Schaakrubrieken weekend 1 februari 2020
Wekelijks publiceren of verwijzen wij naar diverse schaakrubrieken. Wij streven naar publicatie op de woensdag na het voorgaande weekend. Wij proberen de besproken partijen in een viewer te tonen.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Bab Wilders | Johan Hut | Rini Kuijf | Henk Prins |
Een mooi cadeau voor Caruana
Bij de opening van het Tata Steel toernooi kregen alle deelnemers van de Masters groep een cadeautje. Overigens sprak minister Sigrid Kaag laatst in het televisiejournaal consequent over Tata Staal, misschien doordat ze door lang verblijf in het buitenland niet is getroffen door de Nederlandse ziekte om alles in het Engels te zeggen. Die cadeautjes waren niet voor iedereen even leuk, net als bij Sinterklaas. De een kreeg een geschilderd portret van zichzelf, geschatte waarde een paar honderd euro, een ander een dvd van Bohemian Rhapsody, 8 euro bij een aanbieding van Kruidvat. Vladislav Kovalev kreeg een kaart van Wijk aan Zee met daarop prominent aangegeven, als de staties van de kruisweg, de drinkplaatsen voor een slopende dronkemanstocht door het dorp. Hij was er duidelijk verlegen mee. Magnus Carlsen kreeg een videoboodschap van een voetballer, gemaakt door toernooidirecteur Jeroen van den Berg, die vroeger voor Ajax werkte.
Een oplettende lezer van het Noordhollands Dagblad merkte op dat in die krant stond dat Jeroen zijn loopbaan bij het toernooi was begonnen als bordenwasser. Grappig. Hij was vroeger bordenjongen, een vergeten woord uit het pre-digitale tijdperk toen de bordenjongens met lange stokken de zetten uitvoerden op grote demonstratieborden die op het podium achter de spelers stonden. Fabiano Caruana kreeg een mooi cadeau, een tas met daarop zeven diagrammen uit zijn formidabele serie van zeven winstpartijen achter elkaar aan het begin van het Sinquefield Cup toernooi in St. Louis in 2015. Er was een plaatsje open gelaten voor een diagram uit het Tatatoernooi. Caruana heeft een rijke keus om die achtste plek in te vullen. Hij won het toernooi met de geweldige score van 10 uit 13 (iets dat lang geleden alleen door Kasparov en Carlsen was gedaan), twee punten meer dan Carlsen.
De andere held van het toernooi was Jorden van Foreest. Hij had de laagste rating van alle deelnemers, maar eindigde op de met Daniil Doebov gedeelde vierde plaats. De partij tussen die twee was allerminst foutloos, maar wel spannend.
Fabiano Caruana – Jorden van Foreest, Tata Steel 2020
1. c4 e5 2. g3 Pf6 3. Lg2 Lc5 4. Pc3 c6 5. Pf3 e4 6. Ph4 d5 7. cxd5 cxd5 8. d3 Pg4 9. 0-0 g5 Verleidelijk en riskant. 10. dxe4 In Anton-Grisjtsjoek, Isle of Man 2019, werd 10. d4 Le7 11. h3 Pxf2 gespeeld. Wit won. Van Foreest had waarschijnlijk bij zijn voorbereiding gezien dat zwart na 11…gxh4 12. hxg4 Pc6 lang niet slecht staat. 10…gxh4 11. Lf4 hxg3 12. Lxg3 Ld6 13. Dd3 Lxg3 Beter was 13…Pc6, hoewel wit ook dan ruim genoeg heeft voor het geofferde stuk. 14. Dxg3 Le6 15. exd5 Lc8 16. Pb5 Pa6 17. Tac1 Ld7 18. Pd6+ Kf8
Partij in de viewer:
Ju en Gorjatsjkina maken spektakel van WK-match
Tegen beter weten in hoop ik dat eind dit jaar de strijd om de wereldtitel tussen Magnus Carlsen en zijn uitdager net zo onderhoudend zal zijn als de WK-match van de vrouwen. Zo spannend was de op en neer golvende clash tussen de Chinese wereldkampioen Wenjun Ju (28) en de Russische uitdager Aleksandra Gorjatsjkina (21) dat amper werd geklaagd over het niet altijd even hoge niveau van het vertoonde spel. Net als Carlsen en Caruana in 2018 ¬hielden Ju en Gorjatsjkina elkaar in Shanghai en Vladivostok in twaalf klassieke partijen in evenwicht. Niet na twaalf remises, maar na een opwindend gevecht met zes overwinningen over en weer. Beiden ¬kregen kansen de tweekamp te beslissen. Bij een 4,5-3,5 voorsprong gaf Gorjatsjkina in de negende partij een kansrijke positie uit handen met fatale gevolgen.
In een poging het verloren terrein onmiddellijk te heroveren waagde ze een dag later in een gelijke stand een volstrekt ongemotiveerde winstpoging die desastreus uitpakte. De match leek voorbij, maar bungelend aan de laatste tak lukte het Gorjatsjkina in de twaalfde partij een play-off af te dwingen. Daarin gaf de grotere slagvaardigheid van Ju de doorslag. Nadat Gorjatsjkina een grote kans had gemist, prolongeerde de kampioen haar titel dankzij een overwinning in de derde tiebreakpartij. De nipte nederlaag was zuur voor de jonge uitdager, die zeker niet de mindere was geweest van haar ervaren tegenstander. Carlsens coach Peter Heine Nielsen twitterde: ‘Ik moet bekennen dat ik medelijden heb met Gorjatsjkina. Niettemin gaf ze ons hoop dat we ooit een wereldkampioen zullen hebben met de initialen AG.’ Anish Giri zal het plaagstootje met een glimlach hebben geïncasseerd.
Ju – Gorjatsjkina (Derde tiebreakpartij)
1. Pf3 d5 2. g3 c6 3. Lg2 Lg4 4. 0-0 Pd7 5. h3 Lh5 6. d4 e6 7. c4 Le7 8. cxd5 exd5 9. Pc3 Lxf3 10. exf3 In de eerste tiebreakpartij bereikte Ju niets na 10. Lxf3. 10 … Pgf6 11. h4 0-0 12. Lh3 Pb6 13. Dd3 Te8 14. b3 Pfd7 15. Te1 Lf6 16. Ld2 a5 17. Kg2 Pf8 18. Txe8 Dxe8 19. Te1 Dd8 20. Pd1 Pbd7 Te aarzelend spel van zwart. Sterker is 20 … a4 21. Pe3 (21. b4 Pc4) 21 … axb3 22. axb3 Pc8, gevolgd door 23 … Pd6. 21. Pe3 Db6 22. Lc3 a4 23. b4 Pe6 24. Lxe6 fxe6 25. Pg4 Te8 26. f4 Dd8 27. h5 h6 28. Te3 Kh8 29. b5!
Partij in de viewer:
Geen rubriek dit weekend.
Wist u dat in de zogenaamd primitieve Middeleeuwen conflicten soms tussen vorsten niet op het slagveld werden beslist maar door het spelen van een schaakpartij. Zo beschaafd waren onze voorouders niet in 1914 met miljoenen slachtoffers als gevolg. Of dat Fischer een zeer luxueuze suite in het Sheraton New York weigerde omdat het schitterend uitzicht teveel zou afleiden van het schaken. En bij het legendarische schaaktoernooi AVRO-1938 ging wereldkampioen Aljechin tijdens zijn partij tegen Capablanca in de speelzaal in een daar staande plantenbak plassen. Deze en vele andere anekdotes kunt u aantreffen in het zeer geslaagde boek Anekdotengids voor Schaakliefhebbers van Rob Spaans die ook al veel succes had met zijn heel leuke Reisgids voor Schaakliefhebbers die vast nog wel een vervolg gaat krijgen. De anekdotes staan in chronologische volgorde en daaruit blijkt dat er onder de schakers alle eeuwen vreemde lieden zijn geweest. Iets was overigens ook bij politici en melkboeren het geval is. Boeken die je haast niet neer kunt leggen, omdat alles ook heel goed wordt beschreven, soms aangevuld met fotomateriaal. Wie nu nieuwsgierig dan wel hebberig is geworden kan het boek in ieder geval te pakken krijgen via een mail naar robspaans64@gmail.com (20 euro + 4 verzendkosten).
Van een heel andere categorie is het boek van de gebroeders Mendez Costa The Gijón International Chess Tournaments 1944-1965. Vele toernooien werden gespeeld in een tijd dat links Nederland Spanje meed vanwege Franco ‘s fascistische regime, zo niet uiteraard de schakers, zoals ook in deze tijd de FIDE er niet voor terugdeinst WK ‘s te beleggen in zgn schurkenstaten. Ergo vinden we dus grootmeesters Prins en Euwe onder de deelnemers maar ook Rossolimo en Larsen. Interessant in dit boek is ook de trieste ondergang van wereldkampioen Aljechin en de opkomst van wonderkind Pomar die echter, zoals zovele schaak-wonderkinderen, nooit doorbrak naar de top. Deskundig en soms uitvoerig commentaar bij de partijen, meer dan 200. Met veel informatie rechtstreeks van organisatoren en deelnemers. Van veel belang dus voor de schaak-historici. Uitgegeven bij McFarland Publishers / Eurospan en dat zijn altijd prachtige boeken maar dus ook duur, in dit geval 43 euro.
Soms kom je in de kringloop een heel oud schaakboekje tegen (uit 1930) met partijen uit de 19e eeuw zoals deze Tschigorin – Steinitz Havana 1892. Deze twee waren toen de sterksten van de wereld. 1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lc4 Lc5 4.b4 het van de Evans Gambiet Lxb4 5.c3 La5 6.0-0 d6 7.d4 Lg4 8.Lb5 exd 9.cxd Ld7 10.Lb2 Pce7 Toen gewoon,nu slaat men met wit op zet 6 al andere wegen in. 11.Lxd7 Dxd7 12.Pa3 Ph6 13.Pc4 Lb6 14.a4 c6 (beter a6) 15.e5! d5 (15..dxe 16.Pfxe5 De6 17.Te1) 16.Pd6+ Kf8 17.La3 Kg8 18.Tb1 Pf5 19.Pxf7! Kxf7 20.e6+!! Kxe6 gedwongen 21.Pe5! Dc8 22.Tfe1 een overweldigende stelling Kf6 23.Dh5 g6 24.Lxe7+ Kxe7 25.Pxg6+ Kf6 26.Pxh8 Lxd4 (Dxh8 27.g4) 27.Tb3 Dd7 28.Tf3 Txh8 29.g4 Tg8 30.Dh6+ Tg6 31.Txf5+ en 1-0 na een sublieme aanval.
Partij in de viewer:
Het probleem van 1 februari, een zeldzame maand met 5 zaterdagen, is nr 2770, een tweezet van Elmgren.
Jorden van Foreest stormt de top honderd binnen
Wanneer zou Jorden van Foreest instorten, kon je je tijdens het Tata Steel Chess Tournament afvragen. Zo’n goed toernooi, zo ver boven zijn stand, zou hij dat echt dertien ronden volhouden? Misschien zou hij in het laatste weekend van het lange toernooi de man met de hamer tegenkomen. Vorige week vrijdag verloor hij namelijk van Vladislav Artemiev en in het weekend had hij met Wesley So en Anish Giri nog een loodzwaar programma. Maar die partijen speelde hij beide remise, zoals hij eerder in het toernooi Magnus Carlsen en Fabiano Caruana, de nummers een en twee van de wereld, op remise had gehouden. Met zeven punten uit dertien partijen werd Van Foreest gedeeld vierde, een spectaculair resultaat voor de gedoodverfde nummer laatst. Dankzij dit resultaat kwam hij de mondiale top honderd binnen op plaats zeventig. Tegen Jan-Cees Buter (Trouw) geeft Van Foreest toe dat hij een paar jaar stilgestaan had, maar: “Misschien ben ik gewoon wat beter geworden.”
Gert Ligterink (Volkskrant) wijst erop dat Van Foreest wel al een goed halfjaar achter de rug heeft. Ligterink prijst hem om zijn weerbaarheid in mindere stellingen. Max Pam (Parool) merkt op dat Van Foreest niet terugdeinst voor risico’s en zich daardoor naar een hoger niveau heeft getild. Pam voorspelt zelfs dat hij Giri spoedig zal passeren. Dat lijkt te optimistisch. We mogen blij zijn met de mooie prestatie van Jorden van Foreest en hem daarvoor prijzen, maar het wachten is nu op nog een vergelijkbaar resultaat in de nabije toekomst. Een leuke partij werd in de tweede groep gewonnen door Max Warmerdam, die als outsider zijn toernooi in de laatste dagen nog glans gaf. Jan Smeets zakte de laatste ronden juist terug.
Warmerdam-Smeets
1.e4 c6 2.d4 d5 3.e5 c5 4.Pf3 cxd4 5.Pxd4 Pc6 6.Pxc6 bxc6 7.Ld3 e6 8.Pd2 Pe7 9.Dg4 Pg6 10.Pf3 Dc7 11.Dg3 La6 Misschien verrassend, maar na 12.Lxa6 Da5+ slaat zwart de loper terug. 12.0-0 Lxd3 13.cxd3 Db6 14.h4 h5 15.Le3 Dxb2 16.Pd4 Dreigt niet alleen Pxc6, maar vooral Pxe6. Vandaar zwarts volgende zet. 16…Pe7 17.Tab1 Dxa2 18.Tb7 Da6 19.Tfb1 Dxd3
Partij in de viewer:
Voor beginners A8156
Voor gevorderden B8156
De Amerikaanse grootmeester Fabiano Caruana werd de winnaar van het 82e Tata Steel toernooi in Wijk aan Zee. Hij won het toernooi met 10 punten, 2 punten voorsprong op wereldkampioen Magnus Carlsen uit Noorwegen. Op de derde plaats eindigde Wesley So, ook een Amerikaan, met 7, 5 punten. Mooi dat op de gedeelde vierde plaats, met 7 punten, de Nederlandse grootmeester Jorden van Foreest eindigde. Officieel zou hij als laatste moeten eindigen, maar de 20-jarige grootmeester speelde de sterren van de hemel. Hij eindigde ook boven de Nederlandse sterkste grootmeester Anish Giri, die op 50 procent uitkwam, een half punt minder dan Foreest. Van de winnaar Caruana een mooie winstpartij tegen de Wit-Russische grootmeester Vladislav Kovalev.
Kovalev – Caruana
1. e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 a6 4. La4 Pf6 5. 0-0 b5 6. Lb3 Lc5 7. c3 d6 8. a4 Tb8 9. d4 Lb6 10. axb5 axb5 11. Pa3 0-0 12. Pxb5 Lg4 13.Te1 (Bekende zetten in de Spaanse verdediging.) 13… Lxf3 14. gxf3 Ph5 15. f4 (Dit is een twijfelachtige zet, beter is 15. Kh1.) 15… Pxf4 16. Lxf4 exf4 17. Kh1 (Dit is een nieuwe zet in deze stelling. Meestal is de zet al op een eerdere zet gespeeld in deze opening. De theorie geeft als beter aan: 17.La4 Pe7 18.b4 Dd7 19.Dd3 Ta8 20.c4 Pc6 uit een partij Hansen-Jones, Wijk aan Zee 2017, won hier zwart.] 17… Pe7 18. Lc2 Pg6 19. b4 c6 20. Pa3! c5 21. bxc5 dxc5 22. Pc4 (Wit is d5 van plan.) 22… cxd4 23. Pxb6 Txb6 24. cxd4 Td6 25. Ta4 Pe5!
Partij in de viewer:
Vorige week is er een fout diagram geplaatst na de 14e zet van zwart in de partij A. Firouzja – M. Carlsen. Het moment van het getob van Firouzja in het centrum en de reactie van de wereldkampioen. Het Iraanse jeugdtalent had 14. d5?! gespeeld om invloed in het centrum te krijgen. Carlsen speelde 14. … c6, zie diagram. De partij ging verder met 15. c4 Pbd7 16. a4 Dc7 17. Pf1 enz.
Het schaaktoernooi in Gijon werd met enige onderbrekingen verspeeld. The Gijon International Chess Tournaments, … Small international chess tournaments were held there between 1944 and 1951, then between 1954 and 1956, and, finally, in 1965. These were all play all events, with between 8 and 12 players: a mixture of visiting masters and local stars.
Het lijkt er op dat ook Donner in 1956 meegedaan heeft aan dit toernooi in Gijon, want ik heb een partij tegen Larsen gevonden, die remise werd. Verder deed Donner in 1960 aan het interzonale toernooi in Madrid mee en eindige met 10,5 uit 15 bovenaan met Gligoric, Portisch en Pomar, maar legde het in de beslissingsvierkamp tegen hen af. Dat was denk ik nog voor de tijd dat Donner toernooien in Cuba speelde en zich uitsprak voor de Cubaanse revolutie.
Donner speelde inderdaad in Gijon 1956. Hij werd derde achter Larsen en Darga.
Madrid 1960 was geen interzonetoernooi, maar een zonetoernooi.
Dank voor de aanvulling en correctie. Madrid 1960 was inderdaad een zonetoernooi en Donner was de enige van de vier winnaars, die niet naar het interzonale toernooi van 1962 in Stockholm ging, dat door Fischer met overmacht werd gewonnen. Ik herinner me dat Europa in die tijd drie zonetoernooien had. De andere twee van die WK-cyclus werden in Marianske Lazne in Tsjecho-Slowakije en in Budapest gespeeld, met voor Nederland respectievelijk Barendregt en van Scheltinga. Terwijl ik het opzocht, kwam de herinnering daaraan weer meer naar boven.