Oranje boven
Vandaag was de slotronde van het Europees landenkampioenschap. Nederland had zowel in het Open toernooi als bij de dames een uitstekende klassering afgedwongen, maar helaas eindigde de slotdag in mineur. Beide teams gingen onderuit en zakten door dit resultaat wat plaatsen op de ranglijst. Niettemin kan gesteld worden dat beide Nederlandse schaakteams zich op dit Europese Kampioenschap zeer behoorlijk hebben gemanifesteerd.
Eline Roebers scoort haar eerste IM-norm! (foto Harry Gielen)
Net als in het voetbal zijn we aan het verjongen. We hebben ingezien dat we de vruchten mogen plukken van de jeugdopleiding! Met maar liefst drie Van Foreesten in de gelederen die allemaal prima gepresteerd hebben, mogen we de verjonging als geslaagd beschouwen. Kers op de taart was de heel opvallende prestatie van de pas 15-jarige Eline Roebers die aan het tweede bord van het damesteam een prachtige IM-norm scoorde met 6 uit 8. Dat was zelfs nadat ze in ronde 7 had verloren, maar haar score was ronduit formidabel voor een debutant. Door haar overwinning in de laatste ronde kwam ze zelfs uit 7 uit 9, een ongekend puntentotaal.
De heren deden mee in de top, kregen enkele toplanden tegen en wisten zich redelijk te handhaven. Met de 2700-spelers Anish Giri en Jorden van Foreest zat het wel snor. Lucas, de jongere broer van Jorden, was aan bord twee geplaatst: hij moest zoveel mogelijk tegenhouden, terwijl Jorden aan drie als puntenmachine moest fungeren. Dat plan is gedeeltelijk gelukt. Giri scoorde +3, Jorden zelfs +4. Ook Lucas eindigde in de plus, hij won er twee, speelde er twee remise en verloor alleen de laatste van de sterke Spanjaard Antón Guijarro. Maar aan het laatste bord viel het wat tegen. Max Warmerdam, net boven 2600 tegenwoordig won zelfs geen enkele partij; na twee nullen moest hij genoegen nemen met zeven remises, waarbij aangetekend moet worden dat hij soms ook remise maakte in het belang van het team. Erik van den Doel ten slotte liet niet zijn beste schaak zien. Hij speelde maar vijf partijen en kreeg een -1-score te slikken.
Een plaats op het podium zat er daarom nauwelijks in, hoewel het veld bij het ingaan van de laatste ronde erg in elkaar geschoven was. Vier ploegen met 12 punten: Azerbeidzjan, Armenië, Oekraïne en Frankrijk (met de geweldig scorende Firouzja aan het eerste bord). Dan Nederland met de meeste bordpunten van een drietal achtervolgers (t.w. Polen en Spanje) met 11 punten. Dat was ook de tegenstander in de laatste ronde, straks daarover meer. Maar dat er muziek in het Nederlandse schaak zit, is helder.
De dames hebben, mede door de fantastische score van Eline Roebers op het tweede bord, een uitstekend toernooi gespeeld. Ze stonden bij het ingaan van de laatste ronde gedeeld derde (met 10 matchpunten en 20 bordpunten), achter het oppermachtige Rusland (16 matchpunten) en Georgië (13 matchpunten). Die gedeeld derde plaats moest overigens wel gedeeld worden met nogal wat landen en dus moest er sowieso gewonnen worden om die plek te handhaven. Dat zat er helaas niet in want aan tafel 4 tegen het sterke Azerbeidzjan gingen de onzen roemloos ten onder. De enige die wat in de melk te brokkelen had, was Tea Lanchava die WIM Beydullayeva bijna wist te verschalken. Uiteindelijk lukte het haar toch niet, de partij eindigde in remise, maar toch kwam zij uit op een mooie score. Overigens deed de andere debutante in dit team, Machteld van Foreest, het ook heel verdienstelijk.
Uiteindelijk blijkt dat Eline en Jorden ook de bronzen medaille voor hun score op respectievelijk het tweede en derde bord hebben ontvangen. Eline dus met 7 uit 9 met de prachtige TPR van 2504 en een IM-norm, Jorden met 6,5 uit 9 en een ook fraaie TPR van 2714. Ze worden via facebook gefeliciteerd door de voorzitter van de KNSB, Bianca de Jong-Muhren.
Laten we eens kijken wat er in de laatste drie ronden van dit toernooi, zowel bij de heren als bij de dames allemaal gebeurde. Ik heb voor u een bloemlezing gemaakt van de meest opmerkelijke momenten.
ZEVENDE RONDE
Giri (met mondkapje) tegen Mamedyarov
Herenteam
In deze ronde mochten onze mannen zich opmaken voor de confrontatie met het sterke Azerbeidzjan bestaande uit Mamedyarov, Radjabov, Gusseinov en Abasov. Geen kleine jongens dus. Maar omdat wij als Nederland ook twee 2700-spelers hebben, hebben we natuurlijk ook een kans tegen zo’n topland. Giri en Mamedyarov hielden elkaar keurig in bedwang. Giri had een optisch voordeeltje en toen zijn tegenstander een pionnetje ging snoepen ging hij meteen op de zwarte koning af en dwong direct een herhaling van zetten af.
Bij Jorden van Foreest ging het heel anders. Hij accepteerde – in navolging van Magnus Carlsen – vanuit de opening een eindspel met een verminkte pionnenstructuur. Maar zoals de Noor al had laten zien tegen dezelfde opponent als Jorden, Radjabov dus, is het allemaal niet veel bijzonders voor wit en dus boekte onze man met zwart een comfortabele remise tegen een absolute topspeler.
Dus was het woord aan Max Warmerdam en Erik van den Doel. Eerstgenoemde zat in een dubbel toreneindspel, de tweede in een eindspel met ieder slechts één kasteel. Te beginnen bij Max. Op een gegeven moment stond het zo:
Een cruciaal moment. Hier heeft wit een vol punt op de schoen als hij nu het juiste idee had gevonden. Dat valt echter vrij lastig te ontdekken, want waar draait het nu eigenlijk allemaal om?
45. Txe6?
Helaas, helaas… De meest voor de hand liggende zet geeft de winst uit handen. En dan blijkt Guseinov aalglad te zijn en soeverein naar remise te kunnen afwikkelen. Met 45. Te4!! zou Max vermoedelijk een vol punt hebben kunnen scoren. Met deze zet valt hij g4 aan en daarmee dreigt hij het gevaarlijke zwarte pionnenduo te breken. De enige manier voor zwart om Rxg4 te voorkomen is met 45…Tg2 Maar behalve dat de zwarte toren nu in de weg is komen te staan van zijn g-pion (die bovendien op dit moment ook nog gepend is!) heeft wit zijn handen vrij gekregen om zelf met de b-pion te gaan marcheren. Tegen die opmars valt niets te verzinnen en als zwart alles gooit op zijn h-pion, zien we dat wit die eenvoudig onschadelijk kan maken. Een stereotiepe variant: 46. b5 h2 47. b6 Tg1 [Promotie heeft geen zin: 47…h1=D? vanwege het röntgenschaak: 48. Th7+ Kg3 49. Txh1] 48. Th7+ Kg3 (zie analysediagram)
45…h2 46. Th6+ Kg3 47. b5 Td6
Dit soort finesses bepalen het verschil tussen een nul of een half punt. Wits b-pion mag niet naar b6 kunnen.
48. Thh7 Td1
49. Kc4?!
Hiermee brengt wit zichzelf zelfs nog lichtjes in de problemen… Min of meer gedwongen was 49. Kc2 h1=D 50. Txh1 Txh1 51. c4 (zie analysediagram)
49…h1=D?!
Na deze wat gemakzuchtige zet, staat de puntendeling min of meer vast. Als zwart de tussenzet 49…Tc8+ had ingelast, zou Max nog flink hebben moeten werken voor een half punt: 50. Kb4 h1=D 51. Txh1 Txh1 52. c4 Tb1+ 53. Kc3! [53. Ka5?? Txc4! 54. b6 (54. a8=D Ta1+ 55. Kb6 Txa8-+) 54…Ta1+ 55. Kb5 Tc2-+ en zwart wint.] 53…Kf4 en wit moet erg op zijn tellen passen om niet te verliezen.
50. Txh1 Txh1 51. b6 Ta1 52. Kc5 Kf3 53. c4 g3 54. b7 T1xa7 55. bxa8=D+ Txa8 56. Kb6
En de heren geloofden het verder wel. Wit offert zijn toren t.z.t. tegen zwarts pion en houdt met zijn laatste pion tegenover de zwarte toren simpel remise.
½ – ½
Dat was een tegenvaller, want de kans op een vol punt was levensgroot. Maar Erik zou zijn iets mindere stelling toch wel remise houden. Tenminste, daar zag het lang naar uit. Maar helaas verloor hij ergens de grip op de stelling en moest toen alsnog in het zand bijten. Een pijnlijke nederlaag die Nederland in elk geval één matchpunt kostte. Daarmee haakte Oranje in principe af voor de hoogste eer.
De uitslagen:
Alle partijen via de viewer:
Damesteam
De grote steunpilaar in het Nederlandse team is de 15-jarige Eline Roebers. Er lijkt geen maat op haar te staan, want na zeven ronden staat zij zomaar op 6 uit 7! Met een solide remise van Zhaoqin Peng op het eerste bord en een halfje in een kansrijk eindspel van Machteld van Foreest waren de matchpunten al binnen omdat Tea Lanchava erg goed stond aan het laatste bord. En die kun je soms wel om een boodschap sturen, want ze ging er eens goed voor zitten om een eindspel met pluspion en loper tegen paard uit te melken. Het was nog lastig, maar zwart had grote problemen en dan is een blunder vaak niet ver weg meer. Zo ook hier: de tegenstander ging flink in de fout in deze stelling:
Terug naar onze topscorer Eline. Zij versloeg dit keer IM Elena Sedina. En hoe! In een strak gespeelde positionele partij, waarin zij nota bene met twee paarden moest opboksen tegen het zwarte loperpaar kreeg zij vanaf de 18e zet de stelling stevig in handen. Want na 18.dxc6 werd het mooie veld d5 een prachtig sterk veld waar wit een paard naartoe ging spelen. Zwart verdedigde waarschijnlijk niet heel hardnekkig want op zet 24 verscheen er een oppermachtig paard. En dan kan het bijna niet anders, dan begint het te kraken bij de tegenstander. Sedina, waar ik nog ooit een half toernooi in Italië naast gezeten heb omdat we toen ongeveer dezelfde rating hadden van bijna 2400, beging op de 29e zet de beslissende fout. Mag u even uitzoeken hoe Eline de juiste tactiek tevoorschijn toverde in de volgende diagramstelling.
Roebers, Eline – Sedina, Elena
De uitslagen:
Alle partijen via de viewer:
ACHTSTE RONDE
Herenteam
Tegen Hongarije is het mondkapje afgezet.
Gingen we gisteren de boot in tegen een sterk schaakland, dan was de overwinning die vandaag werd geboekt op het eveneens bepaald niet zwakke Hongarije een mooie opsteker. Held van de dag was Lucas van Foreest die aan het tweede bord de sterke Ferenc Berkes helemaal in de soep wist te spelen. Daarover dadelijk meer.
De twee zwartspelers, Giri en Jorden van Foreest deden geen gekke dingen. Hoewel…? Giri offerde op een gegeven moment een kwaliteit om de witte koningsstelling te verzwakken. De tegenstanders vluchtte snel in een eindspel waarin hij twee pionnen kwijtraakte en toen werd de vrede direct getekend. Bij Jorden was het wat gelijkmatiger: een geïsoleerde pionstructuur waarin beide spelers tevreden waren met een zetherhaling. Dan de witspelers maar!
Max Warmerdam stond goed maar het was nog moeilijk om progressie te boeken.
46. Kg1 Dd6 47. Dh5 Dc7 48. Tgf2 Dc6 49. Dh4 Dc7 50. Kf1 Dd6 51. Ke1 Dc7 52. Kd1 Dd6 53. Kc1 Dc7 54. Tg2 De7 55. Dg3 Dd8
56. h4 Dd7
57. h5
Als wit verder had willen komen, had hij hier 57. g5 moeten proberen. Na 57…fxg5 58. Txf7 Txf7 59. hxg5 Tf8 60. De5 Tc8 61. Th2 heeft wit substantieel voordeel, maar het is toch niet makkelijk om iets concreets voor elkaar te krijgen. Waarschijnlijk met het oog op de zeer voordelige stelling van Lucas van Foreest, speelde Max hier niet va banque.
57…Dc7
Zwart kon een einde maken aan wits winstmogelijkheden met 57…h6 Maar misschien had zijn teamleider in gedachten dat hij nog alles of niets zou moeten gaan spelen.
58. Df2 De5 59. Th3 Dd6 60. Kb1 Dc7 61. Tg1 Dd6 62. Tg2 Dc7 63. Th1 Dd6 64. Th3
Wit gelooft het verder wel en de zwartspeler noodgedwongen ook.
½ – ½
En toen was het woord aan Lucas. En laat hij nou toevallig een eindspel op het bord krijgen waar hij mij een waar genoegen mee doet: mijn favoriete eindspel van een goed paard tegen een slechte loper. Voordat het zover was, moesten eerst de dames op een of andere manier geruild zien te worden.
Hier gaat de tegenstander definitief de fout in. Veel hardnekkiger was 49…Ld6 maar ook dan zal wit vermoedelijk zegevieren. Hij heeft dan nog wel een lange weg te gaan en een mogelijke winstplan ziet er dan zo uit: 50. Dd4 Kg8 51. Dh8+ Kf7 52. Dxh6 Wit heeft een tweede pion veroverd maar moet nu een actieve zwarte dame toelaten. 52…De1+ 53. Kg2 De4+ 54. Kh2 Df3 Om zich te verdedigen tegen schaakjes en andere lastige dingen (zoals …Dxf2+) kan wit de dame handig neerzetten met 55. Dh7+ Ke6 56. Dg8+ Kf6 (zie analysediagram)
50. De7
Omdat elk eindspel zonder dames wint voor wit, maakt hij daar uiteraard goed gebruik van.
50…Dc8 51. Df7
51…f4 52. Pe7 Df8
Hij moet wel dames ruilen, er is geen bruikbaar alternatief. Bijvoorbeeld: 52…Da8 53. Df5+ Kh8 54. gxf4 gxf4 55. De6 Kh7 56. Kh2 Dd8 57. c4 en wat gaat zwart doen tegen het verder oprukken van de c-pion?
53. Df5+
Nog een handigheidje.
53…Dxf5 54. Pxf5 fxg3 55. fxg3 Lf8 56. g4 Kg8 57. Kg2 Kf7 58. Kf3
1-0
De uitslagen:
Alle partijen via de viewer:
Damesteam
Heb ik over de vorige ronde Eline Roebers geroemd, laat zij het nou net vandaag afweten… Dat is het lot van een verslaggever, het kan na elke dag net even anders zijn. Het lijkt erop dat zij wat huiswerk heeft meegekregen van haar sterke tegenstander, want zij kwam niet goed uit de opening. Wat er daarna gebeurde is eigenlijk met geen pen te beschrijven en daarom zullen we straks een paar plaatjes laten zien. Toch viel er heel goed nieuws te noteren. Want Eline mag ondanks haar nederlaag uit deze ronde door haar TPR van 2463 een mooie IM-norm over 8 ronden opschrijven! Dat is tegenwoordig mogelijk omdat het gebeurt in een continentaal kampioenschap.
Voordat we naar de partij van Eline tegen Elena gaan, kunnen we eerst iets zeggen over de gelijkmatige partij die de onverstoorbare Zhaoqin Peng speelde. De hele tijd wat beter, loperpaar dan een gunstig eindspel van loper tegen paard, maar helaas net niet voldoende voor de winst. De tegenstander ontsnapte met een kale koning tegen de loper van de verkeerde hoek.
Ook Rosa Ratsma speelde een keurige partij waarin zij optisch beter leek te staan. Maar de tegenstander verdedigde zich goed en toen het Rosa wat heet onder de voeten werd, vluchtte zij snel in een dubbeltoreneindspel waarbij haar torens eeuwig schaak forceerden. Dan moesten de jonge meiden het maar weer doen. Zoals gezegd kwam Eline niet goed uit de opening, maar op een gegeven moment deed zij weer volop mee. Kijkt u even naar het volgende en huiver…
Oeps, een rekenfout? Na 34…Tf4 35. Dh5 Df6 36. Tg6 Th4⩲ doet zwart nog volop mee. Ook 34…Pf3 lijkt nog te kunnen, hoewel het geen pretje voor zwart is na 35. Lxf3 Txf3 36. Dh5 Tf6 37. Tg6 Kh7 38. T1g2±
35. Dxh5+ Dh6 36. Tg5 Pe2 37. Dg4?
Wit blundert ook! 37. T1g4 wint onmiddellijk. Er dreigt Th4.
37…Pxg1 38. Th5?
Ach, schaken blijft toch moeilijk! Na 38…Pxh3!! had zwart het punt naar zich toegetrokken…
39. Dh4 Kg7 40. Txh6 Txh6 41. Dg5+ Tg6 42. Dxe7+ Kh6 43. Dh4+ Kg7 44. Le4 Txe6 45. Kxg1 1-0
Ineens stonden we achter. Dan moest Machteld het maar doen. En dat deed ze dan ook!
Kulon, Klaudia – Van Foreest, Machteld
Een blunder. Na 37. Tc1 staat zwart alleen maar “duidelijk beter”.
37…Pxd2!
Goed gezien van Machteld!
38. Dxd2 Db5
Die doet iedereen natuurlijk. Gek genoeg is nu 38…Db6!! de direct winnende voortzetting. 39. Dxd5+ [39. Dc1 Dd4+ 40. Tc3 Tc8 is ook uit.] 39…Kh8 40. Dd1 Td8 41. De1 Db5! met de dreiging …Dxe5+!
39. Dc1 De8 40. Te2?
40. Dxa3 Dxe5+ 41. Dc3 De4 is nog altijd heel goed voor zwart.
40…Dg6
De engine vindt 40…Da4! nog sterker.
41. g5 Dd3!
Uitstekend gespeeld!
42. Td2 De3 43. Tc2 Dxe5+ 44. Tc3 Tc8 0-1
In elk geval een gelijkspelletje uit het vuur gesleept. Dan kunnen we de laatste ronde nog even proberen te vlammen!
De uitslagen:
Alle partijen via de viewer:
En daar zien we de Nederlandse damescoach, Jeroen Bosch. Hij kijkt mee over de schouder van…? Wie eigenlijk? Is dat Rosa Ratsma? Vergelijkt u deze foto met die van Rosa hierna, gemaakt door Harry Gielen tijdens het Nederlands kampioenschap.
NEGENDE RONDE
Herenteam
De heren zijn er helaas niet in geslaagd om een goed resultaat tegen Spanje te behalen. Onze twee 2700-spelers, Giri en Jorden van Foreest, vonden het wel prima om met zwart remise te maken. Max Warmerdam stond wat beter en Lucas zeker niet minder. Maar uiteindelijk kwam Max niet verder dan een puntendeling ondanks een pluspion, maar door de aanwezigheid van ongelijke lopers zat er niet meer in. En bij Lucas liep er wat uit de hand:
Van Foreest, Lucas – Anton Guijarro, David
32. Pc6+?
Met 32. Pd5+ kon zich hij redden. Bijvoorbeeld: 32…Ke6 33. Pf4+ Ke5 34. Pxg6+ Kd5 35. Tf7= en wit staat zeker niet minder.
32…Ke6 33. Pxa7 Lxf2+ 34. Kf1 Lc5 35. Tc6+
Ook na 35. h3 had wit een zware dobber.
35…Kf5 36. Pc8 Tf2+ 37. Ke1 Txh2 38. Pxb6 Lf2+ 39. Kf1 Lxg3 40. Pd5 g5
De twee verbonden vrijpionnen van zwart beslissen de strijd in zijn voordeel. De loper is in een dergelijk eindspel superieur aan het paard. De partij eindigt met een “zelfmat”.
41. Pe3+ Ke4 42. Pg2 h4 43. Tc4+ Kd3 44. Tg4 Th1# 0-1
De uitslagen:
Alle partijen via de viewer:
De eindstand aan kop:
Damesteam
Bij de dames zagen de meeste stellingen er in het vroege middenspel zorgelijk uit. En uiteindelijk moesten de dames dat bekopen met een nederlaag. Zhaoqin Peng ging met zwart onderuit tegen de sterke Mammadzada. Hoewel ze heel hard vocht, kon ze het onvermijdelijke toch niet voorkomen.
Ook de andere zwartspeelster, Machteld van Foreest, had het lastig. Niettemin gebeurde er van alles in deze partij waardoor het oordeel soms wat op en neer ging. Uiteindelijk kon zij ook niet voorkomen dat de gevaarlijke witte vrijpionnen naar de overkant liepen.
De enige, die vrijwel het hele middenspel groot, tot zelfs beslissend voordeel in handen had was Tea Lanchava. Maar na een uitstekende partij strandde ze in het zicht van de haven. Nota bene op de 41e zet ging ze de fout in en gaf ze eigenlijk al haar voordeel weg. Toen zij nog hardnekkig op winst bleef spelen, mocht ze zelfs blij zijn dat de tegenstander in de slotstelling remise aannam…
Lanchava, Tea – Beydullayeva, Govhar
41. Td2?
Helaas, na deze zet komt zwart zelfs in het voordeel. Na 41. d6! had zij de welverdiende winst binnengehaald en wie weet was de wedstrijd dan heel anders gelopen. 41…Tc1+ 42. Te1 Txe1+ 43. Lxe1 Pc2 44. Lf2 Kf7 45. d7 Ke7 46. e6 en de pion beslist.
41…Tc1+ 42. Kf2 Pg4+
Dat is het probleem: wits mooie pion op e5 valt, waarna het uiteindelijk in remise eindigde.
½ – ½
De partij van Eline is zo’n doldwaze partij dat ik daar liever een stripverhaal in diagrammen van maak:
Roebers, Eline – Mammadova, Gulnar
17. Txf6!? Een interessant kwaliteitsoffer!
Inmiddels heeft wit groot voordeel in handen.
40. Td1?! Helaas, een onnauwkeurigheid. Hier zou 40. Pfe5+ Pxe5 41. Pxe5+ Kg7 42. g5+- wellicht zelfs al beslissend kunnen zijn.
52. g6! Inmiddels heeft Eline het helemaal voor elkaar: de witte pionnen zijn zo sterk geworden dat zwart – zelfs met een kwaliteit meer – niets meer in te brengen heeft.
1-0
De uitslagen:
Alle partijen via de viewer:
De eindstand aan kop:
(De meeste foto’s zijn genomen van de toernooiwebsite).
