Giri onderuit in ronde 1

Terwijl over de hele wereld alle sportevenementen zijn afgelast of uitgesteld wordt er in Yekaterinburg (Rusland) gewoon geschaakt. Vandaag vond de eerste ronde plaats met de acht spelers die samen gaan uitmaken wie de uitdager van de wereldkampioen wordt. Zoals bekend is op het laatste moment de Fransman Vachier Lagrave toegevoegd aan het deelnemersveld. Ondanks het feit dat hij er een paar keer heel dichtbij zat, wist hij zich niet te kwalificeren. Daar slaagde Radjabov uit Azerbeidzjan wel in, maar die trok zich terug uit angst voor het Corona-virus. Dat maakte de weg vrij voor de Fransman die vandaag meteen remise speelde tegen de grote favoriet, de Amerikaan Caruana.

Er is ook een Nederlander in de strijd: Anish Giri. Onze landgenoot maakte een valse start door met wit in de opening al meteen fors in de problemen te geraken tegen de Rus Nepomniatchi. Na verloop van tijd leek hij weer ietwat terug in de partij te komen, maar inmiddels in tijdnood, liep er ook weer van alles uit de hand. Maar Giri zou Giri niet zijn als hij niet de rug zou rechten. En met een uiterste inspanning wist hij het eindspel van toren en twee pionnen tegen dame en één pion over te houden. Dat had op het eerste gezicht alles weg van een zogenaamde vesting. Er was wel één groot verschil. Met een zwarte pion op g4 (of h4) zou de stelling remise zijn, met een zwarte pion op e4 lagen de zaken een beetje anders. Nu wist de Rus op een elegante manier de dame ter consumptie aan te bieden (omdat hij dan het pionneneindspel zou winnen) en zo liep de zwarte koning achter de dame langs om de witte stelling binnen te wandelen. Dat liet Giri zich niet meer bewijzen en hij gaf het op. Geen goed begin voor onze landgenoot en laten we hopen dat hij zich snel herstelt.

Giri, A. – Nepomniachtchi, I.
1. Pf3 Pf6 2. c4 c5 3. Pc3 Pc6 4. d4 cxd4 5. Pxd4 e6 6. g3
6. a3 is tegenwoordig ook mode.
6…Db6 7. Pdb5

7. Pb3 is de oude variant.
7…Pe5 8. Lf4
8. Lg2 kwam voor in Wei-Nepomniachtchi, 2019 en werd door de zwartspeler gewonnen.
8…Pfg4 9. e3 a6 10. h3
Allemaal bekende koek als ik de database mag geloven.
10…axb5 11. hxg4 Pxc4
12. Tc1?!
Ik weet niet wat Giri hier bedacht heeft, maar hij moet ingeschat hebben dat het allemaal niet naar wens is verlopen deze opening. Nog geen nieuwtje want de partij Sedlacec-Suarez Sedeno, 2004, ging de spelers voor. Maar het lijkt erop dat zwart na deze zet al groot voordeel heeft.
Vrijwel iedereen speelde hier 12. Db3
12…d5!
Na deze zet heeft wit het al vrij lastig. 12…Pxb2? kan niet vanwege 13. Db3 en dan is zwart ineens in de problemen.
13. b3 Lb4
‘Nepo’ pakt de zaken voortvarend aan.
14. bxc4 Ta3 15. Le5 f6 16. Ld4 Da5
Zwart heeft uitstekend berekend hij het stuk met rente terugwint.
17. Le2
Dekken van Pc3 komt niet aanmerking vanwege 17. Dd2 e5 en zwart staat meteen op winst.
17…Lxc3+ 18. Txc3 Txc3
19. Kf1
Wit levert vrijwillig een kwaliteit in ruil voor compensatie.
19…b4
Als zwart de toren zou wegspelen met 19…Ta3 dan is 20. g5! een bijzonder lastig te bestrijden concept. De witte loper op d4 is uiterst belangrijk en de zwarte stukken werken op dit moment even niet goed samen.
20. g5 e5 21. Lxc3 bxc3 22. gxf6 gxf6
23. Db1
Vermoedelijk kon hij beter verder gaan met 23. cxd5
23…Dc7 24. Dd3 b5 25. Dxc3 bxc4 26. e4
Wit tast de zwarte formatie aan, maar die blijkt toch nog even fier overeind.
26…dxe4 27. Th4 Le6 28. Txe4 O-O?!
Deze logische zet geeft een deel van het voordeel weg. 28…Kf7 29. Th4 Kg7
29. Lxc4?!
Gek genoeg is wit na deze zet toch weer fors in de problemen. 29. Th4!?
29…Kg7 30. Db3 Tb8
31. Lxe6!?
Giri voelt zich genoodzaakt tot een dameoffer waar hij een toren en een loper voor terugkrijgt. Genoeg voor een vesting?
31…Txb3 32. Tg4+ Kf8 33. Lxb3 Dc1+ 34. Kg2 Dc6+ 35. Kg1 h5 36. Tg8+
36. Th4.
36…Ke7 37. Tg7+ Kd6 38. Th7 Df3 39. Th8 e4
Als zwart nu ook nog …e4-e3 mag spelen, is het snel gedaan met de witspeler omdat zijn structuur aan gort wordt geslagen.
40. Td8+
Eerst dacht ik tijdens de partij dat 40. Te8 een idee was, maar al snel zag ik dat 40…h4 ook aan alles een einde maakt.
40…Ke7 41. Ld1
Inderdaad de enige manier om er nog iets van te maken.
41…Dc3
41…Df5 lijkt simpeler. 42. Th8 verliest dan onmiddellijk vanwege 42…e3!
42. Td5 h4 43. gxh4 f5!
Zwart blijft het gepointeerd spelen.
44. Txf5
Giri geeft de loper op in de hoop dat hij met toren en twee pionnen tegen dame en één pion een vesting overhoudt. Wat moest hij anders? De zwarte f-pion dreigde op te rukken en dan was er geen houden aan geweest.
44…De1+ 45. Kg2 Dxd1
46. Tg5
Giri vertrouwt erop dat hij een vesting heeft, maar dat blijkt niet te kloppen. De ultieme vraag die de heren commentatoren hier stelden was of 46. Te5+ Kf6 47. Txe4 niet een betere kans op lijfsbehoud zou zijn geweest. Na 47…Dd5 moet wit iets doen dat hij liever niet doet: zijn pion van f2 opspelen naar f3: 48. f3 Is dit een vesting? Als wit alleen de pion op f3 zou hebben niet, maar met pionnen op a2 en h4 erbij? Die van a2 gaat natuurlijk meteen verloren, maar helpt het dat hij h4 erbij heeft? Hoe zit dat dan? Met de pion op f3 is zwart in staat om met de dame de witte koning uit zijn ‘beschermde’ omgeving rondom pion f3 te jagen. Hij kan met zetdwangideeën werken. Op een gegeven moment moet de koning naar voren en dan lukt het de zwarte koning om te helpen bij het veroveren van pion f3. Dat is overigens een hels karwei. Ik heb voor de grap in de tablebases een stelling ingebracht met alleen pion f3 (en de andere twee witte pionnen van het bord). De winst kan in 62 zetten behaald worden, spuugt de database hier uit (zie afbeelding hiernaast). Komt zwart dan niet in de knoop met de 50-zettenregel? Ik heb geen idee, maar feit is wel dat het verloren is. Zou Nepomniatchi deze klus geklaard hebben? Ook geen idee, maar het lijkt mij bijna ondoenlijk in een praktische partij tegen de optimale verdediging, maar ook ondoenlijk voor de verdediger!

