Sport en politiek

Dat sport en politiek van elkaar gescheiden zouden moeten blijven, is nooit meer dan een vrome wens van ‘de sport’ geweest. ‘De politiek’ heeft zich daar zelden iets van aangetrokken.

De eerste brutale en veelomvattende toe-eigening van sportbeoefening en de positieve uitstraling daarvan vond in 1936 plaats toen Hitler-Duitsland gastheer was van de Olympische Zomerspelen. Leni Riefenstahl kreeg opdracht van het Naziregime om daarvan voor propagandadoeleinden een film te maken. www.youtube.com/watch?v=H3LOPhRq3Es

In onze tijd doen de machthebbers van Rusland en China hetzelfde, dat wil zeggen propaganda maken met sport, zij het minder uitbundig. De Olympische winterspelen in Sotsji van 2014 met gastheer Poetin, vlak vóór de inname van de Krim door Rusland, zijn daar een schoolvoorbeeld van en de winterspelen van 2022 in China met een net zo gastvrije Xi Jinping zijn, zoals velen vrezen, een prelude tot een aanval op Taiwan. Het is de misleiding van agressieve dictaturen die hun kwade bedoelingen proberen te maskeren met zoiets onschuldigs als sport.

Sport en politiek zijn met elkaar verklonken. Of we dat nu willen of niet.

Ik ben van een generatie die de vorige oorlog in Europa nog heeft meegemaakt. Niet letterlijk, maar door de verhalen van mijn (schoon)ouders, ooms en tantes. Zij hebben de dood in de ogen gezien, actief in het verzet of gewoonweg lijdend onder onmenselijke omstandigheden. Nog jaren later werden alle Duitsers van een zekere leeftijd met argwaan bekeken en stilzwijgend werden ze verbonden met de moordmachine van de Nazi’s. Begrijpelijk maar ook wel onheus. Wie kon weten wie ze waren, wat ze gedaan hadden? Ook al waren ze niet openlijk in verzet gekomen, terwijl ze niets van het regime moesten hebben, dan nog is het makkelijk praten om hen te veroordelen vanwege hun passiviteit. Het risico dat ze zouden lopen als ze in het geweer waren gekomen, was immers groot. Je leven op het spel zetten en je gezin, je kinderen in gevaar brengen. Wie doet dat, wie durft dat?

En nu dreigen we in dezelfde situatie terecht te komen. Iedere Rus is verdacht zonder aanziens des persoons. Het IOC adviseert de aangesloten sportbonden om iedere Russische en Wit-Russische sporter uit te sluiten van deelname aan wedstrijden. De FIDE gaat (nog) niet zover, maar staat niet toe dat Russen en Wit-Russen onder eigen vlag aan FIDE-evenementen deelnemen. Dat is volstrekt logisch want onder die vlaggen worden afschuwelijke misdaden begaan. Het uitsluiten van individuen, domweg omdat ze Rus of Wit-Rus zijn, gaat echter ver en ik vrees dat machteloze woede ook in de schaakwereld de overhand gaat krijgen en elke Rus en Wit-Rus uitsluiting te wachten staat. De Russische grootmeester Andreikin, iemand die zich al veel eerder tegen Poetin gekeerd had en van wie gezegd wordt dat het zijn carrière heeft geschaad, hield er al rekening mee toen hem gevraagd werd waarom hij tijdens de FIDE Grandprix in Belgrado doorspeelde tegen Grishuk in een stelling met aanzienlijke remisetendensen. “Misschien is het wel de laatste partij die ik kan spelen”, zo verklaarde hij.

Is dat fair, zo’n uitsluiting? Sport en politiek zijn, zoals hiervoor betoogd, niet te scheiden en zeker niet in tijden van oorlog, maar als we daarop rigoureus en niemand ontziend handelen, verlagen we ons tot hetzelfde niveau als dat van Poetin en zijn trawanten voor wie het lot van andere mensen dan hijzelf en zijn kliek geen enkele rol lijkt te spelen.

Russen en Wit-Russen zijn niet per definitie schuldig, maar de bewijslast om onschuld aan te tonen ligt wel bij hen, net zoals dat voor Russische atleten gold na het dopingschandaal van de Russische overheid. Als ze konden bewijzen dat ze vrij van doping waren geweest, mochten ze meedoen aan de Olympische Spelen, zij het onder neutrale vlag. Dat is redelijk en ik hoop dat zoiets ook voor Russische en Wit-Russische schakers gaat gelden. Als ze duidelijk maken dat ze de invasie in Oekraïne niet steunen, zouden ze aan alles mee moeten kunnen doen, zij het onder neutrale vlag.

In de KNSB-mailing Oekraïne van 8 maart jl. maakt de bond het volgende besluit bekend.

‘Elke zichtbare steun voor de invasie wordt niet getolereerd. De betreffende speler zal dan worden voorgedragen voor disciplinaire maatregelen.’

Het is een echo van een soortgelijke maatregel op FIDE-niveau en terecht mijns inziens.

Maar zou daarnaast de omgekeerde bewijslast van goede trouw ook niet bij Nederlandse schakers moeten rusten als ze a priori onder de verdenking staan de Russische agressie niet te veroordelen? Niet vanwege hun nationaliteit zoals bij Russen en Wit-Russen, wel vanwege hun publieke verbondenheid, nu of in het verleden, met een politieke partij die Russische propaganda verspreidt en suggereert dat het de schuld van de NAVO is dat steden door het Russische leger platgebombardeerd worden en onschuldige burgers het leven laten. Het maakt dan niet uit of je een eenvoudige clubschaker bent of Nederlands kampioen schaken bent geweest. Als je je met een dergelijke politieke stroming in het openbaar hebt ingelaten, mag je niet zwijgen en als je dat wel doet kan dat opgevat worden als instemming met de Russische invasie in Oekraïne. Moed om te spreken heb je in ons land niet nodig.

Dit in tegenstelling tot Grishuk, Andreikin, Dubov en al die andere Russische schakers die de brief hebben ondertekend waarin ze de invasie veroordeelden. Zij hebben veel te verliezen in hun thuisland, voor de desbetreffende Nederlandse schakers staat slechts trots op het spel. Trots die hen ervan zou kunnen weerhouden om te erkennen dat ze het helemaal mis hebben gehad.

 

Wim Westerveld

25 Reacties

  1. Avatar
    Eric César van 't Hof 14 maart 2022

    Inmiddels is de organisatie van de Nijmeegse Vierdaagse op de vingers getikt door het college voor rechten van de mens. Het besluit om Russen en Belarussen te weigeren is om die reden teruggedraaid.

  2. Avatar
    F.Steggink 14 maart 2022

    We zijn nu eenmaal een vreselijk domineesvolk. in`56 boycotten we de OS vanwege de Russische inval in Hongarije. De Hongaren deden vrolijk mee.

    Zelf hebben we een politiek leider die eindverantwoordelijk is voor duizenden vernietigde gezinnen waarvan 1100 kinderen van hun ouders gescheiden zijn.

    Desondanks zou de verontwaardiging ongetwijfeld groot zijn als ons in een buitenlandse competitie/toernooi gevraagd zou worden om het leiderschap van MR te veroordelen

    • Avatar
      Frits Fritschy 15 maart 2022

      Ja, we zijn allen zondaars. Maar dat is geen reden om de verhoudingen uit het oog te verliezen.

    • Avatar
      Matty 15 maart 2022

      Een foutje is zo gemaakt. U heeft uw waardevolle inzichten over Mark Rutte op de verkeerde website geplaatst. Schaaksite biedt een podium om het schaken en de schaakwereld te bespreken. Voor politieke opvattingen verwijs ik u graag naar een positie elders op het internet.

  3. Avatar
    Dimitri Reinderman 15 maart 2022

    Wim suggereert in dit verhaal dat Loek van Wely voor de invasie van Oekraïne zou kunnen zijn. Zijn partij JA21 heeft de invasie echter streng veroordeeld. Ik zie geen reden om te denken dat niet mede namens Van Wely is.

    • Avatar
      Peter Huisman 15 maart 2022

      Volgens mij heeft de gehele tweede kamer de inval van de Russen veroordeeld, met uitzondering van Baudet (FVD). Loek van Wely is echter al enige tijd geleden uit FVD gestapt en maakt als senator in de eerste kamer deel uit van Fractie Nanninga / JA21. Als van Wely de behoefte voelt om zijn standpunt hieromtrent nog eens in het openbaar te uiten, is hij daar uiteraard vrij in, maar dat staat los van het standpunt van Baudet / FVD.

      • Avatar
        Wim Westerveld 15 maart 2022

        Wie met de hond slaapt, moet niet over vlooien klagen.

  4. Avatar
    Ludo Tolhuizen 15 maart 2022

    Een van onze jonge jeugdleden (met een Oekrainse vader) heeft de Russische nationaliteit. We moeten nu proberen hem als schaak Nederlander op te voeren zodat hij in ons laagste team mag meedoen.

  5. Avatar
    F.Steggink 15 maart 2022

    @ Matty Een foutje is zo gemaakt??? Dat is toch wel de meest bespottelijke manier om de rol van Rutte te bagatelliseren. Jouw MP heeft zich willens en wetens schuldig gemaakt aan ambtsmisdrijven en daarmee tienduizenden mensen geslachtofferd weet je wel? En dat vlak je ook niet uit door een elitair toontje aan te slaan.

    • Avatar
      Peter Huisman 15 maart 2022

      Ik heb het donkerbruine vermoeden dat “Een foutje is zo gemaakt.” in de reactie van Matty niet slaat op het handelen van Mark Rutte, maar op u. Ik lees niets meer en niets minder dan dat hij (Matty) van mening is dat uw bijdrage wellicht beter thuis hoort op een ander platform dan schaaksite. En dat ben ik met hem eens.

  6. Avatar
    F.Steggink 15 maart 2022

    Zo, hebt u dat donkerbruine vermoeden? Mij lijkt dát dan weer een gekunstelde redenering. In elk geval beslist vaag geformuleerd. En ik wijs jou er graag even op dat dit draadje sport en politiek als titel heeft. Mijn eerste bijdrage waarin ik hoopte de spiegel der hypocrisie voor te houden betrof beide onderwerpen, dus ik zou zeggen leer lezen.

    • Avatar
      Tony Werten 15 maart 2022

      En als u dan leert op een iets vriendelijkere manier te reageren is het voor iedereen hier weer prettig.

  7. Avatar
    Matty 15 maart 2022

    @Redactie: Willen jullie aan F. Steggink uitleggen wat de doelstellingen zijn van Schaaksite.nl?

    Wellicht is het me ontgaan, maar volgens mij is er geen relatie tussen Mark Rutten en de schaakwereld.

    Vriendelijk dank!

    • Avatar
      Matty 15 maart 2022

      Huisregel 1: Bijdragen moeten betrekking hebben op schaken en de voertaal is Nederlands.

  8. Avatar
    F.Steggink 15 maart 2022

    Van inhoud via vorm naar vragen om ingrijpen. Het platgetreden luizenpaadje.

  9. Avatar
    Frits Fritschy 15 maart 2022

    Ik ben het met de heer Steggink eens dat het een beetje lastig is om bij een artikel dat gaat over sport en politiek uit te sluiten dat iemand reageert op de politieke kant. Daartegenover staat mijn opmerking over verhoudingen. Ik heb in de Volkskrant ook wel eens een lezersbrief gezien als reactie op een artikel over de holocaust dat het vergassen van nertsen óók heel erg is. Dat is zo. En die brief sloeg evengoed nergens op.

  10. Avatar
    F.Steggink 15 maart 2022

    Vat dat vergelijk niet zo serieus op joh. Bedenk liever dat dat net als jij ook maar een Volkskrantlezer is.

    • Avatar
      Frits Fritschy 15 maart 2022

      Mijnheer Steggink, we zijn niet automatisch vriendjes omdat we dezelfde krant lezen, dus gebruik mijn voornaam als je dat zelf ook doet, maar spreek me niet aan met ‘joh’. Als je niet serieus genomen wilt worden, zet dat dan gelijk bij je commentaar, en heb het verder niet over ‘leren lezen’ of ‘hypocrisie’.
      Als je dit soort vergelijkingen maakt, plaats je jezelf op het niveau van de types die jodensterren gaan dragen omdat hun vrijheid beknot wordt door een mondkapje.

  11. Avatar
    F.Steggink 15 maart 2022

    laat ik dan maar zo meelevend zijn om mee te gaan in je wens naar vormelijkheden mijnheer fritschy, maar vertel me eens waar komt je kennelijke fascinatie om associaties met gebeurtenissen uit WO2 te maken eigenlijk vandaan?

  12. Avatar
    Joeri 15 maart 2022

    Don’t feed the troll

    • Avatar
      Frits Fritschy 16 maart 2022

      Een trol blijft over het algemeen anoniem. Dat is hier niet het geval, zoals makkelijk is vast te stellen. Evengoed zie ik geen reden om nog verder op Fred Stegginks commentaren te reageren.

  13. Avatar
    F.Steggink 15 maart 2022

    Als ik trollen voed is het om ze te laten slikken.

  14. Avatar
    LDBoutens 16 maart 2022

    Goedemorgen allemaal,

    Ik vrees dat bijdragen zoals die van F. Steggink toch inherent zijn aan deze onzekere en verwarrende tijden. Het siert hem dat hij nog onder eigen naam publiceert. Maar de relatie met schaken is er inderdaad niet.

    Ik had stille hoop dat schaaksite (nog) steeds over schaken-gerelateerde zaken zou gaan, en niet over de onderbuik- en gevoelens van menigeen. Daar hebben we immers bijvoorbeeld een USF voor. USF was in die vroege beginjaren overingens ook een digitale verzamelplaats waar meestal het (Utregse) schaken centraal stond, en is langzaam aan ook verworden tot een verzamelbak van Twitterberichten, klimaat- en FvD-issues en bovenal een plek waar er vooral dus niet meer geluisterd wordt naar en over schaken. Hopelijk blijft Schaaksite dit soort vervelende ontwikkelingen bespaard.

    Dus laten we het weer over schaken hebben! Vraagje; heeft de KNSB al een significante toestroom van nieuwe leden mogen zien? Aan het statement van het bestuur zal het niet liggen!

  15. Avatar
    F.Steggink 16 maart 2022

    De EU heeft door haar onverantwoordelijke expansiedrift ook bloed aan haar handen voor het ontstaan van deze oorlog. Verstandige mensen waarschuwden hier 6 jaar geleden al voor, maar wat zij via een referendum voor elkaar kregen werd met een smerig politiek spelletje teniet gedaan. Partijen als VVD, PvdA, D66 en GroenLinks zouden zich dit levenslang moeten aanrekenen, maar nee liever menen zij hun geweten schoon te kunnen poetsen door van elke Rus te verlangen dat hij zich openlijk distantieert van een schoft als Putin. Denk daar maar eens over na als je gaat stemmen.

    www.tweedekamer.nl/kamerstukken/plenaire_verslagen/kamer_in_het_kort/voldoende-steun-voor-oekra%C3%AFneverdrag