Schaakrubrieken weekend 21 september 2019
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Giri hoopt op succes van Ding Liren
De Russisch-Amerikaanse grootmeester Grigori Serper vergeleek laatst de moderne topschakers, die als bezetenen van het ene toernooi naar het andere snellen, met de beklagenswaardige personen in de klassieke film They shoot horses, don’t they? uit 1969. Die gaat over straatarme Amerikanen in 1932, die meedoen aan een wekenlange dansmarathon, tot ze volledig uitgeput zijn. Er vallen doden en de beloofde prijs wordt niet uitgekeerd. Ik hoef niet uit te leggen dat er grote verschillen zijn tussen die arme sloebers en de topschakers van nu, maar ik begreep de vergelijking wel.
De Chinees Ding Liren is in de World Cup in Chanty-Mansiejsk de speler met de hoogste rating. Magnus Carlsen, die onlangs een aandelenpakket kocht van de website Chess24 en daar vaak interessante commentaren geeft, vroeg zich af of er na Dings hectische jaar nog genoeg brandstof in zijn tank zit. Dat lijkt voorlopig in orde. Ding plaatste zich voor de vierde ronde, die afgelopen vrijdag is begonnen. Dit knock-outtoernooi begon met 128 spelers, nu zijn er nog zestien. Anish Giri, de tweede in rating, is daar helaas niet bij. Hij werd in de tiebreak van de derde ronde uitgeschakeld door de Amerikaan Jeffery Xiong, die als achttienjarige de sterkste tienerschaker ter wereld is.
Ding zei dat hij ontspannen kon spelen. Er zijn in de World Cup twee plaatsen in het kandidatentoernooi van 2020 te verdienen, maar voor hem is dat niet zo belangrijk, omdat hij door zijn rating vrijwel zeker al een plaats krijgt. Als hij toch de finale van de World Cup bereikt, heeft hij die ratingplaats niet nodig en gaat die waarschijnlijk naar Giri, die nu dus moet duimen voor het succes van Ding Liren. In de tweede tiebreakpartij tegen Xiong had Giri met een schitterende zet Xiong uit kunnen schakelen om zelf door te gaan naar de volgende ronde, maar in tijdnood in een rapidpartij was het vrijwel onmogelijk om dat te zien.
Anish Giri – Jeffery Xiong, World Cup 2019, derde ronde, tweede tiebreakpartij
1. Pf3 Pf6 2. c4 c5 3. Pc3 e6 4. g3 b6 5. Lg2 Lb7 6. 0-0 Le7 7. Te1 Pe4 8. Pxe4 Lxe4 9. d3 Lb7 10. e4 Pc6 11. d4 cxd4 12. Pxd4 Pxd4 13. Dxd4 0-0 14. Le3 Dc7 15. Tac1 Dc6 16. Dd2 f5 Zwart verscherpt de strijd. 17. Ld4 f4 18. gxf4 Ld6 19. f5 Een vergissing. Na 19. Le3 zou zwart slechts magere compensatie voor de pion krijgen. 19…Txf5 20. b4 Th5 21. h3 Tf8 22. Ted1 Txh3 Dit zou goed uitvallen na 23. Lxh3 Dxe4, maar wit heeft beter. 23. Lxg7 Th2 24. Dg5 Tf5 25. Dg4 Kf7 26. Lb2 Lf4 27. b5 Dc7
Partij in de viewer:
Giri bezwijkt tegen 18-jarige Xiong onder de druk
Als een knock-outtoernooi een loterij is, dan is het lot de sterkste spelers goed gezind bij de strijd om de World Cup in de Russische stad Chanty-Mansiesjk. Negen van de tien hoogst geplaatste deelnemers overleefden de eerste drie ronden. De kans is klein geworden dat een outsider de finale bereikt en zich daardoor kwalificeert voor het kandidatentoernooi. De enige topspeler die voortijdig afhaakte, was Anish Giri. Hij ging in de derde ronde ten onder tegen de 18-jarige Amerikaan Jeffery Xiong, de juniorenwereldkampioen van 2016. De overwinning van Xiong was volkomen verdiend. Kleine problemen in de twee klassieke partijen loste hij naar behoren op, waarna hij in twee spannende tiebreaks het gestroomlijnde spel van Giri ontregelde door in rommelige stellingen onbevreesd de aanval te zoeken. De ondergang van Giri was geen verrassing. Met zwart kwam hij in dit toernooi amper in gevaar, maar met wit lukte het hem niet het spel naar zijn hand te zetten. In de tweede ronde balanceerde hij al op de rand van de afgrond tegen Jevgeni Najer. Hij kreeg de Rus pas op de knieën in de beruchte armageddonpartij, het beslissende allerlaatste vluggertje. In de tiebreaks tegen Xiong hield Giri stand tot hij in de vierde partij onder de druk bezweek. Na 24 zetten bereikte hij met wit de volgende stand:
Foutloos spel is zelden te zien in de tiebreaks. Een aangename uitzondering is een door de Rus Jakovenko briljant gevoerde aanval tegen de Fransman Vachier-Lagrave:
Jakovenko – Vachier-Lagrave na de 30ste zet van zwart.
31. Te8! Er is geen tijd om pion f2 te dekken. Na 31. f3 Dd3 is zwart buiten gevaar. 31 … Dxf2+ 32. Kh1 Td5 33. Txf8+ Dxf8 34. Dxc4 Df7 35. Dc7! De6 Na neutrale zetten ontlast wit zijn kwetsbare onderste rij met de zet h2-h4. 36. Dd8+ Kf7 37. Tf1+ Tf5 38. Dc7+ Kg8 39. Td1 De2 Niet 39 … Td5? 40. Db8+ Kf7 41. Db7+. 40. Dc1 Tg5? Taaier verweer kan zwart bieden met 40 … Tf8 41 d7 Td8.. 41. Dc8+ Kg7 42. Db7+ Kf8 43. Tg1 Even verdedigen. 43 … Dd2 44. De7+ Kg8 45. d7 Td5 46. Tf1 Maar nu keert de toren terug om de beslissende klap uit te delen. Zwart geeft op.
Deze fraaie overwinning volstond niet voor Jakovenko om de match te winnen. Vachier won de replay en de daarop volgende blitztiebreak.
Partijen in de viewer:
Een enerverend duel
In de Siberische plaats Khanty-Mansiysk wordt een knock-out toernooi verspeeld in het kader van de FIDE World Cup. Dit evenement maakt deel uit van de WK-cyclus 2019-2020. 128 schakers verschenen aan de start waaronder de Nederlanders Anish Giri en Benjamin Bok. De formule is: eerst twee serieuze partijen, bij gelijke stand twee rapidpartijen en is er nog geen winnaar dan twee snelschaakpartijen. Een Armageddon-vluggertje moet de uitkomst brengen als er nog geen winnaar is. Onze jongens overleefden de eerste ronde. Giri won beide serieuze partijen van de zestienjarige Mohammad Fahad uit Bangladesh. Bok (Elo 2640) had het zwaarder, tegenstander Ivan Saric (een grootmeester uit Kroatië) was met Elo 2670 op papier favoriet. De serieuze partijen brachten geen uitkomst maar in de eerste rapidpartij sloeg Bok toe.
B. Bok – I. Saric
1.d4 d5 2.c4 c6 3.Pf3 Pf6 4.Pc3 e6 5.Lg5 h6 6.Lh4 dxc4 7.e4 g5 8.Lg3 b5 9.Le2 Een boeiende stelling in deze Slavische opening, die begon als een geweigerd maar inmiddels een aangenomen Damegambiet is. In de geest van deze opening zou zwart verder moeten gaan met 9…b4 10.Pa4 Pxe4 en moet wit de compensatie gaan bewijzen. Kennelijk bang voor een voorbereiding houdt Saric de zaken liever onder controle. 9…Lb7 10.Dc2 Pbd7 11.Td1 Ph5 12.d5 exd5 13.exd5 Pxg3 14.hxg3 cxd5 15.Pxd5 Lg7 16.Pe3 Da5+ 17.Kf1 Td8?! Omdat het toch veel te gevaarlijk is om kort te rokeren met die halfopen h-lijn had zwart ook voor 17…0-0-0 kunnen gaan. 18.Pf5 Kf8 19.Td6 Lxf3? Maar dit is fout ook al is het begrijpelijk dat zwart zoekt naar overzicht door stukkenruil. Hij had zich in het avontuur moeten storten met 19…Dxa2 en de damevleugelpionnen bieden compensatie. Nu wint wit een stuk zonder slag of stoot en daarmee de partij. 20.gxf3! Pe5 21.Dc3 Dc7 22.Txd8+ Dxd8 23.Dxe5+ Df6 24.Dxb5 h5 25.Db4 Te8 26.Dc3 en zwart gaf op. Saric kwam er in de tweede rapidpartij niet door en Bok won aldus deze krachtmeting.
In de tweede ronde kreeg Bok de topper Alexander Grichuk (Elo 2760) die al sinds de eeuwwisseling als potentiële uitdager wordt gezien. Rond 2015 brak hij nog door de 2800 Elo-grens, wat weinigen gegeven is. Omdat Grichuk ook een specialist is met versneld tempo drukte hij niet door in de serieuze partijen. In de eerste rapidpartij had Bok ook een verrassende overwinning kunnen behalen.
A. Grichuk – B. Bok
1.d4 Pf6 2.c4 e6 3.Pc3 Lb4 4.e3 0-0 5.Ld2 d5 6.Pf3 b6 7.cxd5 exd5 8.Ld3 Ld6 9.0-0 Lb7 10.Db1 Pbd7 11.b4 a6 12.a4 c6 13.Tc1 Te8 Wit heeft zich rustig opgesteld in deze Nimzo-Indische opening maar de tijd is rijp voor actie. 14.e4 dxe4 15.Pxe4 Lf8 16.a5 g6 17.Lg5 Le7 18.h4! Het ziet er gevaarlijk uit voor zwart. Er is een aanval op komst en Ta8 en Lb7 doen voorlopig niet mee. Dus creëert Bok wijselijk spanning. 18…c5!? 19.Lxf6 Niet de beste reactie. Beter 19.bxc5 Pxe4 20.Lxe7 Dxe7 21.c6 en wit houdt het initiatief. 19…Pxf6 20.Peg5? Onnodig om dit risico te nemen. Nog steeds was 20.bxc5 Lxe4 21.Lxe4 Pxe4 22.axb6! kansrijker voor wit. Nu neemt zwart het over. 20…cxb4! 21.Pxf7 Kxf7 22.Pg5+ Kg8 23.Lxg6 Tf8 24.Lxh7+ Kh8 25.Lf5
In de tweede rapidpartij won Grichuk verdiend. Jammer, Bok eruit maar Giri kwam wel een ronde verder door in het Armageddon-vluggertje de Rus Evgeny Najer te verslaan. Zijn volgende tegenstander is Jeffery Chiong uit Amerika, nummer 35 op de wereldranglijst. Een gevaarlijke speler, pas negentien jaar en opkomend met nu al een rating van 2710.
Partijen in de viewer:
Tot nu toe is Afrika het enige werelddeel dat geen wereldkampioen schaken heeft voortgebracht. Daarentegen zijn er wel zeer sterke Afrikaanse damgrootmeesters. Over dit verschil is al heel wat gezegd, maar dit is slechts een opstapje naar het feit dat alleen de Indiër Anand afkomstig was uit het werelddeel waar het schaken geboren is. Maar dat zou best eens kunnen veranderen, want India en ook China zijn geweldige schaaknaties aan het worden. India verwacht veel van wonderkind Gukesh, terwijl China snuffelt aan de titel via de steeds beter wordende Ding Liren. Van hem komt deze partij:
Ding Liren-Nepomniatchi, Zagreb 2019
1.c4 e5 2.g3 Pf6 3.Lg2 d5 4.cxd Pxd5 5.Pf3 Pc6 6.0-0 Le7 7.d4 e4 8.Pe5 f5 9.Pxc6 bxc een bekende positie, solide voor zwart 10.Dc2 Pb4 wellicht makkelijker Ld7 11.Da4 Ld7 12.a3 Pd5 13.Pc3 Ld6 geen rokade 14.f3 het zwarte centrum moet aangevallen worden exf 15.Lxf3 Pb6 16.Db3 verhindert korte rokade 16..Df6 17.Le3 Dg6 18.Lf2 (tegen eventueel Lxg3) h5 19.e4 h4 beiden durven wat, de strijd ontbrandt 20.exf Dxf5 21. Tae1† Kd8 22.Pe4 zonder meer de beste zet. 22..Dg6 23.Pxd6 cxd 24.d5 cxd het beste 25.a4! een pionoffer waarvan Ding de gevolgen goed moest berekenen. 25..La4 (Pxa4 26.Te6) 26.Da3 Te8 27.b4 Tc8 28.bxc Txe1 29.Txe1 houdt de dreiging Te6 29..hxg 30.hxg dxc 31.Kg2 Koning en dame van wit staan beter 31..Dc2 32.De3 Tc7 33.De6 alarm voor zwart Td7 34.d6 opnieuw dreigt mat Kc8 35.Th1! het is uit, bv Kb8 36.Th8+ Pc8 37.Dd5, zwart geeft op.
Een briljante mataanval van Ding. Deze partij kan men ook aantreffen – maar dan met veel meer commentaar – in het septembernummer van CHESS, in de voortreffelijke rubriek van Daniel King, How good is your chess? (chess.co.uk). Het is altijd leuk eerst zelf de goede zetten te zoeken, zoals vroeger in de boekjes van Euwe. In dit nummer ook een uitvoerig verslag van een toernooi in het Israëlische Netanya, dat werd gewonnen door een van de aardigste grootmeesters, de Israëliër Boris Gelfand, die op zijn 51ste aan een aardige comeback bezig is na wat afgezakt te zijn van zijn positie als WK-kandidaat.
Buitengewoon interessant voor een ieder die ook is geïnteresseerd in de cultuur rond het schaakspel is het artikel over het beroemde boek van Arturo Perez-Reverte, met als Nederlandse titel: Het paneel van Vlaanderen, ook verfilmd met een rol voor Kate Beckinsale. Het draait om een bijzondere stelling met daaronder de vraag Who killed the Knight.
Verder vind je er natuurlijk de gebruikelijke rubrieken, zoals de diagrammen met stellingen die de lezer zelf moet oplossen. Boekbesprekingen van dvd’s, studies en een groot aantal partijen bieden veel leerzame stof met de nadruk op de gemiddelde clubspeler. Kortom, een zeer interessant nummer weer.
Partij in de viewer:
Probleem 2751 is een driezet van Fink.
Hans Bouwmeester gaf het stokje door aan Hans Ree
Deze week bereikten twee iconen van het Nederlandse schaken een kroonjaar. Zondag vierde Hans Ree zijn 75e verjaardag, een dag later werd Hans Bouwmeester 90. Een aardig historisch detail is dat Bouwmeester in 1967 als topschaker (onbedoeld) het stokje overdroeg aan Ree in een match om het Nederlands kampioenschap.
Bouwmeester nam maar drie keer aan het NK deel, in 1952, 1957 en 1967. Hij was wiskundeleraar en het NK werd zelden in zijn vakanties gespeeld. De Haarlemmer was al blij als hij kon deelnemen aan de Olympiade. Dat gebeurde wel vaak, Bouwmeester is een van onze grootste Olympiadespelers, met als hoogtepunt een score van 71% in 1966 aan het eerste bord. In 1967 wonnen Bouwmeester en Ree samen een zeer sterk bezet NK. Ree won de beslissingsmatch met 2,5-1,5. Voor hem was het pas zijn tweede NK, er volgden er nog negentien en hij werd vier keer kampioen. Bouwmeester ging nog wel twee keer naar de Olympiade, maar na 1970 stopte hij met wedstrijdschaak op het hoogste niveau. Voor Ree was een glansrijke carrière toen net begonnen. Bouwmeester werd bondscoach en maakte zich sterk voor een structurele begeleiding van de nationale topjeugd. Eerder schreef hij de befaamde elf Prisma-boekjes. Ree werd, al tijdens zijn toptijd, schaakjournalist. Beiden werden onderscheiden met de Euwe-ring voor grote verdiensten voor het Nederlandse schaak.
Benjamin Bok
In Siberië vindt momenteel de World Cup plaats. Benjamin Bok werd in de tweede ronde uitgeschakeld door wereldtopper Alexander Grisjoek, maar won in de eerste ronde een fraaie partij van de Kroaat Ivan Saric, die vorig jaar Europees kampioen werd.
Bok-Saric
1.d4 d5 2.c4 c6 3.Pf3 Pf6 4.Pc3 e6 5.Lg5 h6 6.Lh4 dxc4 7.e4 g5 8.Lg3 b5 9.Le2 Lb7 10.Dc2 Pbd7 11.Td1 Ph5 12.d5 Zoals we straks kunnen zien, weet Bok precies wat hij doet. 12…exd5 13.exd5 Pxg3 14.hxg3 cxd5 15.Pxd5 Lg7 16.Pe3 Da5+
Partij in de viewer:
Voor beginners A8045
Voor gevorderden B8045
Het Grimshawthema is het bekendste thema in de schaakproblematiek. Het eerste probleem met dit thema, dat genoemd is naar probleemcomponist W. Grimshaw (1832-1890), werd gemaakt in 1850.
“Tot nu toe is Afrika het enige werelddeel dat geen wereldkampioen schaken heeft voortgebracht” aldus Bab Wilders. Ik kan nog wel een paar werelddelen noemen. En dan doel ik niet eens op Antarctica!
Bab Wilders: “Tot nu toe is Afrika het enige werelddeel dat geen wereldkampioen schaken heeft voortgebracht.”
Nou, dan noem ik ook Zuid-Amerika en Australië. Of vormen Noord- en Zuid-Amerika samen een werelddeel? Dat weet ik eigenlijk niet zeker, maar ik dacht het niet.
Hoi Richard. Precies gelijk.
De definitie van continenten is niet altijd even duidelijk. Soms wordt “America” als één continent gezien, maar er wordt ook onderscheid gemaakt tussen Noord, Centraal en Zuid Amerika. Er zijn er die het hebben over Eurazië, en dan wordt Europa aan Azië geplakt. Ook zijn er, die Oceanië (Australië, Nieuw-Zeeland et cetera) niet onder de continenten rekenen en het bij Azië voegen. Tenslotte is men nog niet uit de discussie of Antarctica nou wel of geen continent is.
Anyways: in ieder geval hebben Europa, (heel) Amerika (“America”) en Azië hun wereldkampioen(en) gehad, en Afrika niet. Als je kiest voor een definitie waarbij je Antarctica buiten beschouwing laat en Oceanië aan Azië toebedeeld, zou je er mee weg kunnen komen.
Bab Wilders was geschiedenisleraar aan een middelbare school, inmiddels gepensioneerd. Ik kan me goed voorstellen dat hij zich niet vergist, maar inderdaad over deze indeling een andere mening heeft dan ik. In zijn rubriek heeft hij wel vaker scherpe opmerkingen waar ik van opkijk.
Op de lagere school leerde ik trouwens Australië als continent, maar Oceanië is inderdaad veel beter.
De FIDE telt tegenwoordig 4 zones, waarin kampioenschappen verspeeld worden: Europa, Amerika, Afrika en Azië, waar Australië, Nieuw Zeeland en de rest van Oceanië onder vallen. In dat opzicht heeft Bab Wilders wel een punt. Maar aardrijkskundig heeft men het meestal over zeven continenten. Vroeger toen er nog Interzonale toernooien gespeeld werden, van 1948 tot 1996, waren er meer zones, die soms slechts één land omvatten, zoals de Sovjet Unie en de Verenigde Staten.
Het is me wat met die continenten. Viel er ook direct over – het is een rare indeling., Maar ach, ik vergeef Wilders. Er zijn ook een heleboel landen en steden, paden en lanen, en families, die nog nooit een wereldkampioen schaken hebben gehad trouwens.