46…Da1 47. Tg4 Db1

48. Tg3
Hij gaat met de toren naar beoogde derde rij; dat kost helaas de misschien cruciale a-pion. Als hij hier 48. a3 zou kunnen spelen, zou het wel eens te houden kunnen zijn. Maar met 48…e3! blaast zwart de vesting op. Na 49. fxe3 is het nog een hele toer om te winnen, want alle pionnen moet eerst onschadelijk gemaakt worden, maar dame wint van toren, dus dat zal de Rus wel gelukt zijn.
48…Dxa2 49. Th3
Giri gaat zijn best doen op h4 te behouden. 49. Te3 Dc2 levert voor wit geen toegevoegde waarde op.
49…Dd5 50. Kf1 Dd1+ 51. Kg2 Dg4+
52. Tg3
Na bijvoorbeeld 52. Kh2 Kf6 53. h5 De2 54. Kg2 Kg7 55. h6+ Kh7 raakt wit in tempodwang en moet hij sowieso zijn h-pion inleveren.
52…Dh5
Het is mij eerlijk gezegd een raadsel waarom hij h4 niet van bord nam met 52…Dxh4 Na 53. Te3 Kf6 lijkt het mij ook gedaan, zoals in de partij.
53. Ta3 Dd5 54. Kg1 Kf6 55. Tg3 Dd1+ 56. Kg2 Kf5 57. Tg5+ Kf4 58. Tg3 Dd5 59. Kf1 Dd2 60. Kg2 Dd1 61. Te3 Kf5 62. Tg3 Kf6
Een tempozet.
63. Th3 Kg6 64. Tg3+ Kh5 65. Th3 Db1
Met wat subtiele manoeuvres kan wit niet anders meer dan de h-pion op te geven.
66. Te3 Kxh4
Zou nu de zwarte pion van e4 op g4 of h4 staan (met de zwarte koning ergens anders) zou de stelling remise zijn. Maar met de pion op e4 is het wel gewonnen! En dat wisten beide spelers waarschijnlijk al een tijdje. We krijgen nog even te zien waarom.
67. Tg3 Kh5 68. Th3+
Het is jammer dat wit de afsnijding over de g-lijn moet opgeven.
Maar een zet als 68. Kh2 verliest onmiddellijk na 68…Df1!
68…Kg4 69. Tg3+ Kf4
70. Te3
Het kenmerk van een vesting is dat de zwakkere partij altijd twee (veilige) zetten kan spelen zodat hij niet in zetdwang wordt gebracht. Het tweede kenmerk is dat een eventueel pionneneindspel remise is. Dat is helaas niet zo voor wit.
70…Dd1 71. Ta3 Ke5 72. Tg3 Kd4 73. Te3 Dd3!
Het winnende idee waarna Giri zich gewonnen gaf. 73…Dd3! 74. Th3 [74. Txd3+ exd3 75. Kf1 Kc3 76. Ke1 Kc2 wint voor zwart.] 74…Kc3 De koning loopt nu achter de dame langs en komt binnen op de tweede rij. 75. Tg3 Kd2 en nu heeft wit geen zetten meer. 76. Th3 Ke2 77. Tg3 Dd4 en pion f2 valt.
0-1

Ondertussen was er wel meteen al een daverende sensatie. Het duel tussen de beide Chinezen, waarbij Liren Ding een van de belangrijkste gegadigden is om dit toernooi te winnen, werd gewonnen door Wang Hao. Van te voren was al bekend dat het geen vrienden zijn, maar dat Wang Hao al meteen zijn landgenoot – met zwart nog wel – zo’n loer zou draaien, was op voorhand ook niet verwacht. Het kwaliteitsoffer was erg sterk en de vrijpionnen van de zwartspeler deden de rest. Een zeer knappe overwinning van de man die jaren geleden China’s nummer één was, maar al een tijdje overvleugeld werd door een jongere garde. Twee beslissingen in de eerste ronde, dat belooft veel goeds!

Alle partijen uit ronde 1: