Schaakrubrieken weekend 9 juni 2018
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Onwrikbaar plichtsgevoel
Op de rustdag na de derde ronde van het Altiboxtoernooi in Stavanger gebeurde er iets akeligs. De Chinees Ding Liren, vierde op de wereldranglijst, viel van zijn fiets en brak zijn heup. Als Amsterdammer denk je dan even dat buitenlanders nu eenmaal niet kunnen fietsen en het daarom ook maar liever niet moeten proberen, maar dat gaat voor Ding niet op. Hij woont in Beijing, de fietshoofdstad van de wereld. Er was op die rustdag een kookwedstrijd georganiseerd. Ding had pijn, maar zittend op een krukje sneed hij de groentes en samen met zijn kookpartner Anand won hij de wedstrijd. Toen werd hij naar het ziekenhuis gebracht, waar hij te horen kreeg dat hij geopereerd moest worden en niet meer aan het toernooi mee kon doen. Bewonder de onverzettelijke plichtsbetrachting van de Chinese topspeler. Hij had pijn, maar met een glimlach deed hij zijn plicht, hij sneed de groentes en won de kookwedstrijd. In de eerste drie rondes had Magnus Carlsen twee partijen gewonnen, maar daarna leek zijn kaarsje opgebrand. Hij won verder niets en verloor van Wesley So. Voor de laatste ronde stond Carlsen samen met de Amerikanen Caruana, So en Nakamura bovenaan. Caruana was de enige die zijn laatste partij won en hij werd dus toernooiwinnaar, met de bescheiden score van 5 uit 8.
Vrijwel tegelijk met het toernooi in Stavanger werd in het Siberische oliestadje Poikovski het 19de Karpov-toernooi gespeeld. Het was niet moeilijk om daar een spannende partij uit te kiezen, want de strijdlust was veel groter dan in het vredige Stavanger. In de eerste ronde werden alle vijf partijen beslist. Het kon natuurlijk niet zo woest doorgaan in Poikovski, maar het remisepercentage bleef laag. De toernooiwinnaar was de Rus Dmitry Jakovenko met 6½ uit 9 en de Rus Jan Nepomniatsjtsji en de Israëlische veteraan Boris Gelfand deelden de tweede plaats met 6 punten.
Jan Nepomniatsjtsji-Viktor Bologan, 19de Karpov-toernooi, Poikovsky 2018
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 Pf6 4. d3 Lc5 5. Pbd2 0-0 6. Lxc6 dxc6 7. Pc4 Pd7 8. De2 Te8 9. h4 Het begin van een triomftocht. Op h6 zal de pion straks meewerken aan de mataanval. 9…b5 10. Pa5 Lb4+ 11. Ld2 Lxa5 12. Lxa5 Pf8 13. De3 Dd6 14. h5 c5 15. Ld2 Pe6 16. 0-0-0 b4 17. g4 Wits aanval op de koningsvleugel is al aardig op weg. Zwart kan het op de andere vleugel nadoen met 17…a5 en dat was waarschijnlijk ook het beste geweest. 17…Pd4 18. Pxd4 exd4 19. Df3 Da6 Het lijkt of zwart met 19…De6 een pion kon winnen, maar na 20. Kb1 Dxg4 21. Dxg4 Lxg4 22. Tdg1 Ld7 23. Tg5 zou wit beter staan. 20. Kb1 c4 21. dxc4 Lb7 22. Tde1 Dxc4 23. h6 De6 23…Tad8 zou nuttig zijn voor de tegenaanval en ook voor de verdediging. 24. Df4 b3 Zwart is veel te optimistisch. 25. axb3 d3 26. cxd3 La6 27. Th3 Dxb3 Dit leidt snel tot verlies, maar het is het logische vervolg op zijn vorige drie zetten, anders zou hij voor niets twee pionnen hebben weggegeven. 28. Dg5 Lxd3+
Partij in de viewer:
Op de Norway Chess tienkamp is Caruana weer ijzersterk
Amerikaan wint voor de derde keer in 2018 een toptoernooi.
De Norway Chess tienkamp in Stavanger, op papier het sterkst bezette toernooi van het jaar, begon anders dan de organisatoren zich hadden -voorgesteld. Voordat de eerste zet was gespeeld, dreigde de Azerbeidzjaan Mamedjarov zich met kiespijn te moeten terugtrekken. Dat bleek na medische behandeling niet nodig, maar op de rustdag na de eerste drie ronden haakte de Chinees Ding af na een bij een val van zijn fiets opgelopen heupbreuk. In de toernooizaal lag intussen een geruisloze eindzege in het verschiet voor Magnus Carlsen, die sterk was begonnen met twee winstpartijen in de eerste drie ronden. De strijd om de eerste prijs zat op slot totdat de -wereldkampioen in de zesde ronde onverwacht verloor van So. Carlsens -rivalen vatten moed, het veld schoof in elkaar en bij het ingaan van de -slotronde leek het onvermijdelijk dat een playoff nodig zou zijn om een winnaar aan te wijzen. Zo ver kwam het niet. Nadat ¬Carlsen genoegen had genomen met een korte remise, lag het lot van het toernooi in handen van Fabiano Caruana en Wesley So, die beiden bij winst in hun onderlinge partij de concurrentie achter zich konden laten. De twee Amerikanen vochten een nerveus manoeuvreergevecht uit dat in de tijdnoodfase explodeerde. In verloren stand plaatste So met succes een valstrik, waarna hem één zet later, toen de tijdnood voorbij was, een fatale fout ontglipte. Zo won Caruana na zijn successen in de kandidatenstrijd in Berlijn en de daarop volgende Grenke Classic in Baden-Baden voor de derde maal dit jaar een toptoernooi. Carlsen weet wat hem in de WK-match te wachten staat.
Caruana–So (Stavanger 2018)
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 Pf6 4. d3 Lc5 5. 0-0 Pd4 6. Pxd4 Lxd4 7. La4 c6 8. c3 Lb6 9. Pa3 d6 10. Lc2 Le6 11. De2 h6 12. Kh1 g5 13. Pc4 Lc7 14. Pe3 d5 15. Te1 De7 16. a4 0-0-0 17. Tb1 d4 18. Pf1 Lb6 19. Ld2 Lg4 20. f3 Le6 21. Pg3 Thg8 22. b4 g4? Sterker is volgens Caruana 22 … h5. 23. a5 dxc3 24. Lxc3 Ld4 25. Lxd4 Txd4 26. b5 c5 27. Lb3 h5 28. Pf5 Lxf5 29. exf5 Te8 30. Tbc1 gxf3 31. Dxf3 Ted8 32. Lc4 e4 33. dxe4 De5 34. Lxf7 Td3 35. Df2 T8d4 36. Ld5 Kd7 37. b6 axb6 38. axb6 Pg4 39. Dg1 Niet 39. Dh4 Th3! 40. Dxh3 Pf2+.
Partij in de viewer:
Er gebeurt van alles
De prestigieuze Euwe-ring heeft weer een nieuwe drager. Toen in 1977 de Gasunie, toenmalige sponsor van de wereld- en Europese jeugdkampioenschappen, Max Euwe wilde eren voor zijn belang voor het Nederlands schaakleven en het jeugdschaak in het bijzonder, liet men een gouden ring smeden met zo’n typisch schaakpaardenhoofd. De gedachte was dat de drager die ring vijf jaar later zou overdragen. De volgende dragers werden Hans Bouwmeester, Jan Timman, Hans Böhm, Hans Ree, Genna Sosonko, Cor van Wijgerden. Allemaal schakers die zowel op het bord als daarbuiten propagandistisch wezenlijke impulsen hebben gegeven aan het Nederlandse schaakleven. Vorige week gaf Van Wijgerden in het gastvrije Holland Casino de ring door aan Eddy Sibbing. De verdiensten van Sibbing zijn voor het grote publiek onbekend. Hij is al meer dan 30 jaar schaaktrainer, geeft les op basisscholen, is lerarenopleider van de KNSB en al 10 jaar manager van het Max Euwe Centrum op het Max Euwe-Plein in Amsterdam, met als goede buur het Holland Casino. “Mijn keus voor Eddy Sibbing moet gezien worden als een ode aan al die hard werkende schaakleraren,” verklaarde Van Wijgerden, “want ik heb de ervaring dat het de meesten een zorg zal zijn maar zonder jeugd is er geen toekomst voor de schaaksport”.
Er komen onbegrijpelijke zaken tot ons vanuit Amerika. Met ingang van 1 juni betalen buitenlanders 25% meer inschrijfgeld en wordt 25% extra belasting ingehouden op prijzengeld. Verder geldt de FIDE-regel ‘aanraken is zetten’ niet meer voor Amerikanen. Het wachten is op een gepast antwoord vanuit Europa waarbij Amerikanen minder bedenktijd krijgen en alleen met de linkervoet mogen zetten.
Het boek Buitengewone Schaak Tactiek zat bij de post. Het herkennen van tactische mogelijkheden heeft bijna altijd te maken met de kennis van patronen. Als je weet, voelt dat er iets in de stelling moet zitten dan is het alleen nog een kwestie van goed doorrekenen. Dat herkennen is een combinatie van kennis en vaardigheid. De opzet van het boek is een hoofdstuk met een korte introductie van een thema, dan een twintigtal opgaven en vervolgens de oplossingen. De voorbeelden komen uit de toernooipraktijk of uit studies.
Het thema is hier ‘de vork’. Iedere geoefende speler weet als hij deze stelling ziet dat er iets moet zijn. Dat zijn de momenten dat je bij een simultaan even de tijd neemt. De normaalzet is 1.Pe3 maar dan houdt zwart alles onder controle met 1…Lh3. Dus moet je nu toeslaan. Na 1.e6! Kxf6 2.Pe3
heeft de loper vele velden maar hij is nergens veilig, bijvoorbeeld 2…La6 3.Pd5+ Kxe6 4.Pc7 en wint. Dit was overigens een studie van A. Troitsky, gepubliceerd in de Deutsche Schachzeitung 1911.
Uit het hoofdstuk ‘Eeuwig schaak’. Zwart staat moeilijk en 1…Da5 2.Txd5 werkt niet. De stelling kwam voor in de partij Kasparov – Kramnik Frankfurt 1999. Dankzij een thematisch dubbel loperoffer redt zwart het vege lijf: 18…Lxa2+ 19.Kxa2 Da5+ 20.Kb1 Lxb2 21.Kxb2 Dc3+ 22.Ka2 Dxc2+ 23.Ka1 Dc3+ en remise.
Andere thema’s die behandeld worden: batterij, penning, afleiding, lijnen openen, achterste rij, promotie, tussenzet, mat, pat en gecombineerde thema’s. Schrijver is Yochanan Afek, grootmeester in studies en Internationaal Meester, 144 bladzijden 23 euro bij uitgeverij Gambit.
In het supersterke Altibox Toernooi (zie vorige week) moest Liren Ding zich na drie ronden terugtrekken. Hij had zijn heup gebroken tijdens een fietstocht op een rustdag. Magnus Carlsen zal wel winnen maar leed ook een gevoelige nederlaag.
W. So – M. Carlsen
1.d4 d5 2.c4 c6 3.cxd5 cxd5 4.Lf4 Pf6 5.Pc3 Pc6 6.Pf3 a6 7.Tc1 Lf5 8.e3 Tc8 9.Le2 e6 10.0-0 Pd7 11.Pa4 Le7 12.h3 0-0 13.a3 Pa5 14.Pc5 Pc4 15.b4 Pxc5 16.dxc5 Pxa3 17.Pd4 Le4 18.f3 Lg6 19.Db3 Pc4 20.Lxc4 dxc4 21.Dxc4 De8 22.Lg3 e5 23.Pb3 Ld8 24.Dd5 Db5 25.Lxe5 Le7 26.Dd2 Tfd8 27.Ld6 Lf6 28.e4 h6 29.Pd4 Lxd4 30.Dxd4 Te8 31.Tfe1 Kh7 32.g4 f6 33.f4 Dc6 34.f5 Lf7 35.h4 Ta8 36.Tc2 a5 37.g5 Lh5 38.g6+ Kh8 39.b5 Dxb5 40.Tb2 Dc6 41.Tb6 Dc8 42.Dd5 a4 43.Txb7 Tg8 44.c6 zwart geeft op.
Partij in de viewer:
In Duitsland zijn een aantal (vaak)kleine uitgeverijen die leuke boekjes over schaken uitgeven, maar dan niet op het gebied van de schaaktheorie, maar zoals in dit geval Schachverlag Kania over de schaakhistorie. Het gaat hier om het boek van de heren Zeller en Hagemann: Vergessene Meister, de heren noemen het een lehr- und lesebuch (ISBN 978-3-931192-39-6, € 19,80). Het gaat om vijf briljante meesters die het door allerlei oorzaken net niet lukte de top te halen, maar gevaarlijk waren voor iedere grootmeester. De carrière van Eliskases (1913-1997) werd gebroken door de Tweede Wereldoorlog die hem in Argentinië deed belanden tijdens de Olympiade in Buenos Aires. Rotlevi (1889-1920) kreeg een zenuwcrisis en leeft alleen voort via de door hem verloren onsterfelijke partij tegen Rubinstein, het grootste schaakgenie dat nooit de wereldtitel won. Petrov (1907-1945) uit Letland won toernooien voor bekende grootmeesters, maar stierf jong in een kamp. Sultan Khan (1905-1966) moest met zijn meester weer terug naar India. Het betekende het einde van zijn schaakloopbaan die hem menig succes bracht, bijv. de Britse titel (3x). En dan was er nog de Pools-Duitse Leonhardt (1877-1934). Hij kon zo briljant analyseren dat hij in de partij in fatale tijdnood raakte omdat hij te veel zag. Het leven van alle vijf is interessant, maar vooral tragisch; de auteur kan zich uitleven. IM Frank Zeller neemt het partijengedeelte voor zijn rekening en slaagt erin om in de analyses en het commentaar de karakteristieke kenmerken van de spelers naar voren te halen. Hij heeft zich in vele artikelen een kenner en liefhebber getoond van het romantische schaak van vroeger. Hij heeft de verleiding weerstaan om Rotlevi-Rubinstein te laten zien en dus doe ik het ook maar niet, maar wel Rotlevi- Nimzowitsch, een andere ‘net geen’ wereldkampioen. 1.d4 d5 2. Pf3 e6 3.c4 c5 4.Pc3 Pc6 5.cxd exd 6.g3 in die tijd (Karlsbad 1911) een bijzondere zet die door de gevestigde orde werd gehoond, maar later overgenomen. 6..Pf6 7.Lg2 h6 Zeller vermaakt ons met uitvoerige analyses, maar de partij gaat verder met 8.0-0 Le6 9.Le3 Pg4 Aaron neemt de handschoen op. 10.Pe5 b4 11.f4 Lxc3 12.bxc Lf5 tegenspel voor zwart. 13.Dc1 De7 14.h3 h5 15.Db2 0-0 16.Kh2 Tfd8 17.Lf3 wit wil g4 doorzetten Tac8 18.Tg1 Tc7 19.Tg2 De6 beiden spelen niet bepaald op remise. 20.g4! hxg 21.hxg Pxe5 22.fxe5 Objectief was dxe beter, maar Rotlevi heeft het plan om aan te vallen via de f-lijn. Pxg4 23.Lxg4 Lxg4 24.Lg5 kennelijk verandert wit van plan Tdd7 25.Tag1 Lf5 26.Da3 a6 27.Tg3 Tc6 eigenlijk is de aanval van Rotlevi niet echt tot stand gekomen. De tijdcontrole naderde (30 zetten in 2 uur was de eerste fase) en wellicht had Rotlevi, groot tacticus, al bij zet 26 iets op het oog. Het lukt hem zwart, nb de grote Nimzowitsch, in een gemeen valletje te lokken: 28.T1g2 Le4 29.Tg1 lijkt of hij herhaling aanbiedt 29,,Lg6? het risico van wit (29..Df5 wint de kwaliteit) slaagt 30.Th3 Df5?? geen moment gekeken naar 31.Df8+ en het loopt mat.
Partij in de viewer (is niet de partij die hierboven is beschreven, we zoeken verder (redactie):
Probleem 2684 is een tweezet van Touw Hian Bwee:
Een mooie stille zet in Utrecht
Het open kampioenschap van Utrecht, het weekendtoernooi van Paul Keres, is altijd een vrolijk toernooi, waar creativiteit wordt beloond. Iedere ronde is er in alle drie de groepen een prijs voor de speler die het eerst gewonnen heeft. Aan het eind van het toernooi is er een schoonheidsprijs en een spektakelprijs. Bovendien prijzen voor de speler die het ergst geschwindeld heeft en voor zijn tegenstander, die het ergst beschwindeld is. Het zijn uiteraard geen geldprijzen, dat past niet bij deze sfeer, maar meestal bier, wijn, schaakboeken en curiosa. Voorzitter Jan Jaap Janse meldde in een van zijn rondeverslagen het opmerkelijke feit dat volwassenen vaak voor een schaakboek kiezen en tieners voor een fles wijn. Janse beschermde de tieners door te schrijven dat ze dat waarschijnlijk voor hun ouders doen, die hun bloedjes van kinderen het hele weekend moeten missen.
Onderstaande partij kreeg geen prijs, behalve dan de vermelding in deze rubriek. Dat is ook wat waard. Ik beloon de partij voor de prachtige stille zeventiende zet van wit. Een simpel pionzetje waarvan de bedoeling niet duidelijk is, totdat zwart die bedoeling inderdaad niet onderkent en keihard wordt matgezet. En dat door de sleutelzet g2-g3, die niets lijkt te betekenen.
Van de Pavoordt-Wensink
1.e4 c5 2.c3 d5 3.exd5 Pf6 De bedoeling zal zijn 4.c4 e6 5.dxe6 Lxe6 en zwart wil dit wel spelen. Of het op termijn genoeg is, is een andere vraag.4.d4 Pxd5 5.Pf3 e6 6.Ld3 cxd4 7.Pxd4 Le7 8.0-0 0-0 9.Pd2 Pd7 10.P2f3 P7f6 11.Te1 Dc7 12.Lg5 h6 13.Lh4 a6 14.Pe5 Pd7 Geen mooie zet, maar misschien wil zwart niet dat de witte loper op g3 terechtkomt. Niet dat er dan veel aan de hand is. 15.Lxe7 Pxe7 16.Pg4 Nou moet er bij zwart een alarmbelletje gaan rinkelen. 16…Pd5
Partij in de viewer:
Het besluiten tot remise in een gewonnen stand waarbij beide spelers iets niet zien komt zelfs voor bij wereldkampioenen. In 1958 speelde meester Bouwmeester tegen wereldkampioen Botwinnik. Hans Bouwmeester is schrijver van vele schaakboeken, denk bijvoorbeeld aan de Prismaserie, waar menig schaker groot mee is geworden. Hij beschrijft zijn partij en het voorval “remise overeenkomen in gewonnen stand” tegen Botwinnik als volgt: “Een confrontatie met de wereldkampioen heeft voor elke schaakmeester iets fascinerend. Botwinnik gaf zich altijd voor de volle honderd procent en verliet tijdens de partij zelden of nooit het bord. Zijn concentratievermogen was enorm; zelfs een luidruchtig publiek kon hem niet uit zijn evenwicht brengen. Het gebeurde weinig dat hij in een gewonnen positie de beslissende combinatie miste. Een uitzondering dus nu.”
Partijen in de viewer:
@Han en Bakstra
Leuk van Hans dat hij een parodie van schaaksite.nl in zijn Telegraaf-rubriek opneemt. Klik hier en hier.