Krantenrubrieken weekend 19 maart 2022
Wekelijks publiceren we de diverse schaakrubrieken van de weekendkranten. Wij streven naar publicatie op de woensdag of donderdag na het voorgaande weekend.
| Hans Ree | Gert Ligterink | Hans Böhm | Dimitri Reinderman | Rini Kuijf | Henk Prins |
Begin deze week publiceerde het Amerikaanse tijdschrift Mother Jones een interview met FIDE-president Arkady Dvorkovitsj. Hij noemde oorlog het ergste dat een mens kan overkomen en hij zei: „Mijn gedachten zijn bij de Oekraïense burgers. Oorlogen vernietigen niet alleen kostbare levens. Oorlogen doden hoop en ambities, ze bevriezen of vernietigen verhoudingen en verbindingen.” Het interview kreeg ook buiten de schaakwereld veel aandacht, omdat Dvorkovitsj tot 2018 vice-premier van Rusland was.
Een dag later leek het of hij spijt had gekregen. In een toespraak die hij gaf als voorzitter van de Skolkovo Foundation, een Russisch centrum voor wetenschap en techniek, noemde hij oorlog nog steeds afschuwelijk, maar hij verbond dat met vaderlandslievende gedachten over de Grote Patriottische Oorlog (1941-1945) en ook had hij het over de hoop op een wereld zonder nazisme (code voor Oekraïne) of de dominantie van sommige landen over andere landen (code voor de Verenigde Staten).
Het was niet genoeg. Kort daarna eiste Verenigd Rusland, de partij van de macht, het aftreden van Dvorkovitsj bij Skolkovo, wat vervolgens ook gebeurde. Hij lijkt nu een van de vliegen die volgens Poetin door het Russische volk worden uitgespuwd. Aan de andere kant eist de Oekraïense schaakbond zijn aftreden bij de FIDE en pogingen om hem in het zadel te houden noemde die bond sarcastisch ‘Saving Private Dvorkovich’. Dvorkovitsj zit klem.
Het tweede toernooi van de FIDE Grand Prix in Belgrado is gewonnen door de Hongaar Richard Rapport, die in de finale de Rus Dmitri Andreikin versloeg. In de halve finale had Andreikin Anish Giri uitgeschakeld.
In de nacht voor de eerste finalepartij kwamen Andreikins vrouw en dochter aan in Belgrado. Het was vast niet voor een toeristisch uitje. Het echtpaar Andreikin staat bekend als tegenstanders van Poetin. Na zijn nederlaag tegen Rapport zei Dmitri: „Ik weet niet wat mijn schaakplannen zijn en ik weet niet wat mijn plannen in het leven zijn.”
Richard Rapport – Dmitri Andreikin, finale FIDE Grand Prix 2, Belgrado 2022
1. d4 d5 2. c4 e6 3. Pc3 a6 4. cxd5 exd5 5. a3
Dit en zwarts antwoord golden vroeger als ‘Stümpferzüge’, maar de computergeneratie kent geen vooroordelen.
5…h6 6. Lf4 Pf6 7. e3 c5 8. Le5 Le6 9. Pge2 Pc6 10. Pf4 cxd4 11. Lxd4 Pxd4 12. Dxd4 Ld6 13. g3 Tc8 14. Td1 Da5 15. Tc1
Zijn vorige zet met tempoverlies corrigeren getuigt ook van een open geest.
15…0-0 16. Pxe6 fxe6 17. Lh3 Kf7 18. 0-0 Tc4 19. Dd3 Le5 20. Pe2 Tfc8 21. Txc4 Txc4 22. b4 Da4 23. Pf4 Lxf4 24. exf4 Dc6 25. De3 Pe4 26. f3 Tc3 27. Dd4 Tc4 28. De3 Tc3 29. Dd4 Tc4
Nu kon wit 30. De3 spelen en remise claimen. Hij dacht lang na en iedereen verwachtte remise.
30. De5
Maar nee. Met nog maar 2 minuten bedenktijd kiest wit het avontuur.
30…Pd2 31. f5 Pxf1 32. fxe6+
32…Ke8
Het was aan het bord onmogelijk te zien, maar 32…Ke7 was beter en zou tot remise moeten leiden.
33. Dxg7 Db6+ 34. Kxf1 Tc1+ 35. Ke2 Te1+
De hardnekkigste verdediging was 35…Tc7, maar zwart hoopt op eeuwig schaak.
