Prestaties van Nederlanders in de Europa Cup

Zoals u elders op Schaaksite kunt lezen wordt er momenteel het Europees Kampioenschap voor clubteams afgewerkt. Dat wordt gehouden in een toernooivorm, waarin zeven ronden op zes borden worden verspeeld. In vroeger tijden werd er – een beetje analoog aan het voetbal – knock-outwedstrijden tussen clubs onderling gespeeld.

Zelf heb ik al deelnemer namens de Eindhovense Schaakvereniging na het behalen van het landskampioenschap in 1983/1984 zulke KO-wedstrijden meegemaakt. Ook toen werd er op zes borden gespeeld en er werd geloot waar die twee wedstrijden werden gehouden. Omwille van de kosten werd er toen niet uit en thuis gespeeld. De twee wedstrijden vonden plaats op de locatie van de thuisspelende ploeg. Omdat deze Europa Cup om de twee jaar plaatsvond, en de kampioen van een jaar daarna – Volmac/Rotterdam – afzag van deelname, ging de ESV in 1985 toen uit naar Boekarest. Die wedstrijd werd nipt gewonnen en daarna kwam thuis Vulca/Barcelona op bezoek. Die confrontatie eindigde in 6-6, maar op basis van een beter resultaat aan de hogere borden, bekerde de toenmalige landskampioen toch door. En dat terwijl de eerste wedstrijd met 2-4 verloren ging met 0 uit 3 aan de eerste drie borden! Voor de kwartfinales kwam grootmacht CSKA/Moskou naar Eindhoven waar het Holiday Inn werd afgehuurd omdat er flink wat publiek verwacht werd. Die ploeg met louter grootmeesters bleek een maatje te groot met 8,5 – 3,5. Saillant detail was dat Karpov op de lijst stond van de ploeg uit Moskou, maar hij bleef thuis. Wel reisden Jussupow, Tukmakov, Makarichev, Geller, Vasiukov, Vladimirov en Kharitonov af naar de lichtstad. Het leuke was wel dat de ESV een voorsprong nam met 1-0 omdat Gerard Welling (toen nog geen IM) Vasiukov met zwart van het bord timmerde.

Inmiddels is dat Knock-outsysteem al een lange tijd uit de gratie en het voordeel van de huidige opzet is bijvoorbeeld dat er normen behaald kunnen worden (zelfs over zeven ronden). Ook wereldkampioen Magnus Carlsen is aan het bord verschenen, nog vlak voordat hij in november aan de WK-match gaat beginnen. Zijn uitdager, Fabiano Caruana, liet zijn gezicht nog zien tijdens de onlangs gehouden Olympiade.

Er zijn nogal wat Nederlandse deelnemers in Porto Carras (Griekenland) die verdeeld over diverse teams hun partijen spelen. Ik heb van de eerste drie ronden eens gekeken wat onze landgenoten voor fraais hebben geproduceerd (of soms hun tegenstander…) en bied u deze collectie van twaalf fragmenten aan. De gehele partij, kunt u – inclusief het hieronder gegeven commentaar – via de viewer in zijn geheel naspelen. Vandaag viel er al wat te genieten omdat Jan Werle met zwart de huidige nummer  vier van de wereld, Liren Ding, keurig op remise hield. Zijn eerste halfje tegen een speler met 2800+.

Ding, Liren – Werle, Jan
1. c4 e6 2. Pc3 d5 3. d4 Pf6 4. cxd5 Pxd5 5. e4 Pxc3 6. bxc3 c5 7. Tb1 cxd4 8. cxd4 Le7 9. Pf3 O-O 10. Lc4 Pd7 11. O-O Pf6 12. Ld3 b6 13. De2 Lb7 14. e5 Pe8 15. h4 g6 16. Td1 Pg7 17. Pg5 Tc8 18. Le3 Tc7 19. a4 Ld5 20. Tbc1 Txc1 21. Txc1 Da8 22. Dg4 Tc8 23. Txc8+ Dxc8 24. Kh2 De8!

Een uitstekende zet. Het geeft het aanknopingspunt g6 extra steun en houdt een oogje op a4.
25. h5
Lijkt te kunnen, namelijk na
25…Pxh5
heeft wit
26. Pxh7!?
Maar dat heeft Werle allemaal ook al zien aankomen.
26…Kxh7 27. Dxh5+ Kg8
En nu zien we de betekenis van 24…De8! Er zit niets in.
28. Dg4 Kg7 29. Dh3
Wit moet wel want anders zou zwart gewoon op a4 afgaan. Of na 29. Lc2 a6 kan zwart een vrijpion creëren.
29…Dh8 30. Dxh8+ Kxh8 31. Lb5 Kg7 32. g4 g5
En remise overeen gekomen. Een prachtig resultaat van een Nederlandse speler tegen een uit de mondiale wereldtop met 2800+.
½ – ½

Jens, Jelmer – Petrakis, Stylianos

Zwart is totaal overspeeld, hij zit met een slechte loper tegen een oppermachtig wit paard. De zwarte koning mag geen zet doen omdat anders de witte koning binnenkomt. Maar hoe komt wit verder? Jens geeft ons het antwoord:
28. h5! Lc8
Dit verliest onmiddellijk. Na 28…gxh5 29. Pxh5 volgt Pf6 gevolgd door Pg8 en Pxh6 waarna de winst binnen handbereik is.
29. g5!
Een doorbraak. Er gaat een witte pion naar dame: 29. g5 hxg5 30. h6.
1-0

Liodakis, Konstantinos-Spyros – Pruijssers, Roeland
1. e4 e5 2. f4 d5 3. exd5 exf4 4. Pf3 Pf6 5. d4 Pxd5 6. Lc4 Le7 7. O-O g5 8. Te1 Lg4

In deze scherpe stelling zet wit alles op alles met een interessante offerpartij.
9. Txe7+?! Pxe7 10. Lxf7+!?
De consequentie van het vorige offer.
10…Kxf7
Veiliger was 10…Kf8
11. Pxg5+ Kg6 12. Dxg4 Dxd4+ 13. Kh1 h5 14. De6+ Df6
14…Kxg5?? verliest: 15. h4+! Kxh4 16. Pd2! en tegen de dreiging Pf3 valt niets zinnigs te bedenken.
15. De4+?!
Hierna krijgt wit het moeilijk. Hier was 15. Pc3! al minstens gelijkspel. 15…Pbc6 16. Dxf6+ Kxf6 17. Lxf4⩱
15…Pf5?!
Niet de allerbeste. 15…Df5 16. Dxe7 Dxg5
16. Lxf4 Pc6 17. Pc3
Waarschijnlijk had wit met 17. Pd2 in de partijk kunnen blijven. Nu vloeien de krachten langzaam uit hem weg.
17…Tae8 18. Dc4 Pfd4 19. Tf1 Df5!
Inmiddels heeft zwart alles weer onder controle.
20. Lxc7?
Nu gaat het snel, zeker na het krachtige antwoord van zwart.
20…Thf8 21. Pf3 Pxf3 22. gxf3 Te1!
Mooi gezien.
23. f4
23. Txe1 Dxf3+ 24. Kg1 Df2+ 25. Kh1 Dxe1+ met winst.
23…Tfe8 24. Kg1
24…Pd4!
Weer een krachtzet.
25. Dd3
25. Dxd4 Dg4+ 26. Kf2 T1e2+ 27. Pxe2 Txe2#
25…Pxc2 26. Dxf5+ Kxf5 27. Le5 Txf1+ 28. Kxf1 Pe3+ 29. Kf2 Pg4+ 0-1

Pijpers, Arthur – Naiditsch, Arkadij

Op het oog lijkt de stelling problematisch voor wit. Hij gaat een pion verliezen en daarbij speelt hij tegen een zeer sterke speler. Maar Pijpers blijkt uit het goede hout gesneden.
40. Ta4!
Wit moet actief worden.
40…Txc6 41. c4
Gek genoeg kan zwart niet zo heel vele doen. Behalve wat hij speelt:
41…f5 42. gxf5 exf5
Twee verbonden vrijpionnen winnen in de regel van één losse. Maar niet hier!
43. Ta8!
De witte toren gaat ze van achteren belagen en nu blijkt ook dat de zwarte toren te passief staat om zwart aan reële winstkansen te helpen.
43…g4
43…Ke6 44. Tg8 Kf6 45. Tf8+ Kg6 46. Tg8+ Kh5 is geen echte winstpoging vanwege 47. c5 en wit maakt remise.
44. Tg8 Ke7 45. Ke5 Kf7 46. Tb8
De witte toren is weggepest, maar de pionnen staan niet meer naast elkaar.
46…g3
Zwart bouwt een valstrik in.
47. Tb7+!
Heel goed gespeeld. 47. Kxf5?? zou toch nog verliezen: 47…Tf6+! 48. Kg4 [48. Ke4 g2] 48…g2 49. Tb1 Tf1 en zwart haalt een dame.
47…Kg6 48. Tb3 Tc5+ 49. Kf4 Txc4+
49…g2 50. Tg3+ is ook remise.
50. Kxg3
Er is nu een theoretische remisestelling bereikt: de stelling van Philidor. Naiditsch test nog even de kennis, maar dat had hij ook achterwege kunnen laten.
50…Kg5 51. Ta3 Tg4+ 52. Kf3 Th4 53. Kg2 Th8 54. Kg3 f4+ 55. Kg2 Kg4 56. Tb3 Ta8 57. Kf2 Ta2+ 58. Kf1 Tc2 59. Ta3 f3 60. Ta8 Tc1+ ½ – ½

Pruijssers, Roeland – Tari, Aryan

27. h3 Lxh3 28. Th1 T2d7?
Een serieuze verliespoging. Hij geeft een stuk in de hoop het terug te winnen, maar hij blijkt iets niet gezien te hebben. 28…Lf5 29. Lxf5 gxf5 30. Txh7+ Kb6 zou in remise zijn geëindigd.
29. Txh3 Te8 30. Te2 Tde7
Hij wint het stuk inderdaad terug, maar niet onder gunstige omstandigheden. Wit komt nu in een zeer gunstig toreneindspel terecht.
31. Kd2! Txe4 32. Txh7+ Kc6 33. Txe4 Txe4
34. Th6
Daar heeft hij niet op gerekend. Wit komt een pion voor en de techniek van Pruijssers is voortreffelijk om dit voordeel om te zetten in winst.
34…Kd6 35. Txg6 Ke6 36. Tg7
36. Kd3 Te1 37. g4 was misschien nog sterker.
36…b5 37. cxb5 axb5 38. Tb7
38…Td4+
38…b4 39. Kd3 f5 40. Tb5! en zwart raakt langzaam maar zeker uitgetempeerd. 40…Kf6 41. g4! Txf4 42. Txf5+ Txf5 43. gxf5 Kxf5 44. Kc4 en het pionneneindspel wint voor wit.
39. Kc3 Te4 40. Tb6+ Kf7 41. Txb5 Te3+ 42. Kc4 Txg3
43. Td5! Tg4 44. Td4
Mooi gespeeld. Zwart heeft geen enkel tegenspel meer.
1-0

Ris, Robert – Liodakis, Konstantinos-Spyros

Wit stond al op winst, maar na de ruil op e5 is het meteen klaar.
20. Lxg6+!
Uiteraard ruilt wit de loper voor het paard.
20…hxg6 21. h3 Td8 22. Pxe5
Opgegeven.
22…Dxd2 23. Pxg6 1-0

