Schaakrubrieken weekend 11 januari 2020
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Wonderkinderen in Wijk aan Zee
De Challengers, de tweede grootmeestergroep van het Tata Steel-toernooi in Wijk aan Zee, dat dit weekeinde begint, wordt soms de kinderkamer genoemd. De drie kinderen van dit jaar zijn 15 jaar: Nodirbek Abdusattorov uit Oezbekistan, Nihal Sarin uit India en Vincent Keymer uit Duitsland. We onderschatten ze niet. Abdusattorov, de hoogste in rating van de drie, zou in Nederland nummer 3 zijn, achter Anish Giri en Jorden van Foreest. We denken ook aan Magnus Carlsen, die in 2004, toen hij 13 was, in Wijk aan Zee de C-groep won en negen jaar later wereldkampioen werd.
Friedrich Friedel, de oprichter van de Duitse firma Chessbase, die in de schaakwereld ongeveer de positie inneemt die Microsoft in de grote wereld heeft, reisde onlangs door India om daar jonge schaaktalenten te vangen voor trainingsessies met Kramnik en Gelfand. Hij schreef na zijn reis dat hij drie voorspellingen durfde te doen: dat over tien jaar de wereldkampioen uit India zou komen, dat er dan drie Indiërs bij de toptien zouden zijn, en dat wereldwijd meer dan de helft van de actieve spelers met een rating Indiërs zouden zijn.
Je weet het niet. Wie kan zeggen of er nu niet ergens in Nederland een geniaal meisje van zes is dat over tien jaar schaakwereldkampioen wordt? En wie had gedacht aan een Noorse wereldkampioen voordat Carlsen verscheen?
In ieder geval is de stroom van Indiase schaakwonderkinderen die de nieuwe Anand willen worden indrukwekkend. De partij die Nihal – dat Sarin dat er vaak aan wordt toegevoegd is zijn vadersnaam – vorig jaar in de World Cup won van de Azerbeidzjaanse grootmeester Eltaj Safarli, is dat ook.
„Een perfecte partij” vond Magnus Carlsen. Het is moeilijk aan te geven wat Safarli fout deed; het lijkt of hij weggeschoven werd door een onstuitbare hogere macht.
Overigens, de opgave van deze week is uit een partij van Gukesh, een van de grootste jonge talenten uit India. Hij doet nog niet bij Tata mee, dat komt nog wel. Gukesh is 13 jaar en werd vorig jaar grootmeester. Het is misschien een spoiler voor oplossers van onze opgave, maar uit wat hij op YouTube zei kreeg ik de indruk dat hij het beroemde voorbeeld Lasker-Bauer, Amsterdam 1889, kende. Toen Gukesh dat zei was hij 11, een kind dat schaakkennis had opgeslurpt.
Nihal Sarin – Eltaj Safarli, World Cup Chanty-Mansiysk 2019
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 a6 4. La4 Pf6 5. 0-0 Le7 6. Te1 b5 7. Lb3 d6 8. c3 0-0 9. h3 Pb8 10. d4 Pbd7 11. Pbd2 Lb7 12. Lc2 Te8 13. Pf1 Lf8 14. Pg3 g6 15. a4 Lg7 Gezien de passiviteit waartoe zwart straks veroordeeld is, lijkt 15…c5 16. d5 c4 beter. 16. Ld3 c6 17. Lg5 h6 18. Le3 Dc7 19. Dd2 Kh7 20. b4 Pb6 21. dxe5 dxe5 22. a5 Pbd7 23. c4 Tad8 24. Da2 Kg8 25. Lc2 Dd6 26. Lb3 Met vaste hand wordt zwart ingesnoerd. Pion f7 moet gedekt worden. 26…De7 27. Tad1 Tc8 28. Ph4 Dreigt 29. cxb5 en dan inslaan op g6. 28…Kf8 29. c5 Pb8 30. Td6 Een troosteloze stelling voor zwart. 30…Ted8
Partij in de viewer:
Tovenaars als Doebov en Sjirov geven schaaktoernooi glans
Daniël Doebov dankt zijn deelname aan de hoofdgroep in Wijk aan Zee niet aan zijn hoge rating. Na een slecht verlopen toernooi in november is de 23-jarige Rus gezakt naar de voor organisatoren oninteressante 52ste plaats op de wereldranglijst. Nee, Doebov is uitgenodigd omdat hij het spel speelt zoals de toeschouwers het graag zien: creatief, origineel en voor niemand bang. Doebov schitterde vorig jaar in het EK-toernooi voor landenteams, waar hij twee briljante offerpartijen won die de wereld rondgingen. Zijn spel werd vergeleken met dat van Alexei Sjirov, de tovenaar uit Riga die in zijn toptijd ook het spel tot kunst wist te verheffen. Die gouden jaren zijn helaas voorbij. Sjirovs rating is zo ernstig in verval geraakt dat hij tegenwoordig is aangewezen op het open toernooiencircuit.
Het is onwaarschijnlijk dat Doebov de komende weken kandidaat zal zijn voor de hoofdprijs. Een artiest als hij (of Sjirov) wint schoonheidsprijzen, maar verliest te vaak om serieus mee te doen in de strijd om de eindzege. Alhoewel, eenmaal was Sjirov heel dichtbij. In 2010 scheidde één zet hem in de slotronde van de met Magnus Carlsen gedeelde toernooiwinst in Wijk aan Zee.
Sjirov – Westerberg (EK landenteams, Batoemi 2019)
1. d4 d5 2. c4 c5 3. cxd5 Dxd5 4. Pf3 cxd4 5. Pc3 Da5 6. Pxd4 Pf6 7. Ld2 e5 8.Pdb5 Lb4 9. a3 Lxc3 10. Pd6+ Ke7 11. Lxc3 Dd5 12. Lb4 Pc6 13. Pxc8+ Ke6
Zwart geeft op. ‘Niet alleen Doebov’, zei Sjirov tevreden.
Partij in de viewer:
TataSteel 2020
Vandaag start in Wijk aan Zee het 82e TataSteel-schaakevenement (TSCT). Wat een bijzondere historie heeft dit roemruchte toernooi toch. Het overleefde tot nu toe vele aanvallen waaronder de Tweede Wereldoorlog, de altijd weer terugkerende malaise in de staalindustrie, de veranderende wetten over uitstoot en de wisselingen van het hoofdkwartier. Tot 2000 heette het Hoogovens met een Nederlandse signatuur, van 2000-2010 Corus met een Engelse twist en vanaf 2010 worden de grote lijnen uitgezet vanuit India waar de Tata-familie de eigen filosofieën en werkwijzen oplegt.
Ieder jaar kijken alle schaakliefhebbers weer reikhalzend uit naar de vele partijen van de ongeveer 2000 spelers uit alle werelddelen. Dat is het unieke aan TSCT, die combinatie van absolute wereldtop en de massaliteit van al die amateurs. Zoiets zou nooit verloren mogen gaan en er gaan stemmen op om dit evenement tot Nationaal Erfgoed te laten promoveren. Dat is een beter alternatief dan in de komende jaren alsmaar verder af te slanken, hoe begrijpelijk ook, totdat dit unieke evenement zich niet meer onderscheidt van al die honderden evenementen die er wereldwijd georganiseerd worden.
De meeste aandacht krijgt natuurlijk de Masters-groep met regerend wereldkampioen Magnus Carlsen uit Noorwegen, zijn laatste uitdager om die titel de Amerikaan Fabiano Caruana en ex-wereldkampioen Viswanathan Anand. Onder de veertien toppers bevinden zich ook onze kopmannen Anish Giri en Jorden van Foreest. Jorden begint op papier als laatste maar zijn talent is groot en hij zal zonder twijfel een paar scalpen veroveren.
Op 16 januari zal de vijfde ronde verspeeld worden in het PSV-stadion in Eindhoven. Zoals inmiddels traditie bij die uitstapjes zijn er ook side-events zoals enkele toernooien voor de jeugd en een symposium over de toegevoegde waarde die de schaaksport biedt met onder andere de sprekers Erik Scherder (over het brein), René Wormhoudt (over verschillen en overeenkomsten fysieke- en denksporten), Toon Gerbrands (over de wereld achter prestaties), Johan Wakkie (over maatschappelijke invalshoeken) en ondergetekende (over ervaringen uit de praktijk). Kijk eens op de website van tatasteelchess.com voor meer informatie en ga zelf eens kijken in Wijk aan Zee.
Op dit moment loopt het WK-vrouwen, dat gaat tussen de Chinese Ju Wenjun en haar uitdaagster de Russin Aleksandra Goryachkina. De eerste zes partijen worden verspeeld in Sjanghai en de volgende zes in Wladiwostok. Doorgaans biedt het betere vrouwenschaak mooie strijd, want zij gaan er altijd vol in en hebben gemiddeld nog niet de gepolijste techniek om vanaf het begin op de rem te trappen opdat ieder risicootje eerder het effect krijgt van een boemerang dan van doorslaand succes. Maar deze krachtmeting verloopt qua intensiteit teleurstellend.
In de eerste drie partijen trapten beide speelsters op de rem en ook al duurde de partijen soms heel lang, de balans kwam bijna niet van zijn beginpositie. Ook de in de vierde partij gebeurde er aanvankelijk weinig totdat:
Dame-eindspelen hebben een grote remisemarge vanwege de eeuwig schaak mogelijkheden. Wit heeft die ver opgerukte a-pion en staat ietsje beter. Maar zwart had met simpel 45…g5 de verdediging rond Kf3 uit elkaar kunnen slaan, bijvoorbeeld 46.Kg2 gxh4 47.gxh4 De6 en het eeuwig schaak komt in beeld. En na 46.hxg5 fxg5 kan wit geen pionneneindspel meer ingaan. Echter 45…Ke8? 46.Dd5? Twee zwakke zetten achter elkaar. Met 46.Dxe7+ krijgt wit een gewonnen eindspel. 46…Kf8 47.Kf4 Dc7+ 48.Ke3 Dc8 Na 48…Ke7 kan zwart met De5 werken en het pionneneindspel na 49.De4+ De5 zal in remise eindigen. 49.Db7 Dd8 50.Kf3 De7 51.Dxe7+! We zitten weer in de diagramstelling en dit keer slaat Ju wel toe. 51…Kxe7 52.g4! Kd6 53.gxh5 gxh5 54.Ke4 Kc6 Zwart komt in tempodwang na 54…Ke6 55.Kf4. 55.f4 Kb5 56.Kd5 f5 57.Kd6 Kb6 58.Kd7! Ka5 59.Kc7 Kxa6 60.Kc6 Ka5 61.Kxc5 Ka6 62.b4 Kb7 63.Kd5 en zwart gaf op. Ook al heeft titeldraagster Ju nu een kleine voorsprong er is gezien het verloop van de partijen nog niets zinnigs over de einduitslag te voorspellen. Aardig detail, zowel het WK-vrouwen als het TataSteel-toernooi eindigen op zondag 26 januari.
Partij in de viewer:
Het kan zomaar gebeuren dat iemand zich welgemoed naar de schaakclub begeeft voor een gezellig avondje maar na een kwartier al tegen een puinhoop zit aan te kijken. Je kan het natuurlijk voor thuis camoufleren door naar de kroeg te gaan maar sommigen spelen door, om zichzelf te straffen of in de hoop dat de tegenstander blundert. Wie dit wil voorkomen schaffe zich aan Gerd Treppner ‘s Testbook for Opening Traps, uitgegeven bij Schachversand Ullrich/Joachim Beyer Verlag (13.90) Meer dan 100 diagrammen met een multiple choice, gericht op een gemiddelde clubspeler. In de tweede helft van het boek volgen dan de oplossingen met uitvoerige uitleg. Ook geschikt voor schaakleraren en jeugdleiders.Mits er bij wordt verteld dat het zelf opzetten van zo‘n val meestal tot een slechtere stelling leidt als de tegenstander er niet intrapt. Bij dezelfde uitgever verscheen van Konikowski en Bekemann (die ook een mooi boek over het Konings Indisch schreven) The Réti Opening. Réti ,een Joods-Tsjechische grootmeester (1889-1929) was grondlegger van de zgn Hypermoderne School en van de naar hem genoemde opening bv 1.Pf3 (kenmerkende beginzet) d5 2.c4 e6 3.g3 Pf6 4.Lg2 d4 5.0-0 c5. Vaak komt ook nog b3 en Lb2. Met deze opening versloeg hij in 1924 de wereldkampioen Capablanca, diens eerste nederlaag in acht jaar. Hij overleed jong maar niet dan nadat hij ook een wereldrecord blindschaken had gevestigd ( 29 partijen ) inmiddels natuurlijk gebroken bv door Najdorf die daarna dagenlang niet meer wist op welke planeet hij leefde. Voor wie eens iets anders willen dan 1.e4 of 1.d4 is dit boek bijzonder instructief met 11 hoofdstukken over de verschillende varianten. (21.50) Vele wereldkampioenen zoals Kramnik en Botwinnik hebben met deze opening successen geboekt. In het laatste hoofdstuk volgen dan een 40-tal partijen, natuurlijk ook van Rëti zelf. Daarbij uitvoerige en deskundige uitleg. De auteurs verstaan de kunst, ook in andere openingsboeken, om het een en ander juist voor de clubspeler begrijpelijk te maken. Nadruk ligt daarbij op de ideeën achter de zetten.
Tijdens de Grand Prix te Jeruzalem ging een halve finale tussen Nepomniatchi (2767 elo, nr 9 van de wereld) en Vachier Lagrave,nr 4 elo 2780, een opmerkelijke partij,zeker ook vanwege blunders, grootmeesters onwaardig. 1.d4 Pf6 2.c4 g6 3.Pc3 d5 4.Pf3 Lg7 5.Db3 dxc 6.Dxc 0-0 7.e4 Pc6 8.Le3 Pg4 9.e5 Pxe3 (beter Le6) 10.fxe Lg4 11.h3 Lxf3 12.gxf e6 13.h4 Pe7 14.f4 b5? (h5!) 15.Dc5 Pf5 16.Kf2 f6 wit staat duidelijk beter 17.Td1? (waarom niet gewoon Pe4) b4 18. Dxb4 Tb8 19.Da3 fxe? (c5) 20.dxe De8 21.Lg2 Lxe5?? vanaf nu gaat het excelsior voor wit 22.fxe Ph4+ 23.Kg1 Pxg2 24.Pe4! een tussenzet die zwart mogelijk gemist heeft. 24..Td8 25.Tc1 Db5?? van kwaad tot erger 26.De7 Td7 27. Pf6+? (beter gewoon Dxe6+) Txf6 28.Dxf6 Tf7? (Pxe3!) 29.Dd8+ Tf8? (Kg7) 30.Dxc7 Tf7 31.Dd8+ Tf8? het was natuurlijk verloren maar Kg7 was beter 32.De7 h5 eindelijk 33.Dxe6+ Kg7 34.Tc7+ Kh6 35.Txh5+ Kxh5 36.Dh3+ 1-0 en het paard staat nog steeds op g2. (36..Kg5 37.Dxg2+ Kf5 38.Df3+ Kxe5 39.Dxf8).
Partij in de viewer:
Probleem 2767 is een driezet van Wurzburg:
Groningen is al een beetje gewend aan Liam Vrolijk
Het open toernooi in Groningen is gewonnen door de zeventienjarige Liam Vrolijk, zo schreef ik vorige week al. Dat is bijzonder op die leeftijd, maar vorig jaar was hij ook al gedeeld winnaar. Dan kun je het nu geen verrassing meer noemen, of je moet zeggen dat het verrassend is dat hij het twee keer achter elkaar won. Dat is ook zo. Op basis van de Elo-lijst werd van hem een tiende plaats verwacht. Liam Vrolijk brak als groot talent door met Messemaker 1847 uit Gouda en speelt tegenwoordig bij topclub Kennemer Combinatie. Daar doet hij het goed in de huidige competitie, met overwinningen op de grootmeesters Friso Nijboer en Martijn Dambacher.
In Groningen begon hij met overwinningen op twee relatief zwakke tegenstanders, waarna hij drie remises speelde. Een van die remises was tegen de plaatselijke favoriet Sergei Tiviakov, die deze keer wat tegenviel. Vervolgens versloeg Vrolijk de meesters Nico Zwirs en Nikolas Lubbe en de sterke Braziliaanse grootmeester Alexandr Fier. Een remise tegen de Duitse grootmeester Poetsch Hagen in de slotronde leverde hem de toernooizege op, alsmede zijn tweede grootmeesternorm. De verwachting is dat het niet lang meer zal duren dat Vrolijk tot grootmeester zal worden benoemd. Hoewel je wereldwijd pas meetelt als je als jonge tiener grootmeester wordt, is het in Nederland echt nog bijzonder als je het op je achttiende wordt.
De partij tegen Fier verliep opmerkelijk makkelijk.
Vrolijk-Fier
1.d4 Pf6 2.c4 g6 3.Pc3 d5 4.Pf3 Lg7 5.h4 Niet gebruikelijk, wel bekend. 5…dxc4 6.e4 c5 7.d5 b5 8.h5 0-0 9.hxg6 fxg6 10.Th4 e6 11.Pxb5 exd5 12.Pc3 Te8 13.Le3 Pbd7 Een stuk winnen is voor zwart na 13…d4 14.Lxc4+ Kf8 15.e5 Pg4 16.Pg5 heel riskant. 14.Pxd5 La6
Zwart had moeten zien dat hij hiermee gewoon een pion verliest. 15.Pxf6+ Pxf6 16.Da4 Db6 17.Lxc4+ Lxc4 18.Dxc4+ Kh8 19.Pg5
Vandaag begint in Wijk aan Zee het Tata Steel Chess Tournament. Dinsdag werd de aftrap gegeven in het PSV-stadion in Eindhoven. Dat lijkt opmerkelijk, maar het toernooi ging de afgelopen jaren steeds twee dagen op tournee met een ronde buiten Wijk aan Zee. Deze keer één dag, donderdag 16 januari in Eindhoven. Daar hielden Anish Giri dinsdag een ‘meet and greet’, om de plaatselijke media en daarmee de stad alvast voor het evenement warm te maken. Giri werd vorig jaar tweede achter Magnus Carlsen en gaat opnieuw proberen het toernooi te winnen. Van Jorden van Foreest is de vraag of hij zal dienen als kanonnenvoer. We zullen het zien.
Partij in de viewer:
Voor beginners A8138
Voor gevorderden B8138
De 82e editie van het Tata Steel Schaakfestival is van start gegaan. Twee weken lang wordt de schaakwereld getrakteerd op aandacht voor het schaken van het hoogste niveau. Naast de vele amateursgroepen is er de mastergroep met veertien zeer sterke grootmeesters, van wie er zes uit de top vijftien beste spelers van de wereld komen, en de challengergroep met spelers van een niveau tussen de (bijna) 2500 en 2700 elopunten. De Nederlandse topgrootmeester Anish Giri speelt mee in de mastergroep. De nummer negen van de wereld haalde vorig jaar een tweede plaats na wereldkampioen Magnus Carlsen. Om in de sfeer te komen van het festival een overwinning van Carlsen van vorig jaar op de Hongaarse grootmeester Rapport.
M. Carlsen – R. Rapport
1. e4 c5 2. Pf3 e6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pc6 5. Pc3 Dc7 6. g3 a6 7. Lg2 Pf6 8. 0-0 d6 9. Pxc6 bxc6 10. Pa4 Tb8 De Scheveninger variant van het Siciliaans met fianchetto van de koningsloper. 10. … Lb7 is hier vaak gespeeld. In de partij So-Movsesian werd het na een lange partij remise: 11. c4 c5 12. Pc3 Pd7 13. f4 Le7 14. Le3 0-0 15. Dd2 Tad8 16. Tad1 Pb8 17. g4 Pc6 18. g5.) 11. c4 c5 12. b3 Le7 13. Lb2 0-0 14. De1 Een verbetering van het bekende 14. Dc2 Lb7 15. Tad1 Tfd8 16. h3 Pd7 17. Kh2 Lc6 18. Pc3 waar zwart won in de partij Gantar-Mazi. 14. …Pd7 Zwart moet wat tegen de dreiging 15. e5 doen om te voorkomen dat zijn pionnenstructuur niet uiteenvalt. Als Rapport 14. …Ld7 speelt, dan was Carlsen van plan met 15. e5 Lxa4 16. exf6 gxf6 een pion te geven. Hij krijgt daarmee genoeg compensatie. 15. Td1 Lb7 16. Dc3 Lf6 17. Dd2 Le7 18. Dc3 Lf6 19. Dd2 Le7 20. f4 e5 21. Lc3 Lc6 22. La5 Db7 23. Pc3 exf4 Nuttige zetten zijn voor Rapport niet voorhanden. De tekstzet is een probeersel om tot enige activiteit te komen. 24. gxf4 Tfe8 Dit is wat passief. Beter is 24. … Tfc8 en zwart vecht nog wat mee. 25. e5! De doorbraak in het centrum. 25. … Lxg2 26. Dxg2 dxe5 27. Pd5 e4 27… exf4 kost een kwaliteit met 28. Lc7. 28. Lc3! Carlsen is heer en meester op het bord. Zware stukken zijn gericht op de koningsstelling en er dreigt al mat in één. Nemen op e4 met de dame zal Carlsen niet overwogen hebben. Het antwoord 28. … Pf6 geeft de partij weg. 21. … f6 Rapport moet deze verzwakking voor lief nemen. 29. Kh1 Kh8 30. Tg1 Lf8 31. Pe3! Wit maakt ruimte om zijn toren naar de h-lijn te brengen. 31 … Dc6 32. Td5 De6 33. Th5 En Carlsen dreigt met 34. Pf5 de directe winst te pakken. 33. …Df7 34. Dh3 g6 Een betere verdediging is 34. … h6. 35. Th4 Tb6? Beter is 35. … Dg7 36. Pd5 Tb7. 36. f5 Pe5 36… g5 gaat niet wegens 37. Txg5. 37. Pd5 Een blunder zal zijn 37. Txe4 wegens 38. Pd3! 37. … Td6 38. fxg6 Pxg6 39. Lxf6+ Carlsen trakteert op een schitterend slot. 39…Txf6 40. Txh7+ Zie diagram. Zwart geeft de partij op. Na 40…Dxh7 41. Dxh7+ Kxh7 42. Pxf6+ en 43. Pxe8 is voorzwart niets meer te behalen.
Partij in de viewer: