Csaba Horvath wint opnieuw OKU

In Utrecht werd het afgelopen weekend het Open Kampioenschap van Utrecht gehouden, beter bekend als het OKU. Het toernooi wordt zoals altijd georganiseerd door de bloeiende schaakvereniging Paul Keres, die met vele enthousiaste vrijwilligers dit prachtige evenement tot een goed einde weet te brengen.

Met vier grootmeesters (Csaba en Josef Horvath uit Hongarij, Bogdan Lalic uit Engeland en Normunds Miezis uit Letland), vier IM’s (Hugo ten Hertog, Li Riemersma, Liam Vrolijk en de auteur van dit verslag) en negen FM’s (Julian van Overdam, Eelke de Boer, Joris Kokje, Tom de Jong, Tim Lammens, Siem van Dael, Ivo Maris, Mark Smits en Jaap Vogel) had het toernooi de nodige titelhouders aan de start gekregen.

Zonder hoofdsponsor, maar wél met veel donateurs, werd er voorzien in een grote diversiteit aan ludieke prijzen. Naast de prijs voor de snelste winnaar per ronde (en per categorie) was er een schoonheidscommissie samengesteld waarin woordvoerder IM Niels Ondersteijn een vermakelijk betoog hield wie er per groep in aanmerking kwam voor een opmerkelijke prestatie. Als ik het goed gehoord heb bij de slotceremonie was er zelfs een zogenaamde ‘jojo-prijs’ ingesteld voor een partij waarin de spelers erin waren geslaagd om de waardering van een sterke engine vele malen te laten fluctueren tussen pakweg +15 en -15. Zonder andere donateurs te kort te willen doen, vond ik het heel bijzonder welke prijs de jonge Kobe Smeets (van vereniging Magnus Leidsche Rijn) in ontvangst mocht nemen. Hij kreeg in een speciale koker een levensgrote foto van wereldkampioen Magnus Carlsen, gesigneerd nog wel, beschikbaar gesteld door de bekende fotograaf Fred Lucas.

Voor het wat meer serieuze werk sprak de jury zijn waardering uit voor de echte schoonheidsprijs die op naam kwam van Groninger Jasper Geurink die met zwart grootmeester Miezis in een strakke partij had zoek gespeeld in zijn eigen favoriete ‘Botwinniksysteem’ (zie verderop mijn analyse van deze partij).
Het toernooi begon vrijdagavond al meteen met een kleine sensatie. Favoriet voor de eindoverwinning, GM Csaba Horvath (2518) moest enorm op zijn tellen passen tegen de talentvolle jeugdspeler Khoi Pham (2072). De witspeler etaleerde zijn tactische kwaliteit heel aardig in deze partij, maar hij kon toch niet voorkomen dat de Hongaar hem langzaam maar zeker van het bord schoof. Toen de dames waren geruild en de meest tactiek was uitgedamd, eek een zege slechts een kwestie van tijd. Horvath had twee lopers tegen twee paarden en een kostbare pluspion, een a-pion nog wel, die de witte paarden naar de hoek dwongen. En toen gebeurde er dit:

Hij heeft alles goed gedaan, maar nu gaat de grootmeester afschuwelijk de fout in…
50…a2??
Geeft zomaar een stuk weg. Hij mag blij zijn dat het nog remise is.

Daarmee was Horvath in de tweede ronde meteen van de liveborden verdreven (er waren er acht). Dat gaf anderen de kans om te profiteren van deze halve misstap. Vooral topspeler van de organiserende vereniging, IM Hugo ten Hertog, die al vele grootmeesterscalpen op zijn naam heeft staan, maakte daar dankbaar gebruik van. Hij begon met drie overwinningen, toen een remise tegen GM Josef Horvath en daarna een keurige overwinning op Jasper Geurink, die net een ronde daarvoor (zoals hierboven aangegeven) GM Miezis had verslagen.
Daarmee had Hugo alleen de leiding in handen genomen met een vijftal spelers op een half puntje achterstand. Maar de Utrechtenaar wachtte nog één vuurproef: met zwart tegen Csaba Horvath!

Deze partij eindigde in een deceptie voor Ten Hertog. Met zwart pakte hij de zaken wat al te voortvarend aan en Horvath liet zien dat hij een zeer sterke schaker is. Hij weerlegde een vroegtijdige poging van zwart om de witte koning mat te zetten op overtuigende wijze. Toen de zwartspeler materiaal kwijt was en even later ook zijn tegenspel, moest hij zijn koning omleggen.
Omdat om uiteenlopende redenen niemand erin slaagde om ook op de 5 punten te komen die Horvath had behaald, mocht de Hongaar zich wederom tot winnaar van dit OKU kronen. In zijn slotwoordje was hij heel vriendelijk voor de organisatie waarbij hij niet kon nalaten te vermelden dat hij na zijn blunder in de eerste ronde er niet meer op had gerekend om het toernooi – ongedeeld nog wel – te kunnen winnen.
In de eindstand zien we een heel peloton van maar liefst negen spelers op een halfje van de winnaar.

ANALYSE SCHOONHEIDSPRIJS

Miezis, Normunds – Geurink, Jasper
1. c4 g6 2. Pc3 Lg7 3. g3 e5 4. Lg2 d6 5. d3 Pc6 6. e4

De Botwinnikopstelling, een opening die Miezis al zijn halve leven speelt. Misschien dat hij er na deze partij een keer op uitgekeken raakt?
6…Pge7 7. Pge2 h5
Geurink houdt wel een ‘Bosboomsiaanse’ actie.
8. h4
Natuurlijk moet wit . ..h5-h4 niet toelaten.
8…Lg4 9. f3 Le6 10. Pd5 O-O 11. Le3
Nu dreigt wit d3-d4 dus moet zwart reageren.
11…Pd4 12. Pxd4 exd4 13. Lg5 f6
Ook gedwongen, want zwart mag uiteraard geen stuk op f6 laten binnenkomen.
14. Ld2 Pc6
je kun je afvragen wat hier de plannen voor beide spelers zijn.
15. Pf4
Met deze volgorde dwingt hij de loper naar f7.
Een actie met 15. b4 ligt voor de hand maar het is de vraag wat wit daarmee kan bereiken. Na bijvoorbeeld 15…Pe5 16. Pf4 Ld7 17. O-O c6 18. Db3 Kh7 zie ik ook niet precies hoe wit überhaupt vorderingen kan maken.
15…Lf7 16. De2 Pe5
17. g4?!
Dit is dus één van de ideeën. Hij hoopt de zwarte koning te kunnen belagen. Het plan komt in de partij niet uit de verf.
17…hxg4 18. fxg4 g5!?
Dit lijkt erg rigoureus, maar vermoedelijk is het wel de beste optie.
19. Ph5
Plannetjes met 19. Ph3? vallen in duigen na 19…Le6!
19…Le6
Ook nu heeft wit problemen met pion g4.
20. Lh3
Zwart heeft de witte velden weggegeven, maar daar staat tegenover dat pion g4 een aanvalsdoel is geworden.
20…Dd7
Er is een moeilijk te beoordelen stelling ontstaan. De pionnen op g4 en g5 worden belaagd, maar gek genoeg mag er nog even nergens geslagen worden. Wit niet op g5 omdat dan de f-lijn openkomt (en de dreiging …Pe5-f3+ in de stelling komt), zwart niet op g4 omdat wit dan na een paar keer ruilen op g4 wél op g5 kan nemen.
21. Pg3?!
Hij wil het paard naar f5 brengen, maar daar heeft hij misschien geen tijd voor.
Mijn engine beschouwt 21. O-O als wits beste kans. Veld f3 wordt gedekt en daarmee wordt hxg5 wel actueel. 21…gxh4 22. Kh1 is dan mogelijk.
21…b5!
Zwart besluit om nu snel aan de andere kant van het bord een lijn te openen.
22. b3 bxc4 23. bxc4 Tab8 24. Pf5
Het paard is op f5 geland, maar het blijkt allemaal wat tegen te vallen voor wit.
24…Tb2
Veel overtuigender was 24…Lxf5! 25. gxf5 en dan 25…Tb2 en zwart staat klaar voor dreigingen met …Lg7-h6.
25. Pxd4
Wit consumeert een pion, want moest hij anders? Tegelijkertijd valt hij de sterke loper op e6 aan.
25…c5
Een volstrekt logische zet, maar er was een andere.
Met het onconventionele 25…d5!! kon zwart het centrum openbreken. Het lijkt ongelooflijk dat het mogelijk is, maar omdat de witte koning gevangen staat in een heel kwetsbaar centrum, komt zwart in het voordeel. Een paar varianten: 26. Pxe6
[26. exd5 Lxd5 27. cxd5 Dxd5 en het stort in elkaar bij wit.] 26…Dxe6 27. cxd5 Db6! (zie analysediagram)
analysediagram
en aangezien de witte stukken totaal niet samenwerken en zwart elk moment ook zijn zwartveldige loper in de strijd dreigt te werpen, heeft zwart alle kansen aan zijn zijde.
26. Pf5?!
Hij had uiteraard de sterke witveldige loper moeten elimineren met 26. Pxe6 Dxe6 27. De3 en het ziet er naar uit dat wit stand houdt.
26…gxh4!
natuurlijk! Ook de zwartveldige loper gaat zich dadelijk mengen in de strijd. De hoofddreiging is nu …Lxf5 gevolgd door …Lh6.
27. O-O?
Miezis de kampioen laat rokeren, maar de zet is wel direct verliezend.
Dat had wit kunnen voorkomen met 27. De3 maar ook dan zou 27…Lxf5 28. gxf5 Kf7 gevolgd door …Th8 en eventueel …Lh6 ook heel erg goed voor zwart zijn geweest.
27…Lxf5! 28. gxf5 Lh6 29. Tad1 Tf7
Zo komen de zwarte stukken mooi in de aanval. In deze stelling kunnen we het verschil aan activiteit duidelijk waarnemen. De witte stukken staan passief op een kluitje en hebben geen toekomst, die van zwart komen bijna allemaal beter te staan. De strijd is in hogere zin al beslist maar Geurink breit er nog een mooi slot aan.
30. Kh1 Tg7 31. Tf2

31. Tg1 Tg3!
31…Tg3 32. Tg2 Dg7

33. Lxh6
Misschien dacht hij dat zwart het fout had gedaan?
33…Txe2 34. Lxg7
Nu de penning over de g-lijn even weg is, maakt zwart daar mooi gebruik van.
34…Txh3+
Opgegeven. 34…Txh3+ 35. Kg1 Txg2+ 36. Kxg2 Tg3+ en de loper op g7 gaat verloren.
0-1

 

ANALYSES ANDERE PARTIJEN

Pham, Khoi – Horvath, Csaba
1. e4 c5 2. Pf3 e6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 a6 5. Ld3 Lc5 6. Pb3 Le7 7. Le3 Pc6 8. Pc3 Pf6 9. O-O d6 10. f4 b5 11. Kh1 Lb7 12. Df3 Pb4 13. Dg3 g6 14. a4 Pxd3 15. cxd3 b4 16. Pe2 O-O 17. Ld4 Tc8 18. Tac1 Dd7 19. Pa5 La8 20. Pc4 Dxa4 21. Pb6 Txc1 22. Txc1 Db5 23. Tc7

23…Ph5!
Na 23…Ld8 24. Pxa8 Ph5 25. Dh3 Lxc7 26. Pxc7 Dc6 27. Pxe6 fxe6 28. Dxe6+ Tf7 zou zwart lichtjes in het voordeel komen, hoewel wit nog bepaald niet hoeft te wanhopen.
24. Df3 Ld8
Allemaal goed gespeeld van zwart.
25. Pc8!?
Een aanlokkelijk zetje! De witte stukken dringen het zwarte kamp binnen, maar in feite is niets bijzonders aan de hand. Moet zwart natuurlijk wel de juiste voortzetting vinden!
25…e5!

25…Lxc7 faalt op het mooie matbeeld: 26. Pe7#
26. fxe5 dxe5
Opnieuw ging 26…Lxc7 niet vanwege 27. Pe7+ Kh8 28. exd6+ f6 29. dxc7 en wit wint.
27. Tc5 Dd7 28. Lxe5

Het is rare heksenketel geworden met voor beide spelers wat verdwaalde stukken kris kras over het bord. Objectief gezien staat zwart duidelijk beter.
28…f5!?
Zeer interessant gespeeld: hij wil zijn toren iets laten doen over de f-lijn.
De beste zet was 28…f6! 29. Ld6 Te8 en het kan bijna niet anders dat er iets mis gaat met de vreemde positie van de witte stukken. Zo zit …f6-f5 in de stelling.
29. d4!
Koi vindt de beste voortzetting.
29…fxe4 30. Db3+ Df7 31. Dxf7+ Txf7
Nou zal het toch wel gedaan zijn zou je verwachten. De dames zijn geruilen, zwart heeft een pion meer en het loperpaar terwijl de witte stukken wat excentriek staan opgesteld.
32. Kg1 Pf6
Vrij sterk was nu 32…Lg5! 33. h3 e3 en de dreiging …Tf2 hangt in de lucht. Na 34. Pd6 moet zwart overigens 34…Tf8 antwoorden en hij heeft nog altijd alle troeven in handen.
33. Pd6 Tc7
34. Pxe4!?
De witspeler toont opnieuw zijn tactische handigheidjes.
34…Txc5 35. Pxc5
In elk geval staat het materieel gezien weer gelijk.
35…a5 36. Pf4 Kf7 37. Kf2?!
37. Pfd3 was het meest taai.
37…Pg4+ 38. Kg3 Pxe5 39. dxe5
39…Lc7
Iets logischer lijkt mij 39…Lb6 waarna dit eindspel gewonnen moet zijn voor zwart.
40. Pfd3 Ke7 41. Kf2 Lb6 42. g3
42…a4!
Nu kan de a-pion meteen aan de wandel. Zwart staat inmiddels duidelijk op winst.
43. Ke2 a3 44. bxa3 bxa3 45. Pb3 Ld5
Allemaal ijzersterk.
46. Pdc1 Ke6
Met 46…Lc7 of 46…a2 hadden zwart het punt zonder al veel moeite binnen gebracht. Bijvoorbeeld: 47. Kd3 om de dreiging …Ld4 eruit te halen. 47…Lc7 en wit moet een stuk inleveren.
47. Kd3 Kxe5 48. Pa1 Ld4 49. Pc2 Lb2 50. Kd2

51. Pd3+ Ke4 52. Pxb2 Kf3 53. Pd3

53…Le4
Met 53…Kg2 kon hij ook de tweede loper wegblunderen. Er kan dan het curieuze eindspel van twee paarden tegen een paar zwarte pionnen ontstaan: 54. Pf4+ Kxh2 55. Pxd5 Kxg3 Tegen 1 zwarte pion is soms gewonnen, tegen drie (maar ook tegen nul!) is het remise.
54. Pde1+ Kg4 55. Pa1 Kh3 56. Ke3 Ld5 57. Kf2
En hier werd er remise gegeven. Ik denk dat de Hongaar bang was dat er nog meer fouten uit zijn vingers zouden komen. Hij kon overigens nog steeds op winst spelen omdat de witte paarden niet zoveel kunnen. Een voorbeeld:
57. Kf2 Kxh2 58. Pac2 Le4 59. Pa1 Ld5 60. Pd3 g5 61. Pe1 h5 maar na 62. Pd3 moet het toch remise zijn.
½ – ½
Diezelfde Geurink werd een ronde later opgebracht door Hugo ten Hertog die een goede partij speelde. Gezegd moet worden dat de Utrechtenaar zijn laatste zetten aangewezen was op zijn increment van 10 seconden, hetgeen toch niet eenvoudig is.

Geurink, Jasper – Ten Hertog, Hugo
1. e4 g6 2. d4 Lg7 3. c3 d6 4. Ld3 Pf6 5. Pf3 Pc6 6. d5 Pb8 7. c4 Lg4 8. Pbd2 Pa6 9. 0-0 Pc5 10. Lc2 0-0 11. Tb1 a5 12. b3 Lxf3 13. Dxf3 Pfd7 14. Dd1 e6 15. dxe6 Pxe6 16. Pf3 Te8 17. Le3 Pec5 18. Pd2 Df6 19. Pf3 Dd8 20. Pd2 b6 21. Df3 Pe5 22. Dg3 Pc6 23. Tbd1 a4 24. f4 axb3 25. axb3 Ta2 26. Lb1 Tb2 27. e5 dxe5 28. fxe5 De7 29. Tde1 Lxe5 30. Dh3 De6 31. Dh4 Dd7 32. Pf3 Lc3 33. Td1 De7 34. Lg5 De2 35. Dh3 Txb3 36. Lh4 De6 37. Dg3 Pd4 38. Kh1 Pxf3 39. Dxf3 Le5 40. Dd5 Dxd5 41. cxd5 Ld6 42. Lf6 Te2 43. Ld4 Pd7 44. Ld3 Te7 45. Lc2 Tb4 46. Lf2 f5 47. h3 Tf4 48. g3 Tb4 49. Ld3 Pe5 50. Le2 Tb2 51. La6 Pd7 52. Lc8 Tb3 53. Kg2 Pc5 54. g4 fxg4 55. Lxg4 Tb2 56. Kg1 h5 57. Lf3 Tf7 58. Ld4 Tb3 59. Kg2 Pd3 60. h4 Pf4+ 61. Kg1 Lc5 62. Lxc5 bxc5 63. d6 cxd6 64. Txd6 Kg7 65. Tc6 Tc3 66. Kh2 Pd3 67. Lg2 Txf1 68. Lxf1 Pe5 69. Tc7+ Kf6 70. Lg2 Pg4+ 71. Kg1 Tc1+ 0-1

Horvath, Csaba – Ten Hertog, Hugo
1. d4 g6 2. e4 Lg7 3. Pc3 d6 4. Le3 a6 5. f4 b5 6. Pf3 Pd7 7. e5 Ph6 8. Ld3 Lb7 9. De2 c5 10. dxc5 dxe5

In een partij Hunt-Svidler, 2012 ging wit verder met
11. O-O-O
Dit blijkt een nieuwe zet te zijn.

11. fxe5
11…Da5
Hij probeert ijzer met handen te breken.
Iets meer solide is 11…Dc7 maar dat is meestal niet in de de stijl van Ten Hertog.
12. Kb1 b4

13. Le4!
Deze zet moet Horvath hebben geprepareerd toen hij Kb1 speelde.
13…bxc3?
Dat is toch te gek.
Na 13…Lxe4 14. Pxe4 Pf5 is het ook geen lolletje voor zwart, maar er is nog niets beslist.
14. c6!
Tja, dat gebeurt er dan… Wit neemt het stuk niet meteen terug, maar doet dat wat later onder veel betere omstandigheden.

14. Lxb7? zou meteen verliezend zijn vanwege 14…Db4 en de dubbele aanval op b2 en b7 kost wit de partij.
14…Db4 15. b3
Hij vangt de matdreiging op en houdt alle dreigingen in tact.
15…O-O 16. cxb7

Nu staat er een reus van een vrijpion op b7 en daarbij hangt ook het paard op d7 nog.
16…Dxe4
Hij doet wat hij kan, maar het werkt allemaal niet voor zwart.
Het probleem voor zwart zit hem er vooral in dat een normale zet als 16…Tad8 faalt op het ijzersterke 17. Dc4 Dxc4 18. bxc4 Pf5 19. Lxf5 gxf5 20. Td5 en de witte pionnen op de damevleugel beslissen de strijd in wits voordeel.
17. bxa8=D Txa8 18. fxe5
Op 18. Txd7 kan zwart nog vechten met 18…exf4 hoewel wit na 19. Te1 fxe3 20. Dxe3 ook op winst moet staan.
18…Pxe5
19. Td4!
Allemaal even sterk van de Hongaarse grootmeester.
19…Df5 20. Lxh6
En dan gaat er nog meer materiaal de mist in voor zwart.
20…Pxf3 21. Lxg7 Pd2+ 22. Txd2 cxd2 23. Lc3 Tc8 24. Dxd2
En nu vond Hugo het wel genoeg.
1-0

ALLE PARTIJEN GESPEELD OP DE LIVEBORDEN

Via de toernooisite zijn er downloads van alle ingevoerde partijen per groep. Daar komt u in via deze link.

(Alle foto’s zijn van Henk van Lingen)