars van de a-pion. Het is voor zwart van belang dat hij vooral zijn randpion gaat benutten omdat paarden daar in de regel problemen mee hebben.
Helaas is 41…a5 foutief vanwege 42. Pbxd5+
42. Pc4 Pc3 43. f3 a5
Timman zet de zaak op scherp, maar hij heeft goed ingeschat dat hij geen verliesgevaar loopt. Zwart heeft ook niets te vrezen na 43…Lf5 44. Txe6 Lxe6 45. Pxa6+ Kc6 46. Pe5+ want ondanks zijn pion achterstand staan zijn stukken zo actief dat hij geen problemen zal hebben om het halve punt veilig te stellen.
44. Pxa5 Tb6 45. fxe4
Veel beter is 45. Txe4! Txb4 en dan moet wit nog [Niet 45…Pxe4?? wegens 46. Pd5+ Kd6 47. Pxb6 met stukwinst.] 46. Te6! vinden voor gelijkspel. [46. Te7+? Kb6 47. Pb7 d3 en zwart wint!]
45…Txb4
Ook hier heeft zwart – ondanks zijn minuspion – lichte winstkansen. Zijn d-pion is loeisterk en het witte paard staat vreselijk slecht.
46. e5!
Jobava ziet in dat er iets moet gebeuren.
46…d3 47. Tc1 d2 48. Txc3+ Kb6 49. Td3 Tb1+ 50. Kg2 d1=D 51. Txd1 Txd1
Zwart heeft een kwaliteit buit gemaakt maar daar staat tegenover dat wit er twee pionnen voor terug heeft gekregen.
52. Pc4+ Kc5 53. Pe3 Td2+ 54. Kh3 Te2
En hier besloten de heren tot een remise.
1/2-1/2
Alle partijen of fragmenten via de viewer:
