Succes heeft vele vaders, luidt een Nederlands gezegde. In Vlissingen moeten ze dus niet zelf hoog van de toren blazen, daarom zeg ik het voor hen. Fabiano Caruana bereikt in november met het spelen van een WK-match een voorlopig hoogtepunt in zijn schaakcarrière, die op topniveau begon in Vlissingen.
Caruana in 2016. Foto: Harry Gielen.
Of die bewering waar is, hangt ervan af wat je verstaat onder topniveau. Caruana was in 2007 al grootmeester toen hij als vijftienjarige naar Vlissingen kwam. Dat was hij net geworden, door in maart, april en juni in Boedapest drie First Saturday-toernooien te winnen. Met zijn ouders woonde hij daar tijdelijk, nadat hij als Italiaan in Florida was geboren. Caruana had daarmee zowel de Italiaanse als de Amerikaanse nationaliteit.
Die First Saturday-toernooien waren precies zo samengesteld dat je er titelnormen kon scoren. Vergelijkbaar met in Nederland bijvoorbeeld het Sonnevanck-toernooi in Wijk aan Zee en het Batavia-toernooi in Amsterdam. Zijn resultaten in Boedapest waren dan ook beslist ondergeschikt aan het winnen van het Hogeschool Zeeland Toernooi, enkele maanden later.
In het boek met de spannende titel ‘Fabiano Caruana’ (aan het eind van dit artikel meer over het boek) wordt het toernooi als volgt afgedaan: “In August 2007, Caruana won the small open in Vlissingen, and in December, at the end of a good year for himself, he became Italian Champion!”
Een halve zin. En een klein toernooi? We weten allemaal dat het dat in elk geval niet is qua aantal deelnemers, maar de bezetting was ook sterk genoeg om stil te staan bij het resultaat van de vijftienjarige. Caruana eindigde gelijk met Tiviakov en de minder sterke Appel en De Jong, maar voor Kasimdzjanov, Krasenkov en Romanisjin.
Fabiano Caruana in Vlissingen 2007 (foto Jos Sutmuller)
Gert Ligterink vond het ook zeker geen onbeduidend toernooi, integendeel. In zijn rubriek in de Volkskrant schreef hij halverwege het toernooi, na een uiteenzetting over Amsterdam, Leiden en Dieren: “Niettemin gaat de eer van het sterkste zomertoernooi niet naar Dieren, maar naar Vlissingen. Het zijn niet allemaal grootmeesters die in de Hoogeschool Zeeland aantreden, maar aan de topborden zijn grote spelers te zien. Voormalige FIDE-wereldkampioen Rustam Kazimdzjanov bijvoorbeeld of Sergei Tiviakov en Daniel Stellwagen, de hoofdrolspelers van het afgelopen NK.” Met nog twee ronden te gaan schreef hij dat een van de opvallendste prestaties op naam kwam van de Franse topspeelster Marie Sebag. Ligterink voorzag op dat moment dus nog niet wat ons te wachten stond.
Halverwege het toernooi begon Caruana wel op te vallen.Koen de Vries in de Provinciale Zeeuwse Courant: “Het magere mannetje met de dikke brillenglazen lijkt in Vlissingen van alle markten thuis. In de beginronden legde hij zijn tegenstanders binnen enkele zetten zijn wil op, en nu hij sterkere schakers ontmoet, perst hij langzaam maar zeker alle lucht uit de stelling van de vijand. Dat overkwam gisteren de Duitser Zaragatski, de man die maandag nog zo knap Sergei Tiviakov versloeg.” De journalist wist ook nog te melden dat Caruana in New York ‘Fabulous Fabiano’ genoemd werd. Dat het vijftienjarige ‘ventje’ in de zesde ronde van de twintigjarige Stellwagen won, vond De Vries verrassend. Caruana kwam daardoor met zes uit zes alleen aan de leiding.
Een dag later: “Normaal gesproken verhuist een familie wanneer papa of mama ergens een andere baan krijgt. Bij de familie Caruana ligt dat anders. Daar reist het gezin de net vijftien jaar geworden zoon Fabiano achterna. Alles wordt aan de kant gezet voor het bereiken van de mondiale schaaktop.” Caruana vertelde de journalist dat meespelen in het Corus-toernooi in Wijk aan Zee een doel van hem was. In de B-groep, voorlopig. Zijn vader juichte die doelstelling toe, want Nederland beviel hem goed. Fabiano: “Ja, dat zegt hij nou wel, maar als ik hier veel partijen verloren zou hebben, zou hij heel anders over Nederland hebben gedacht.”
Lees meer >
Nog altijd is er nog geen beslissing gevallen in de tweekamp om de wereldtitel. Want in Londen eindigde nu ook de derde partij in remise. Opnieuw zat Caruana achter de witte stukken, maar hij slaagde er niet in om de tegenstand van de titelverdediger te breken. Er werd een zeer evenwichtige partij gespeeld, waarin geen van beide spelers enige aanspraak mochten maken op een vol punt. Carlsen zal het wel best vinden, want elke remise brengt hem dichterbij de tiebreaks, waarvan iedereen aanneemt dat hij die naar zijn hand zal zetten.
Enkele citaten.
Böhm: “Ik heb altijd beweerd dat Carlsen alleen kon worden verslagen door iemand die jonger is. Tegen de oudere wereldtoppers wint Carlsen altijd. Een gelijkwaardige tegenstander, dat kent hij niet.”
Na tien ronden van het kandidatentoernooi in Berlijn staat Fabiano Caruana nog steeds bovenaan. Dankzij twee vechtremises, waaronder één tegen directe achtervolger Shakhriyar Mamedyarov, bleef hij een half punt voor op de Azerbeidjaan. Ook nummer drie Grischuk speelde twee remises. Sergej Karjakin, die na vier ronden met één punt onderaan stond, staat inmiddels op vijftig procent en mag nog een beetje hoop koesteren mee te doen om de topposities.