Ris, Robert – Samoun, Florent

73…e2
Op bijvoorbeeld 73…Kg7 wint wit als volgt 74. Kf5 Kf8 75. Txe3 Lb2 76. Tb3 Ld4 77. Td3 Lb2 78. Td7 Kg8 79. g7! Lxg7 80. Kg6 Lf8 81. Td8.
74. Txe2 Kg8
Deze stelling is gewonnen voor wit, maar hij moet wel weten hoe.
75. Te8+ Kg7 76. Te7+ Kg8
77. Td7
Hier kon hij al 77. g7! spelen. 77…Kh7 78. Tf7 Lb2 79. g8=D+ Kxg8 80. Kg6 Le5 81. Te7 Ld6 82. Te8+ Lf8 83. Td8
77…Lb2 78. Kf5 Lc3 79. Kg4 Lb2 80. Kh5 Lc1 81. g7
Met wat omweggetjes is Ris erachter hoe het moet.
81…Kh7
82. Tf7!
Dat is belangrijk: de zwarte koning mag nooit wegkomen uit de hoek.
82…Ld2 83. g8=D+ Kxg8 84. Kg6 Lb4 85. Tb7 Ld6 86. Td7 1-0

Speelman, Jon S – Admiraal, Miguoel

De Brit Jonathan Speelman laat nu zien dat hij zijn eindspeltechniek nog altijd niet kwijt is geraakt.
43. Kh4! Txe3 44. Pg6 Pg8
44…Pd7 45. Td8 wint een paard.
45. Pe5+ Kf8 46. Kg5!
De koning begint aan een prachtige opmars.
46…Te2 47. Kg6 Txe5 48. dxe5 d4 49. Kh7 d3 50. Txg8+ Ke7
Heeft de voormalige wereldtopper zich vergist? Hoe houdt wit de zwarte d-pion nog tegen?
51. Txg7+ Ke8 52. h6!
Niet dus, maar zijn eigen vrijpion knapt het vuile werk op.
52…d2 53. Kg8!
De koning voltooit zijn zegetocht. Tegen h6-h7-h8D valt niets meer te verzinnen.
1-0

Sprenger, Jan Michael – Beerdsen, Thomas

19…Dg5 20. Dd3 Df4 21. Te3 Tae8 22. g3 hxg3 23. fxg3 De4
24. Dd2!
Daarmee is de zwarte dame gevangen.
24…Lxf3+ 25. Kh2 f4 26. Txe4 dxe4 27. gxf4 1-0

Tsarouhas, Konstantinos – Ootes, Lars

Wit zal verwacht hebben dat zwart het paard moest terugtrekken. Maar Ootes heeft een andere gedachte.
10…dxc4! 11. axb4 cxd3 12. Pg1 e4
Zo staan er een paar witte stukken voor aap.
13. f3?!
13. Ph3 viel te prefereren.
13…Db6
Nog sterker was 13…a5!
14. Da4 Ld6 15. fxe4 Le5
15…Pg4!?
16. Pd5
Wit denkt zich zo schadeloos te kunnen stellen maar hij komt bedrogen uit.
16…Lxd5 17. exd5 Lc3+ 18. Kf1 d2 19. Lxd2 Lxd2
Zwart heeft zijn stuk al weer terug en de witte koning staat heel onveilig.
20. Dc2 Dxe3 21. dxc6 Pe4 22. Ph3 O-O-O 23. Dc4 The8 24. Df7 Dd3+ 0-1

Van Delft, Merijn – Bremner, Adam
Wit heeft de tegenstander volkomen overspeeld. Pion d6 staat op vallen en dan is het in hogere zin beslist. De tegenstander helpt nog even een handje.
45…Tc6?

En Merijn van Delft blijkt ook in dit stadium van de partij scherp te zijn. 45…Kh8 46. Lxd6 of 45…Tcd8 46. Ted4.
46. Tdxe5!
46. Tdxe5 fxe5 47. Dd5+ Kh8 48. Dxc6
1-0

Zilles, Paul – Jap Tjoen San, Linda

Zwart heeft een pion meer én het loperpaar. Dat is voldoende om te winnen. Maar ze maakt het nu snel en efficiënt af.
53…Lb4! 54. Lxb4 axb4 55. Pb5 Lc4
Het paard moet weg en dan loopt de pion door. 55…Lc4 56. Pd4 b3 57. Pxb3 Lxb3 en er valt niets meer te halen voor wit.
0-1