36. Kxe1 De3+ 37. Kd1 Dd3+ 38. Kc1 De3+ 39. Kb1 Dd3+ 40. Kc1 De3+ 41. Kb2 Dd2+ 42. Ka1 Dc1+ 43. Ka2 Dc4+ 44. Kb2 De2+ 45. Ka1
Nu wordt duidelijk dat zwart voor eeuwig schaak het veld f1 nodig heeft.
45…Df1+
Een grapje.
46. Lxf1 Zwart gaf op.
Partij in viewer:
Dappere woorden zullen Russische Fide-baas Dvorkovitsj niet redden
Tot algemene opluchting is het de Fide binnen enkele weken gelukt de aan Moskou toegewezen organisatie van de 44 ste schaakolympiade over te dragen aan Chennai. De Indiase stad was in 2013 gastheer van de tweekamp waarin Magnus Carlsen de wereldtitel overnam van Vishy Anand. Ondanks die voor India teleurstellende afloop bewaart de deelstaat Tamil Nadu zulke goede herinneringen aan het evenement dat vlot een bankgarantie van 9 miljoen euro werd afgegeven.
Chennai biedt ook onderdak aan het congres dat moet beslissen wie de Fide de komende jaren zal leiden. Onder normale omstandigheden zou de Russische voorzitter Arkadi Dvorkovitsj vanwege grote verdiensten bij acclamatie zijn herkozen. Het is niet overdreven te stellen dat hij in de afgelopen vier jaar de Fide uit het moeras heeft getrokken, waarin de bond onder de vorige president Kirsan Iljoemzjinov was beland.
Dvorkovitsj werd alom geprezen toen hij begin deze week in een interview met het Amerikaanse tijdschrift Mother Jones zei dat hij een tegenstander is van oorlog en dat ‘zijn gedachten bij de Oekraïense burgers waren’. Die uitspraken bleven niet zonder gevolgen.
Onder druk van Poetins partij Verenigd Rusland heeft Dvorkovitsj het voorzitterschap van het wetenschapscentrum Skolkovo neergelegd. Het ligt voor de hand dat Dvorkovitsj vanwege zijn nationaliteit ook zal moeten terugtreden als Fide-president. Hoezeer zijn moed en zijn goede werk voor de bond ook worden gewaardeerd, Oekraïne en een groot deel van de wereld zullen niet accepteren dat een Rus de bond blijft leiden.
De volgende partij staat bekend als de ‘Oekraïense Onsterfelijke’. Een tikje overdreven misschien, maar het is een mooi en geheel correct miniatuur. De partij komt uit de slotronde van het Oekraïens kampioenschap in 1937.
KORTSJMAR – POLJAK, Kyiv 1937
1.e4 e5 2. Pf3 Pc6 3. Lb5 d6 4. d4 Ld7 5. Pc3 Pf6 6. 0-0 Pxd4 7. Lxd7+ Dxd7 8. Pxd4 exd4 9. Dxd4 Le7 10. Td1 0-0
Beter is 10 … De6 11. Pd5 Ld8.
11. e5 Pe8 12. Lf4 a5 13. Td3 Ta6 14. Te1 Df5
Hierna gaat het rap bergafwaarts, maar goede raad was duur. Ook na 14 … Tc6 15. Tg3 staat zwarts stelling onder grote druk.
15. Pd5 Ld8 16. exd6 Pxd6
Met 16 … cxd6 blijft zwart langer op de been.
17. Tg3 f6 18. Lh6 Tf7
19. Pb4! axb4 20. Dxd6
Dit schijndameoffer ligt voor de hand: 20 … Txd6 21. Te8+ Tf8 22. Txg7+ Kh8 23. Txf8
mat.
20 … Dd7 21. Dd5!
De mooiste zet van de partij. Wit dreigt 22. Txg7 en na 21 … Dxd5 volgt 22. Te8+ met mat.
21 … Kf8
Ook 21 … g6 (of 21 … g5) helpt niet. Na 22, Tge3! is er geen verdediging tegen 23. Te8+ en mat.
22. Txg7 Dxd5
Of 22 … Txg7 23. Dxd7.
23. Tg8+! Kxg8 24. Te8+ Tf8 25. Txf8
Mat.
