Het beste van de clubsites (5): toernooien met bijzondere namen – update 131120

Na twee edities over recordkampioenen gaan we weer over op iets geheel anders: toernooien met bijzondere namen. Veel toernooien zijn genoemd naar een plaats (‘het open kampioenschap van …’), een speler of een sponsor, maar er zijn ook toernooien waarvan de naam een vragende blik oproept. Daar gaat deze editie over.

Allereerst een toernooi dat zelf geen rare naam heeft, maar naar de letter wel aan de opdracht voldoet: het rapidtoernooi van SG Max Euwe van een aantal jaar geleden, toen dat op dierendag viel. Deelnemer Herman Voss hierover:

Voor enige jaren terug organiseerde schaakclub Max Euwe uit Enschede hun jaarlijks rapid toernooi. Dit toernooi vond altijd plaats in oktober en kende volgens mij ook altijd een invitatie groep. Omdat het in enig jaar op dierendag (of daaromtrent) plaatsvond hadden ze dierennamen uitgenodigd in de invitatiegroep. Ik speelde zodoende in de invitatiegroep met Jaap Vogel, Eddie Scholl, Gerrit Meine Muis, Sjaak Arend Piest, nog een Vos, en ik ben er nog een kwijt. Het toernooi werd gewonnen door Bart Konijn. Het was de enige keer dat ik op basis van mijn naam uitgenodigd ben voor een invitatiegroep. Bijzonder gezellig en leuke sfeer!

Herman Voss (foto ESG Emmen)

Een leuk vraagstuk: wat is het sterkst schakende dier van Nederland? In het Utrechtse kennen we Eric de Haan (overigens een clubgenoot van Gerrit Meine Muis), en mijn te vroeg overleden clubgenoot Willem Bor heeft wel eens de partij Bor – De Wolf gememoreerd. Suggesties voor deze dierentuin zijn welkom.

Maar we dwalen af, en gaan snel over naar toernooien die zelf een bijzondere naam hebben. De eerste tip komt uit het hoge Noorden: wat te denken van Mat op ’t Wad? Dat is de naam van een bijzonder rapidtoernooi op Texel (zie hier voor een verslag van 2019). Organisator Jan Willem Duijzer vertelt:

Texel kent al lang een rapidtoernooi aan het eind van het jaar, de laatste jaren heet dat het “Rinus Vittali toernooi”, naar de in 2015 overleden oud voorzitter. Maar zomertoernooien waren er al lang niet meer. In 2018 ben ik tegen alle adviezen in (“dat wordt toch niks…”), maar met de steun van Jaap Dros, gestart met een rapidtoernooi midden in het hoogseizoen, medio augustus. Toen Jaap de naam “Mat op ‘t Wad” voorstelde wist ik direct dat dit de goede naam was. Kort, maar krachtig. En het werd een succes! Het eerste jaar won Manuel Bosboom en in 2019 Jan-Willem de Jong. John van der Wiel zou dit jaar meegespeeld hebben, maar dat toernooi is uiteraard niet doorgegaan. Hij komt nu in 2021. Grappig is dat hij me vertelde dat hij “tot zijn schande” nog nooit op Texel was geweest. Maar het is nog erger: hij was er wel, maar is het vergeten! Een paar weken geleden kon ik hem een foto overleggen van een simultaan uit 1984 in Den Burg… Overigens blijft hij gewoon welkom in 2021. Maar hij heeft wel wat uit te leggen..

Mat op het Wad (bron: Schaaksite)

Een toernooi van langer geleden is Schaken onder Invloed, door wijlen Albert Platje geïnitieerd (zie hier voor een mooi artikel over hem). Op zich is er weinig cryptisch aan de naam: twee dagen schaken in een café, en alleen zeer gedisciplineerde schakers redden dat op kruidenthee. 2007 is niet eens zo lang geleden, maar ik kan helaas nergens een toernooiverslag vinden, wel een fotoverslag van Harry Gielen.

Albert Platje (bron Schaaksite)

We worden al iets cryptischer met het Hatseflatstoernooi. Een toernooi met bijzondere puntentelling uit Almere, waarvan hier een verslag. Met het bijzondere detail dat iedereen na afloop aan de stamppot ging.

Hatseflats (bron Schaakvereniging Almere)

Bij die laatste zin moet iedereen uit Noord-Holland mogelijk meteen denken aan het Boerenkool met worst-toernooi van SV Attaqueer. Dat toernooi ken ik alleen van de enthousiaste verhalen van clubgenoot Jeroen Bakker, en ook hier wordt schaken gecombineerd met winterkost. Al is het blijkens de toernooisite wel een toernooi dat altijd sterk bezet is. Arnold Velthuis schrijft daar het volgende over:

Dit toernooi vindt plaats in een gehucht met nog geen 200 inwoners, wellicht wel 1 van de kleinste dorpen van Nederland 😉. En dit toernooi heeft dus een aantal keer in hetzelfde weekend plaats gevonden, op zaterdag schaken in Wadway met de boerenkool erbij, en dan op Paasmaandag, want ja, het anders dan anders toernooi vind altijd plaats op Paasmaandag, schaken in Abbekerk. Ofwel veel dezelfde deelnemers op beide dagen, en dat is toch ook wel weer dat wat een toernooi net iets extra’s geeft. Op Paasmaandag dan toch nog even die verloren partij van de zaterdag ervoor met je tegenstander doornemen. En hopende natuurlijk dat je op deze dag wraak kan nemen. En ja, of dat nu een 5-10 of 20 minuten potje gaat worden dat weet je maar nooit! En uiteraard is er ook altijd een fles whisky beschikbaar voor degene die het beste heeft gepresteerd op beide toernooien. Maar naast de hoofdprijs van €250,- zijn er altijd “andere” prijzen geweest, beste rolstoel speler, best geklede dame, meeste remises, mooiste haardos, beste bierdrinker, familie met de meeste punten, meest vrolijke schaker en vele meerdere van dit soort dingen. Ofwel eigenlijk is alles altijd anders op de Paasmaandag…

En vaste deelnemer Marc Helder, die al figureert in de vorige rubriek”, vult het volgende aan:

Het boerenkool met worst-toernooi is één van de leukste toernooien die ik ken, waar ik bijna elk jaar aan meedoe; ik begrijp dat Jeroen je al veel verteld heeft, dat klopt allemaal!
Zelf denk ik aan : de nacht ervoor al “indrinken”, gelukkig begint het pas ’s middags, geweldige sfeer met muziek op de achtergrond, luid commentaar bij krachtzetten, vanaf het begin een biertje erbij, whisky als hoofdprijs 😉 (dus de fanatieke prijsjagers komen niet), Jos Vlaar z’n dochters bij de inschrijftafel !, elk jaar weer een soort van reünie met vrienden die zijn verhuisd of bijna niet meer spelen, vér na twaalven op fiets naar huis, meestal een prachtig weekend met op maandag 2de paasdag het Anders-dan-anders-toernooi er achteraan !

de aankondiging uit 2000 (bron SV Attaqueer)

Beide schrijvers hebben verklapt welk toernooi er nu komt: het Anders dan Anders-toernooi. Daar wordt met wisselende tempo’s gespeeld, de muziek staat aan en de koning mag geslagen worden, zo lezen we in dit verslag. Organisator Arnold Velthuis meldt het volgende: “Het toernooi is dit jaar niet doorgegaan, maar wat helemaal anders dan anders zou zijn geweest, is dat er een schaaktoernooi zou worden gegeven door een club welke eigenlijk niet meer bestaat. De club bestond nog uit 4 leden, en dat is niet echt competitie waardig….. Dus hebben we besloten om te stoppen als club zijnde, maar het toernooi wel door te blijven zetten“. Hopelijk blijft dit toernooi nog lang bestaan!

Anders dan Anders (bron SC Aartswoud)

Tenslotte belanden we in het zuiden des lands, bij het HoutjeHoofdHelder-toernooi. En daar gaan we iets uitgebreider op in, want de 1e editie van dit toernooi (2008) werd gehouden omdat Herman Grooten 50 werd! Herman heeft een heel uitgebreide mail over dit toernooi geschreven, waar met gemak een artikel uit te destilleren zou zijn, maar dat is niet helemaal de insteek van deze rubriek. Herman:”De titel ‘Houtje Hoofd Helder’ was natuurlijk een woordspeling, dat houtje sloeg op schaakstuk. Het toernooi was een groot succes met veel sterke spelers, maar vooral ook heel veel ‘gewone clubschakers’ waar ik een band mee had. Zo kwam Karel van der Weide (die ik ook ooit getraind had) ook meedoen, terwijl hij officieel niet meer schaakte. Ook de komst van Jan Werle was bijzonder omdat hij zijn vakantie in Italië daarvoor afbrak, hoewel hij daar toen was met Iozefina Paulet, die later zijn vrouw werd. . Het verslag van organisator Huub van Dongen vind je hier. De 2e editie in 2012 had een tragisch einde: vlak na het toernooi overleed Huub van Dongen. Dat heeft een bijzonder memorialtoernooi opgeleverd, maar misschien dat memorialtoernooien iets voor een volgende editie zijn. Zie hier voor alles over dit toernooi.

Herman Grooten (foto Karin Gottlieb)

Huub van Dongen (foto Karin Gottlieb)

Deelnemers aan het toernooi: Werle, Smeets, van Beek, van Wely (foto Jos Sutmuller).

Tot zover deze editie van het beste van de clubsites, over toernooien met bijzondere namen. Ook hier zijn aanvullingen weer van harte welkom, bij voorkeur via de reactiemogelijkheid onder de site.

Vandaag werd bekend dat de KNSB-competitie ook de komende maanden op een laag pitje gaat. Dat brengt mij op het onderwerp voor de volgende keer: legendarische uitwedstrijden. Bij iedere club zijn er wel verhalen over uitwedstrijden (KNSB of regionale bond) die tot bijzondere taferelen leiden: complete teams die in de verkeerde stad belanden of ’s nachts op een treinstation stranden. Bij Paul Keres zijn ooit twee teams zonder treinkaartje naar Groningen gereisd: de teamcaptain stond nog in een telefooncel te bellen naar de ontbrekende speler, met alle kaartjes op zak. Oftewel, ik ben op zoek naar sterke verhalen over uitwedstrijden, en dan bij voorkeur als ze al ergens gepubliceerd zijn. Graag deze tips per mail, dan blijven ze nog even een verrassing voor de lezer. Alvast bedankt!

Over Jan Jaap Janse

Voorzitter van SV Paul Keres van 2003 tot 2018. Houdt van jubileumboeken, dubieuze openingen en gezellige toernooien. Vindt dat je schaken vooral niet te serieus moet nemen.

22 Reacties

  1. Avatar
    Thomas Mollema 02 november 2020

    Leuk stuk!

    ‘Wat is het sterkst schakende dier van Nederland?’ Dat zal wel Benjamin Bok zijn.

  2. Avatar
    Koen L 03 november 2020

    Waar Platje zeker het nodige respect verdient, behoort de eer van de eerste editie van dit toernooi toch echt toe aan 4 andere deugnieten. https://web.archive.org/web/20061018030233/http://www.schakenonderinvloed.nl/index.php?cnt=soi2005

    • Avatar
      Jan Jaap Janse 03 november 2020

      Ik zie het!

      Geon Knol
      Jan-Joris Groenewold
      Grigori Kodentsov
      Ernst-Jan Pastoor

      Wat bij mij de vraag oproept naar de best schakende groente en de best schakende geestelijke ;).

    • Avatar
      Henk Smout 03 november 2020

      Volgens het Natuurhistorisch Museum Rotterdam is het platje een bedreigde diersoort.

      Tot hetzelfde genus wordt de op gorilla’s voorkomende Pthirus gorillae gerekend.

  3. Avatar
    Robbert van het Kaar 03 november 2020

    Het Eijgenbrood-toernooi. Vernoemd naar de legendarische voorzitter van Caissa Amsterdam. 30+ edities vanaf 1987, weekendtoernooi. De grappen over de broodjes mag een ieder zelf verzinnen…..

    • Avatar
      Jan Jaap Janse 03 november 2020

      Dat is ook een mooie! Ik zou dan inderdaad ’s ochtends mijn eigen boterhammen gaan smeren…

      Voor de volledigheid: http://www.eijgenbrood.nl/.

  4. Avatar
    wimw 03 november 2020

    Een toernooi dat je ook niet mag overslaan is het Kroegloperstoernooi in de Pijp in Amsterdam. Vooral befaamd om de lichaamsbeweging die je als kroegtijger tussen de kroegen opdoet. Het wordt georganiseerd door de schaakclub EsPion, die in het buurthuis in de Rivierenbuurt tegenover mij schaakt, als er geen corona is.

    • Avatar
      Frits Fritschy 04 november 2020

      Volgens mij zijn er meer steden met ‘kroeglopers’toernooien. In ieder geval Leiden en ik dacht ook Delft. En volgens mij waren die de eerste, maar ik kan het mis hebben.

      • Avatar
        Jan Jaap Janse 05 november 2020

        Klopt, kroegloperstoernooien zijn een fenomeen op zich. Niet zozeer een bijzondere naam, maar wel een bijzonder concept. Best wel een idee voor een volgende editie, al is het wat wrang om daarover te schrijven nu niemand naar de horeca kan.

  5. Avatar
    Co Buysman 04 november 2020

    Op 24 oktober 1981 had Caïssa 6 (Hoorn) een uitwedstrijd tegen Warmenhuizen’76. Twee spelers reden er op eigen gelegenheid naar toe. Zij (Jaap Duif en Meindert de Haas) konden de kortste weg niet vinden en arriveerden daarom vrij laat. Het verleidde teamleider Ben Kalb – de laatste burgemeester van de onafhankelijke gemeente Zwaag – om in het clubblad te schrijven dat de overige zes teamgenoten vreesden dat de Duif zijn oriëntatie kwijt was geraakt en dat De Haas het naar hem genoemde pad had gekozen.

    Caïssa-Eenhoorn bestaat bijna honderd jaar. Wie zijn er zoal lid geweest? Jan Baars, vier broers Haring (Gerard, Jac., Jan en Theo), nog een Tom Haring, Ko Knol, Michel Knol, Richard Koekkoek, N. en R. Konijn (ook Hein Conijn en Rob Knijn), P. Krab, Davey Kreeft, Erik Lepelaar, Joop Mus, A. Otter, Klaas Otter, N. Sijs, Alice Vink, F. de Vos (junior en senior), Koen de Vos, P. Watertor, Alwin van der Wolff, Arnold en Gerrit van der Wolff, Merlijn de Zwaan en Pascal Zwaan.

    En Gerard Groot heeft met wit wel eens tegen Bert Meester gespeeld. Hebben we op de club toch een grootmeesterpartij gehad.

  6. Avatar
    Eric de Winter 04 november 2020

    De Dodewaardse schaakvereniging organiseerde dit jaar het 32e Geurts Conserven Toernooi, op 26 februari, dus op tijd vóór alle coronastops. Jaap Vogel won; eerdere winnaars bijvoorbeeld Wilbert Kocken, Luuk de Ruijter, Tom de Ruijter, Joost Marcus en Fokke Jonkman. Een populair rapidtoernooi voor 50-plussers, met jaarlijks honderden deelnemers uit heel Nederland. Een sympathieke geste van de sponsor is dat elke deelnemer een traytje conserven mee naar huis kan nemen. Voor de winnaars is er een grotere tray, met vaak een potje appelmoes erbij. De door een groeiend aantal deelnemers gebruikte bijnaam appelmoestoernooi is dan ook niet zo vreemd.

  7. Avatar
    wimw 05 november 2020

    Wat het schaken en kroeglopen aangaat is Amsterdam echt de koploper. Dit jaar zou daar de 29e editie van het Kroegloperstoernooi zijn geweest, voor Delft de 16e editie en voor Leiden [Kroeg en Loper] de 13e editie. Soms worden mooie concepten overgenomen. En dat is natuurlijk prima!

  8. Avatar
    Jan Jaap Janse 13 november 2020

    Vandaar geüpdatet (dat schijnt goed Nederlands te zijn) met extra informatie over het boerenkool met worst-toernooi en het anders-dan-anders-toernooi.

    De volgende rubriek is bijna af, maar nog wat sterke verhalen over legendarische uitwedstrijden zou de kers op de taart zijn. Wie biedt?

Alleen geregistreerde gebruikers kunnen een reactie achterlaten.