Mooie zetten en Bloopers

Overzicht actuele puzzels

Serie actuele puzzels

Lees meer >

Actuele puzzels 2: WK-landen vrouwen

In deze rubriek proberen we u op een wat alternatieve manier kennis te laten nemen van een actueel toernooi of interessant evenement. We struinen het internet af op zoek naar mooie, bijzondere of leerzame zetten of concepten. Omdat we graag willen dat u de grijze cellen ook in conditie houdt, bieden we deze aan in de vorm van opgaven.

In de Chinese stad Chengdu wordt parallel aan het WK-landen in Armenië Wereldkampioenschap voor damesteams gespeeld. Deelnemers zijn op alfabetische volgorde Armenië, China, Egypte, Georgië, India, Kazachstan, Oekraïne, Polen, Rusland en de Verenigde Staten. Alle informatie treft u aan op de toernooisite .

Uit het eerste gedeelte van dit toernooi leggen we u graag de volgende twee stellingen voor. U mag proberen de beide vragen te beantwoorden. Veel plezier ermee!

VRAAG 1)

Wit staat optisch een tikje minder maar veel is er niet aan de hand. Waarom komt zij na het gespeelde 39. Pd4? ineens in grote problemen terecht?

Lees meer >

Actuele puzzels 1: WK-landen

In deze rubriek proberen we u op een wat alternatieve manier kennis te laten nemen van een actueel toernooi of interessant evenement. We struinen het internet af op zoek naar mooie, bijzondere of leerzame zetten of concepten. Omdat we graag willen dat u de grijze cellen ook in conditie houdt, bieden we deze aan in de vorm van opgaven.

In het Armeense Tsaghkadzor wordt momenteel het Wereldkampioenschap voor teams gespeeld. Het is de tiende maal dat dit Kampioenschap wordt gespeeld. Deelnemers zijn op alfabetische volgorde Armenië, China, Cuba, Egypte, Hongarije, India, Israël, Rusland, Oekraïne en de Verenigde Staten. Alle informatie treft u aan op de toernooisite.

Uit de eerste ronde van dit toernooi leggen we u graag de volgende twee stellingen voor. U mag proberen de beide vragen te beantwoorden. Veel plezier ermee!

VRAAG 1)

Het is duidelijk dat wit met een pion meer en een initiatief tegen de zwarte koning er goed voor staat. Mag hij de tegendreiging op c2 negeren of moet hij daar toch iets aan doen? Geef een variant om uw oordeel te staven.

Lees meer >

Gespot 72: Is het bord te klein voor drie dames?

Bij het grasduinen in schaakboeken, het doorbladeren van schaaktijdschriften, het surfen op het internet, het bekijken van schaakfilmpjes valt het oog wel eens op interessante stellingen, bijzondere voorvallen, geniale zetten en grappige blunders. In deze rubriek wil ik u die graag voorleggen.

Bent u ook iets tegengekomen? Laat het ons weten.


Zoals u wellicht wel weet, heb ik al een paar jaar zitting in de zogenaamde ‘Schoonheidsprijscommissie’ van de KNSB. Een paar jaar geleden heb ik het stokje van IM Hans Böhm overgenomen. Samen met grootmeester Hans Ree wordt na elke KNSB-ronde bepaald wie de ‘SOS Schoonheidsprijs’ (aangeboden door New in Chess) toegewezen krijgt. De prijs bestaat dit seizoen uit deel 14 uit de serie ‘Secrets of Opening Surprises’ van IM Jeroen Bosch, die samen met schaakjournalist Peter Boel voor een shortlist zorgt. Uit de partijen die zij selecteren, proberen de twee commissieleden een weloverwogen beslissing te nemen. Dat valt vaak niet mee. Soms valt er zoveel ‘schoonheid’ te bewonderen dat het moeilijk kiezen is. In andere gevallen moeten we kiezen uit een paar bijzondere partijen die echter niet onder het door ons stilzwijgend geformuleerde begrip ‘schoonheid’ vallen. Dat de keus dan bijvoorbeeld valt op een vlekkeloos gespeeld eindspel, zal niemand ons dan kwalijk nemen. Zo won Benjamin Bok in het seizoen 2013/2014 de prijs uit de eerste ronde vanwege een schitterend concept in het eindspel.

De Schoonheidsprijs van de zesde ronde ging de afgelopen keer naar GM Jan Smeets (zie foto Jos Sutmuller) voor zijn geweldige prestatie tegen Arben Darba.

Lees meer >

Gespot 71: Matten met dame en loper

Bij het grasduinen in schaakboeken, het doorbladeren van schaaktijdschriften, het surfen op het internet, het bekijken van schaakfilmpjes valt het oog wel eens op interessante stellingen, bijzondere voorvallen, geniale zetten en grappige blunders. In deze rubriek wil ik u die graag voorleggen.

Bent u ook iets tegengekomen? Laat het ons weten.


Soms kun je gebiologeerd raken door een mooi motief. Zo ben ik al een tijdje in de ban van een fraai matmotief met een dame en een loper. Laat ik zeggen dat ik een soort stelling tegenkwam, waarin het thema in onderstaand diagram het best tot uiting komt.

Het is duidelijk dat dit een fictieve stelling is die ik voor deze gelegenheid in elkaar gesleuteld heb. Een speler met een geoefend oog ziet onmiddellijk wat ik bedoel. Wit geeft geforceerd mat met

1. Txh7+! Kxh7 2. Dh2+ Kg7 3. Dh6# 1-0

Opvallend is de rol van de wat verstopte loper op a2. Die ‘schijnt’ als het ware naar binnen. De samenwerking tussen die loper en de dame is fraai. Ze vormen samen een soort kruis, waarbij alle vluchtvelden van de vijandelijke koning zijn afgenomen. Uiteraard is pion g5 van cruciaal belang, die zorgt voor het steunpunt op h6.

Laatst gaf ik training aan een groep enthousiaste schakers in het Limburgse Blerick en die deelden mijn gevoel van esthetiek voor dit matmotief. Ik liet hen op een leeg bord verschillende mattypen met deze twee stukken bedenken. Dat ging hen redelijk goed af. De bezoeker van Schaaksite mag het ook even proberen!

Lees meer >

Gespot 70: Een hommage aan icoon Jan Timman

Bij het grasduinen in schaakboeken, het doorbladeren van schaaktijdschriften, het surfen op het internet, het bekijken van schaakfilmpjes valt het oog wel eens op interessante stellingen, bijzondere voorvallen, geniale zetten en grappige blunders. In deze rubriek wil ik u die graag voorleggen.

Bent u ook iets tegengekomen? Laat het ons weten.


Velen hebben zich afgevraagd wat er met Jan Timman aan de hand was bij het laatste Tata Steel Chess-toernooi. Met een rating van bijna 2600 leek hij niet op voorhand kop van Jut te worden. Want had hij het vorige jaar niet een prachtig resultaat geboekt in hetzelfde toernooi? Daarmee had hij de scepsis bij sommigen, dat hij misschien te oud zou worden voor dit soort evenementen, resoluut de kop ingedrukt. Maar diezelfde sceptici hebben zich inmiddels flink geroerd, want het icoon van het Nederlandse schaak eindigde roemloos onderaan. Het leek erop dat na zo’n twintig zetten het licht bij hem uitging. Het ene misverstand werd gevolgd door het andere en hij gaf soms op in een stelling waar dat absoluut niet nodig was. Bij het lezen van sommige commentaren die via diverse media en forums de ether in geslingerd werden, werd ik niet vrolijk.

Lees meer >

Kerstboompuzzels 2014

Zit u onder de kerstboom? Zo ja, dan hebt u wellicht weinig te doen tijdens de feestdagen. Daar weten we wel wat op. Het leek ons leuk voor de bezoekers van Schaaksite die de hersenen willen pijnigen met de volgende kerstpuzzels lastig te vallen. Het zijn – op de laatste na – allemaal stellingen die iets weg hebben van een kerstboom. De eerste acht zijn allemaal zogenaamde tweezetters (wit speelt en geeft mat in twee), de nummers negen en tien zijn driezetters. De elfde, een toegift is meer een geintje. Wit kan zijn tegenstander mat zetten in een slordige vijftig (!) zetten.

Als u het niet ziet, kunt u natuurlijk telkens op oplossing klikken. Maar we verwachten natuurlijk wel iets meer van u! Veel plezier hiermee.

Kerstboom 1

Geef mat in twee zetten.

Lees meer >

Gespot 69: Debutant in voetsporen van wereldkampioen

Bij het grasduinen in schaakboeken, het doorbladeren van schaaktijdschriften, het surfen op het internet, het bekijken van schaakfilmpjes valt het oog wel eens op interessante stellingen, bijzondere voorvallen, geniale zetten en grappige blunders. In deze rubriek wil ik u die graag voorleggen.

Bent u ook iets tegengekomen? Laat het ons weten.


Onlangs vroeg iemand me wat hij moest spelen op 1. b3. Nou heb ik niet op elke vraag meteen een adequaat antwoord paraat, maar hierop kon ik hem wel iets suggereren. De partij die meteen bij mij opkwam was een partij die indertijd de hele wereld is overgegaan. Daar verloor een zeer sterke grootmeester met wit in 17 zetten van de toenmalige wereldkampioen. Het ging om de partij Larsen – Spassky, Belgrado 1970. Daar zit nog een apart verhaal aan vast. Het was namelijk een match tussen de Sovjet-Unie tegen de rest van de wereld, die toen voor het eerst georganiseerd werd. Onze landgenoot Max Euwe, de enige Nederlandse wereldkampioen, ook president van de Fide, fungeerde als teamcaptain van het ‘Rest van de wereldteam’. Euwe wilde de bordvolgorde bepalen op basis van het Eloratingsysteem dat hetzelfde jaar door de wereldschaakbond geadopteerd was.

Dat leverde meteen een incident op, want de Amerikaan Bobby Fischer had op dat moment de hoogste rating in de wereld (2720), zelfs hoger dan de wereldkampioen, Boris Spassky (2670). Maar de Deen Bent Larsen (2650) claimde het eerste bord op basis van zijn toen bijzonder goede recente resultaten. Fischer was wat inactief geweest. Net toen iedereen dacht dat een van de twee zich zou terugtrekken, gebeurde het onverwachte: Fischer bood aan om aan het tweede bord plaats te nemen, waar hij oud-wereldkampioen Tigran Petrosian zou ontmoeten.

Deze tweekamp over vier partijen werd een voorproefje van een latere kandidatenmatch die in Buenos Aires gespeeld zou worden.

Bent Larsen
Boris Spassky
Lees meer >

Gespot 68: Het Russische kwaliteitsoffer

Bij het grasduinen in schaakboeken, het doorbladeren van schaaktijdschriften, het surfen op het internet, het bekijken van schaakfilmpjes valt het oog wel eens op interessante stellingen, bijzondere voorvallen, geniale zetten en grappige blunders. In deze rubriek wil ik u die graag voorleggen.

Bent u ook iets tegengekomen? Laat het ons weten.


Deze week behield Magnus Carlsen zijn wereldtitel door in de elfde partij van de tweekamp zijn uitdager Viswanathan Anand te verslaan. Van deze partij heeft u van mij al een analyse kunnen zien. Daarin heb ik een belofte gedaan, die ik nu graag inlos.

Wat was er namelijk aan de hand? Op de 27ste zet kwam Anand met zwart een kwaliteitsoffer voor de dag dat in de literatuur bekend staat als het zogenaamde ‘Russische kwaliteitsoffer’. Dat klinkt alsof alleen de Russen dit kwaliteitsoffer op het bord in de praktijk brengen, Anand had als Indiër dus beter hier met zijn handen van af kunnen blijven. Nu is dat laatste toevallig waar, want Carlsen nam het offer dankbaar aan en kegelde hem vervolgens met speels gemak de vernieling in waardoor er een abrupt aan de tweekamp kwam.

Anand speelde hier 27…Tb4 hetgeen een Russisch kwaliteitsoffer is dat helemaal verkeerd uitpakt voor zwart. Carlsen zou later beweren dat hij liever materiaal pakt, dan dat hij het weggeeft… De rest van de zetten:

28. Lxb4 cxb4 29. Ph5 Kb7 30. f4 gxf4 31. Phxf4 Pxf4 32. Pxf4 Lxc4 33. Td7 Ta6 34. Pd5 Tc6 35. Txf7 Lc5 36. Txc7+ Txc7 37. Pxc7 Kc6 38. Pb5 Lxb5 39. axb5+ Kxb5 40. e6 b3 41. Kd3 Le7 42. h4 a4 43. g5 hxg5 44. hxg5 a3 45. Kc3 1-0

Anand (foto Frans Peeters)

Carlsen – Anand, elfde partij
Lees meer >

Gespot 67: Vancura in de praktijk

Bij het grasduinen in schaakboeken, het doorbladeren van schaaktijdschriften, het surfen op het internet, het bekijken van schaakfilmpjes valt het oog wel eens op interessante stellingen, bijzondere voorvallen, geniale zetten en grappige blunders. In deze rubriek wil ik u die graag voorleggen.

Bent u ook iets tegengekomen? Laat het ons weten.


Af en toe komt er een oud, stoffig boekje uit mijn boekenkast vallen en als ik het opraap, kan ik het natuurlijk niet laten om er een blik in te werpen. Toevallig was het ditmaal het Lehrbuch der Schachendspiele, Band 2 van grootmeester Yuri Averbach. Daar heb ik als opkomende schaker nog veel uit gewerkt, maar ik begrijp de weerzin die de jeugd van nu heeft om uit zo’n boek de geheimen van eindspelen te gaan ontsluieren. Niet alleen zijn de moderne boeken wat levendiger geschreven (vaak voorzien van opgaven), maar er zijn veel aantrekkelijkere manieren om met schaken bezig te zijn. Op het internet is veel te vinden, er zijn schaakfilmpjes met grootmeesters waarin het nodige wordt uitgelegd en natuurlijk kun je met een goed budget heel wat aanschaffen op het gebied van de schaakdvd’s. Desalniettemin is het mijn ervaring dat veel spelers hun geld uitgeven aan openingsboeken, databaseprogramma’s en andere schaakprogramma’s.

En kan een speler na het bekijken van een paar filmpjes van GM Karsten Müller zeggen dat zijn eindspelkennis voldoende zal zijn om dat in de praktijk te kunnen brengen?

Lees meer >