Partij in viewer:
Iets moois in donkere tijden
Ik zag laatst een stelling die verwonderde, intrigeerde en gaandeweg naast respect ook een glimlach op de lippen bracht. Veel meer kun je niet wensen in deze donkere tijden.
Wit kan deze stelling winnen. Maar de winstweg gaat dwars door het land van Mortem, waar met ijzeren hand wordt geregeerd, vrije meningsuiting niet is toegestaan en nieuws wordt aangemaakt. De smalle winstweg is avontuurlijk, tussen hoop en vrees, en levensgevaarlijk. Zwart heeft een koningin meer en dat zal nog even zo blijven want 1.g8D Dh5+ is gelijk uit. Die Lb1staat daar gemeen verdekt opgesteld. Het blokkeren van de vijfde rij helpt niet: 1.Ld5 Te5 en wit zit nog steeds met dat dodelijke schaak op h5. Dus is de eerste zet
1.Lf3
Nu heeft zwart verschillende manieren om te anticiperen op de komende promotie. Na 1…Te5 2.Txd6+ Dxd6 3.Lxd6 Te8+ 4.g8D Txg8 5.Kxg8 heeft wit een gewonnen eindspel en dat kleine a-pionnetje beslist ook na 1…Dg5 2.g8D Dxg8+ 3.Kxg8 en ook na 1…Dc3 2.g8D Kf5+ 3.Dg7 Th6+ 4.Kg8 Tg6 5.Td5+ De5 6.a7. De beste verdediging is
1…De5 2,g8D Kf5+
Dat was de bedoeling: een schaak met de koning. De logische reactie werkt nu niet: 3.Dg7 Th6+ 4.Kg8 Tg6 5.Td5 La2! 6.Lg4+ Kg5 en zwart wint. Dus krijgen we een uniek koningen-spel waarbij alle andere stukken voorlopig toekijken:
3.Kh7! Kf6+
Weer een schaak! Zwart heeft vier batterijen met dame, toren en beide lopers en die gebruikt hij ten volle:
4.Kh6 Kf5+
Iedere keer dat de zwarte koning een rij of diagonaal opent, sluit hij een andere en dus kan de witte koning een gevaarlijk pad kiezen tussen alle schaakgevende stukken door. Het doel daarvan is nog niet duidelijk.
5.Kh5 Kf6+ 6.Kxh4 Kf5+ 7.Kh5 Kf6+
Natuurlijk kijk je even naar 8.Kg4? Df5+ 9.Kh4 Ke5+ en zwart wint. Dus keert de koning terug naar waar hij begon.
8.Kh6 Kf5+ 9.Kh7 Kf6+ 10.Kh8 Kf5+ 11.Dg7!
Creëert vluchtveld g8 maar houdt in feite wel een dame offer in want nu komt
11…Th6+ 12.Kg8 Tg6
Die dame gaat verloren. Vanwege het hele voorgaande spel zou je nu in de verleiding kunnen komen om voortvarend verder te gaan met 13.g4+ hxg3 e.p. 14.Lg4+ Kg5 15.f4+ omdat 15…Kxf4 16.Dxg6 Lxg6 17.Lxd6 wint! Maar zwart heeft veel beter: 15…Dxf4 16.Td5+ De5 17.Txe5 dxe5 18.a7 Txg7+ 19.Lxg7 Le4 en dit is slechts remise. En de opdracht was dat wit moest winnen.
13.Td5
Wit kan ook een dame pennen. Toch ziet het er allemaal gevaarlijk uit want zwart pent op zijn beurt het pennende stuk:
13…La2
Wat een stelling! En het gaat verder. Nu dat Tg6 niet meer gedekt wordt door Lb1 wil wit de koning losmaken van de verdediging van Tg6:
14.Lg4+ Kg5 15.h4+!
! Niet zozeer vanwege de zet zelf maar vanwege het hele idee om met die hoogst opmerkelijke koningswandel h4 te slaan zodat h4 nu mogelijk is.
15…Kxh4
Dat moet, want 15…Kxg4 16.Dxg6+ Kxh4 17.Dh7+ Kg4 18.Dd7+ Kg5 19.Dxd8+ Kg6 20.Dxd6+ Dxd6 21.Lxd6 Lxd5+ 22.Kf8 brengt een verloren eindspel voor zwart.
16.Dxg6 Lxd5+ 17.Kh7 Le4
Denk je alles gehad te hebben krijg je weer een bijna dodelijke penning. Wit pakt echter de laatste strohalm:
18.g3+ fxg3 19.fxg3+ Kxg3 20.Lf5+
en zwart moet opgeven want dat a-pionnetje is beslissend: 20…Kf3 21.Lxe4+ Dxe4 22.Dxe4+ Kxe4 23.a7.
Zestien aansluitende koningszetten op een vol bord waarbij aanval en verdediging samen optrekken: dat is heel bijzonder. En dan nog die opeenvolgende penningen en tegenpenningen, het is een lust voor het schakershart. Deze studie behaalde de derde prijs in het Jan Timman 70 jaar-toernooi 2021 en de componist is de Deen Steffen Slumstrup Nielsen. “Ik moet toegeven”, vertrouwde het enige jurylid (Timman zelf) me toe, “dat deze studie ook de eerste prijs had mogen winnen. Maar het is een studie die ik mooi vind en ik wilde mijn voorkeur niet bepalend laten zijn.”
Bedankt Steffen!
Studie in viewer:
Geen titelprolongatie voor Leidse schakers
Op 11 mei 2019 werd LSG Leiden voor de tweede keer in het bestaan (en de tweede keer op rij) kampioen van Nederland. Bijna drie jaar (en twee niet voltooide competities) later zijn ze nog steeds de titelverdediger. In de tussentijd waren ze ook nog eens versterkt waardoor ze het seizoen met vier grootmeesters in de basisopstelling begonnen. Maar helaas, de titel gaat niet geprolongeerd worden. Nadat al eerder tegen concurrent En Passant met 5.5-4.5 werd verloren, ging LSG afgelopen zaterdag ook in de kraker tegen Apeldoorn nipt ten onder. Mede dankzij een slimme actie van Anish Giri.
Apeldoorn heeft slechts twee grootmeesters in de basisopstelling, maar zij hebben iets wat LSG niet heeft: een potje om in topwedstrijden versterkingen op te stellen. Zo hebben zij onder andere Giri en zijn sterke secondant Erwin l’Ami op de ledenlijst. Giri kon dit keer echter niet meedoen omdat hij een belangrijk toernooi in Belgrado speelde. Wat deed de topgrootmeester vervolgens: hij vroeg niet l’Ami maar de Leidse grootmeester Jan Smeets als secondant! Die ontbrak daarom bij LSG, terwijl l’Ami wel aan Apeldoornse kant kon meedoen. Hij kwam niet verder dan remise tegen Mark van der Werf terwijl de Leidse invaller Rudy van Wessel won, dus misschien maakte het voor de uitslag niet uit. Maar toch! In ieder geval staat met drie ronden te gaan LSG nu vier punten achter op koploper Charlois Europoort. Apeldoorn, met 1 punt achter, krijgt de koploper nog en heeft alles dus in eigen hand. Voor de Leidenaren resteert er slechts de hoop dat onderstaande partij de schoonheidsprijs krijgt.
Van Haastert – Rijnaarts
1.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 a6 6.Le3 e5 7.Pb3 Le7 8.f3 Le6 9.Dd2 b5 10.0–0–0 Pbd7 11.g4 b4 12.Pe2 a5 13.g5?
Een fout die niet bestraft wordt omdat zwart automatisch zijn paard wegzet. Na de fraaie variant 13….a4! 14.gxf6 axb3 15.fxe7? Dc7! is het opeens uit omdat wit de pion op b3 niet kan terugslaan.
13…Ph5 14.Kb1 f6 15.Pg3
Wit kijkt niet op een pion meer of minder. Nog minder materialistisch maar wel sterker was 15.Ped4! geweest.
15…Pxg3 16.hxg3 fxg5 17.Lh3 Lf7?
Na 17…Lxh3 18.Txh3 h6 moet wit maar bewijzen compensatie voor de pion achterstand te hebben. Nu echter kan wit met een offer profiteren van dat de zwarte koning nog in het centrum staat.
18.Lxg5! Lxg5
Weigeren van het offer was beter geweest, maar na 18…Pf6 19.Lxf6 Lxf6 (19…gxf6 20.Pc5! dxc5 21.Ld7+ Kf8 22.Dh6+ Kg8 23.Lf5 wint) 20.Dxd6 is het wit die een pion meer heeft.
19.Dxd6 Ta7 20.Pc5! Le7
20…Pxc5 21.Dxe5+ De7 22.Td8+! Kxd8 23.Db8 mat
21.Lxd7+ Kf8 22.Dxe5
Met twee pionnen meer en dominante stelling is de rest niet moeilijk meer.
22…Dc7 23.Pe6+ Lxe6 24.Dxe6 Dxg3 25.Df5+ Lf6 26.Dc5+ Zwart gaf op
Partij in viewer:
Voor beginners
Voor gevorderden
Het is algemeen bekend dat het oplossen van driezetten, wit moet matzetten in drie zetten, het moeilijkste is. In een tweezet is het aantal varianten, waarop een mat gevonden moet worden, het grootst. In de driezet worden de aantal varianten minder en vanaf een zevenzet zien we het aantal varianten vaak tot één afnemen, al zijn er in die variant wel vaak zijtakken aanwezig. In de driezet worden door de ontwerpers vaak ook verleidingen ingebouwd, waardoor het oplossen extra gecompliceerd wordt.
Vorige twee weken zijn we gestart met de bespreking van de driezetten uit het Winterpuzzelnummer van 4 december. Was probleem 4 nog een probleem zonder een verleiding, driezet 5 was een voorbeeld van een complexe driezet met een prachtige thematische verleiding en dus moeilijk op te lossen. Dit laatste geldt ook voor driezet 6, die twee thematische verleidingen heeft.
Driezet 6, Michael Keller.
Als de witte toren van f7 speelt dan dreigt er direct 2. Dxd5 mat. Gaat de witte toren naar d7, dan kan 1. …Te6 hinderen, maar zonder resultaat omdat 2. Pxe6 mat is. Dit geldt ook als de toren naar e7 gaat dan komt op 1. … Le6 2. Pxe6 mat. Eerste verleiding is dus 1. Td7? dreigt 2. Dxd5 mat. Zwart weerlegt dit plan met 1. … Pxf4! In de tweede verleiding 1. Te7? dreigt wit ook 2. Dxd5 mat. Zwart weerlegt dan ook met 1. … Pxf4!
In de oplossing komen genoemde twee verleidingen terug als matvoeringen op de tweede zet van wit. Oplossing van de driezet is 1. Kb4! Wit dreigt 2. Dxb6+ Kd3 3. De3 mat. Na 1. … Lxf4 blokkeert zwart het veld f4 voor zijn paard en speelt wit de verleidingssleutel van de eerste verleiding 2. Td7! Wit dreigt 3. Dxd5 mat. Op 2. … Te6 is 3. Pxe6 mat. Ook 2. … Dxf3 houdt de dreiging tegen, dan is 3. Pf5 mat. In deze variant is 2. Te7? niet juist, zwart weerlegt dan met 2. … Dxf3! en wit kan niet mat zetten. Ook 1. … Txf4 houdt de oorspronkelijke dreiging 2. Dxb6+ Kd3 3. De3 mat tegen, na 2. … Kd3 staat namelijk de witte koning in schaak. Op 1. … Txf4 gaat nu wel 2. Te7! Wit dreigt 2. Dxd5 mat en na 2. … Le6 komt 3. Pxe6 mat. Op 2. … Dxf3 is 3. Lxe5 mat. In deze variant gaat 2. Td7? niet, want na 2. … Dxf3! is er geen matzet voor wit. Zeer mooie aanvulling en verrijking is de variant 1. … Dxf3 . Wit speelt dan 2. Pxe6+. Dit paard kan door de zwarte loper en toren genomen worden. Na 2. … Lxe6 is 3. Lxe5 mat en na 2. … Txe6 is 3. Pf5 mat. De zet 2. Pe6+ is een zogenaamde Novotny, wit plaatst een stuk op het snijpunt van zwarte loper en toren. Zo’n snijpunt heet een Grimshaw. Het witte paard snijdt de loper en de toren af, zodat er twee dreigingen zijn, als de zwarte loper slaat wordt de zwarte toren geïnterfereerd en als de zwarte toren slaat, wordt de lijn afgesneden van de zwarte loper. De (mat) zetten Pf5 (A), Pxe6 (B) en Lxe5 (C) vertonen een cyclisch patroon: matzetten eerste variant AB, matzetten tweede variant BC, matzetten derde variant CA en komt B terug als tweede zet van wit. (AB-BC-CA).
